Tíminn Sunnudagsblað - 18.01.1970, Blaðsíða 17

á$rlr nienn, ög vár þatS fiaft f flimt-
fcgum í kosningunum, að hann
hefði farið úr honum við Ölfusár-
fcrú, svo að klæðaburður hans
stingi ekki um og í stúf við það,
sem gerðist í austursveitum.
Jón Magnússon kom ekki heim
úr siglingunni fyrr en urn miðjan
desemberm'ánuð, og þá var sumt
með öðru yfirbragði en hann hafði
búizt við að óreyndu. Hann átti
ekki lengur setu á Þingi. — Reyk-
Víkingar hÖfðu hundsað hann og
tyllt ófriðlátum unglingi í sæti
hans. — Og nú veitti hann forstöðu
bráðabirgðastjórn, sem varð að
vítoja innan fárra vikna. Þó var
ljóst, að flestir litu til hans um
myndun nýrrar stjórnar. En það
var eins og fyrri daginn: Ekki
hlaupið að því að koma henni á
laggirnar.
Nú urðu vangaveltur miklar, er
dró að því, að þing kæmi saman.
„Flokkaskiptingin er ennþá gáta“,
sagði Austurland, „en trúlegt er,
að dagar gömlu flokkanna séu nú
taldir, þar eð enginn þeirra hefur
fleiri en tíu þingmenn". Þótti blað-
inu ekki ólíklegt, að langsarar og
þeir, sem þeim fylgdu á þinginu
næsta á undan, ásamt þeim Heima-
stjórnarmönnum, „sem fjærstir
eru Tímanum“, og allmargir nýlið-
anna mynduðu meirihlutaflokk.
Ekki vlldi þó Bjarni frá Vogi
sætta sig við það, að gömlu flokk-
arnir væru dauðvona: „Sumir
menn segja, að gömlu flokkarnir
séu sjálfdauðir, og þar á meðal
Sjálfstæðisflokkurinn. Hinir flokk-
arnir mega svara fyrir sig, hvort
Þeir eru dauðir eða eigi“. Hann
taldi slíkt f jarri lagi um flokksbrot
sitt: „Flokkurinn hefur haft og
hefur enn á stefnuskrá sinni full-
kO'mna landyörn og vill haía ís-
land handa íslendingum, og heið-
ur landsins út á við og inn á við,
metur hann öllu dýrra“. Sá flokk
ur hlaut að geta staðizt.
Tíminn hafði aldrei búizt við
neinu góðu, þar sem langsarar
voru: Þeir voru ráðnir undir ára-
burð Milljónarfjórðungsins: „Milli
samvinnumanna og Tímamanna
annars vegar og Morgunblaðsins
og Vísis hins vegur liggur engin
brú“. Blaðið dró ekki í efa, að
sumir þversarar vildu einnig leita
í þessa átt: „Þversum- og langsum-
flokkarnir munu vera að renna
saman að einhverju leyti“. En ekki
nema að einhverju leyti, þvi að
éinsýnt var, að seint 'myndu sum-
ir þversarar þekkjast slíkan sam-
runa. Og Timinn var hvergi bang-
inn: Hann kvað átján menn á
þingi, Framsóknarmenn og sam
leiðarmenn þeirra, reiðubúna til
þess að vinna saman, Það var
stærri hópur en aðrir gátu teflt
fram að sinni.
Þetta þótti Morgunblaðinu firn
mikil, því að til þess þyrftu Tíma-
menn ekki aðeins að gleypa alla
Láglendingana, heldur sjö Heima-
stjórnarmenn að auki. „Þar fyrir
er ekki ósennilegt, enda áður vit-
að, að Framsóknarmenn og ein-
hverjir Heimastjórnarmenn (sá
hlutinn, sem át grútinn forðum)
geri tilraun til að byrja samvinnu.
En ákveðinn hluti Heimastjórnar-
manna gengur ekki þangað, og
mörgum mun verða skemmt, er
þeir sjá þá Jóhannes Jóhannesson
og Guðmund Björnsson berja á dyr
hjá Tímaklíkunni um sama bil og
sést til Sigurðar Eggerz á hinu leit-
inu, sem Jónas þráir nú enn á ný
að faðma“. Á Guðmund landlækni
•hafði Tíminn deilt mjög hart
vegna andvaraleysis og slæmrar
frammistöðu við sóttvarnir, þegar
spænska veikin herjaði haustið
1918 og varð fólki að fjörtjóni
hundruðum saman.
