Tíminn Sunnudagsblað - 21.09.1969, Side 13

Haraldur Runólfsson, bóndi í Hólum, nágranni Heklu um tugi ára.
— Hv-ens veigna var hann Rutt-
uæ í seirm a sttdptið?
— Þa'ð var vegna jarðskjálft-
amma, sem urðu hérna þá. öll hús
hrundu á allstóru svæði í Rangár-
vaMiaisýisiu. í Næíurbolti mun
tjómið toaifa orðið einna mest. Árið
efit-iir að þeltta gerðist urðu eldgos
ó Lamdimannaafirétti o-g þau voru
sett í sanfbamd við þennan jarð-
skjáifta. Mér hefur verið sagt
gerla frá því, þegar bærinn í Næf-
uirbiolti hirumdi og get reynt að
skýra ýklkur frá því. Það dó þar
eitt barn.
Húsalkynnuim var svo háttað, að
þar var sex staifgólfa trauistbyggð
baðstofa. Fólkið var allt inmi nema
húsbóndi'nn, Ófeiguir Ófeigsson, afi
konunnar minnar. í jarðskjálftan-
urn fél þekjan ofiain á fóikið í bað-
stofunni, en það varð því til lífs,
að baðstofuborðið, sem stóð við
gluigga fyrir miðjmm gafli, datt á
hliðima og á því lent.i þekjan. Flest
fól'kið var svo ómeitt í biiinu, sem
varð á mili gólifsims og þekjumnar.
Móðir bóndans sat á rúminu sínu
og þekjan sprakk yfir henni. Hún
sat með þattcið í kjöltumni á eftir.
En af barninu er þaS að segja, að
sperrutá lenti á höfðinu á því og
það iézt þegar. Ófeigur bóndi stóð
úti á hiaði fyrir framan skemm
una, og Skemimuþilið féll yfir
hann. Það viidi honum til,
að steirnn, sem var í skemmukamp-
inum, datt fyrst niður og þilið
ofan á hann. En þegar farið var
að aðigæta, hvað gömlu konunni
leið, kom í ljós, að hún var lær-
brotin. — Þegar þetta gerðist, var
konan nrín á öðru ári.
— Svo að við víkjum að öðru,
Haraldiur, var eikki mikil biibót, að
siluingiinum úr Veið-ivötnum hér
áðuir fyrr?
— Jú, svo saninarleiga. Það var
venjuliega farið þangað haust og
vor. Við fórum þrettán saman,
tólf bændur af La-ndinu og ég sá
þreifitándi. Hioltame-nn voru svo i
öðrum hópi. Það var venjan, að
hver maður veiddi upp á tvo
be-sta, ekki farið til byggða fvrr
en þvi var náð. Veinjuil-ega tók það
fjóra isóttaiiihriuga.
— Hveirnig veiðarfæri voru not-
uð?
— V-eiðarfærin voru net og lóð-
ir. Siiiuingiurinin var áikafttiega feit
ur og góður, eáns og hann er revnd-
ar enn. Hamn var svo ailitaf geymd
ur siailtað'uir. Vi-3 vötnin -kynntist ég
m-örgu fóttlki og að . fle-stu góðu
Meðal anmairs er m-ér miinnisstætt,
að ég kynntist þar svolítið Jóni
Helgasyni prófessor. Ég held upp
á hann síðan og svo er ha-nn lííka
ágætt skálid.
— Ei-nhver sagði mér, að þú
værir greinjaiskytta, Harattdur?
— É-g er nú að miestu hættur
að fást við sfflkt, góði minn. Ég
hafði attídire-i nema haigttaibyssu, sem
ég mátti ekki bj-óða nema 50— 70
míet-ra fær-i. En ég hitti nú oftast
það, sem ég komist í færi við. Nú
leika þeir sér að þvtt að skjóta ref-
ina með rififJli á 500 metra færi
eða mei-ra.
— Þið hér í Hóluim er-uð næstu
náigraninar Hekttu. Þú segðir okkur
karm-siki eitth-vað frá siðasta gosi?
— Ég get reynt það. Annars hef
uir mákið veri-ð rætt urn það, og
það er kannski að bera í bakka-
futtllan ttækinn að segja frá því.
Eiginttega voru menn farnir að bú-
aist við þessu hjá h-enni. Þeir jarð-
fræðingarnir, Siigurður Þórarins
son og G-uðmiundur Kja-rtansson,
voru nýbúniir að vera hér og mæla
í henni hátann og gera hinar og
þessair athuiganir. Þeir komust að
raium um. að hún hlyt-i að farn a-ð
verða iéttairi. Svo tók hún jóðsótt-
ina 29. m-arz uim kiu'klkian hálfsjö.
Ég lá í rúm-i mí-nu eins og lög
gera ráð fyrir og vaknaði við það,
að ég fann ein-s og einhvern titr-
ing í bakið. Svo -sá ég, að mynd-
ir á veggnum á móti runninu
hreyfðuist. Ég héllt helzt, að farið
væri að hvessa á auistan, því að af
þeiirri átt verðuir oft afispyrnurök
hór.
— En þú hefur nú fljótlega
komizt að raun um hið sanna?
— Já, auðvitað. Það var ék'kert
snnávegis, sem rauk af He-klu, þe-g-
ar ég kom út. Mér bafa sagt vis-
ir mien-n, að mökkurinn hafi orð-
ið 27 kilómetra hár þennan fyrsta
mo-rgum. Fyrstu tvo tímana ko-m
vikur.
— Va.r ekki dáttát-ið gola þen.nan
miorgun?
— Jú, stóð af norðvestri, Vikur-
röstiin fór auistur Rangáirvallaafrétt
og auistur í Fljótsh-Mð. Ég var
beðinn að mæla breidd he-nnar, og
ég m-ældi hana lauslega á hest
um um hau-stiö í le-itunum. Mér
tattdist tii, að það væru um 45
kilómetrair frá röndttmmi hjá Fossi
á Rangárvöilum og austur yfir.
Siðan kom þetta éskaplega hraun-
flóð. Og hitinn við hira-unið fyrstu
dagana! Ég tóik stein úr hraunbrún-
inmi nieð skói.fliu handa Guðmundi
I I M I N N
SUNNUDAGSBLAÖ
733