En margt getur gerzf í þingsöl-
um. Framsóknamenn sóttu það
fast, að Jón Magnússon myndaði
ráðuneyti og fólu honum það, á-
samt Heimastjórnarmönnum: „Virt
ist nú auðsær vegur blasa við urn
að mynda bina nýju stjórn með
frjálslyndum mönnnm, með þv'í >.ð
skapa meirililuta úr Framsóknar-
flokknum og þeim nrönnum úr
Heimastjórnar- og þversumflokk-
unum, sem nýtastir eru og sam
stæðastlr. Hefði það Þá komið af
sjálfu sér, að Halldór Steinsen og
Guðjón og Þórarinn úr Heima
sfcjórn og Bjarni frá Vogi úr þvers-
um og fleiri úr Sjálfstæðisflokkn-
um hefðu lent á sinni réttu hillu
yfir í langsumherbúðunum, gömlu
flokkarnir orðið leystir upp í sín
frumefni og hreinn andstöðuflokk-
ur myndazt upp úr langsum og úr-
kastinu".
Hugmyndin var því ekki sú ein
að mynda landstjórn, heldur
stokka upp spilin um leið. Ilinir
frjálslyndu menn, sem Tímamenn
ætluðu sæti í ráðuneyti Jóns, voru
Magnús Kristjánsson, forstöðumað
ur Landsverzlunarinnar, sem var
að( fjara , nap þ.essar mund
ir, og Hallgrimur Kristinsson, fram
kvæmdastjóri Sambands íslenzkra
samvinnufélaga, en að öðrum kosti
Pétur Jónsson frá Gautlöndum, for
maður Þess. Síðari kosturinn hlaut
að freista Jóns, því að þeir Magnús
og Pétur voru báðir Heimastjórn
armenn. Samt var honum annað í
huga, ef til vill vegna viðhorfa
sumra flokksbræðra sinna. Hann
vildi, að Magnús Guðmundsson
yrði ráðherra. Hann var allra
manna vinsæ'astur, hafði verið
þingmaður Skagfirðinga nokkur ár
og skrifstofustjóri í fjármálaráðu-
neytinu um stund. Tíminn lýsti svo
ferli hans, „að hann stóð upphaf-
lega nærri Framsóknarflokknum,
en hneig svo frá því ráði og gekk
í bandalag við langsummenn".
Þetta var því, frá sjónarhóli Tima-
manna, frávillingur í þingum við
höfuðandstæðinginn, þótt ekki
sé grunlaust um, að Magnús hafi
hvarflað frá sökum þess, að hon-
um hafi ekki þótt sér nægt svig-
rúm ætlað. En ýmsir aðrir. og
þeirra á meðal kannski Jón Magn-
ússon sjálfur, létu á þvi brydda, að
hann kynni að sjá sig um hönd
og snúast á sveif með Heimastjórn-
armönnum, ef þetta næði fram
að ganga. Framsóknarmenn
beygðu sig fyrir vilja Jóns, en
tefldu því á rnóti, að Magnús
Kristjánsson vrði þriðji ráðherr-
ann. Þegar til átti að taka, fékk þó
slík landstjórn ekki nægan stuðn-
ing, og höfðu sumir það i svari
sinu, að þeir gætu „yfirleitt ekki
setið hjá slíkri pólitískri siðspill-
ingu, að landsverzlunarforstjórinn
yrði látinn skila af sér í sínar eig-
in hendur.“ Það var þó undarleg
mótbára, því að hún hefði einnig
átt að taka til Magnúsar Guð-
mundssonar, þar eð hann var lika
nákominn landsverzluninni. sem sé
aðalendurskoðandi hennar.
Nú setti þingið Jóni Magnússyni
úrslitakosti. Ilann varð að Ijúka
stjórnarmyndun innan eins sólar-
hrings. Þeir, sem barizt höfðu
gegn Magnúsi Kristjánssyni, gátu
sætt sig við Pétur frá Gautlönd-
um. Framsókn tók því dræmt, en
lét þó undan síga á síðustu stundu
með þeim skýringum, að hún veitti
neikvæðan stuðning. Ný land 1
stjórn hafði verið mynduð. Þótt :
ekkert flokksbrotanna styddi hana ;
óskipt, hlaut hún einhverja H9- '
veizlu hjá þeim öllum, og hvergi
var andspynnan mjög liörð, þótt
rllHINN — SUNNUDAGSBLAÐ
25