Tíminn Sunnudagsblað - 30.08.1970, Blaðsíða 16

Ailmaninas'karíSi, þar sem er ein feg
ursta útsýn á landi hér. Lónið er
handan þess — austasta sveit sýsl-
unnar með Papaós á annan væng,
én ttvalnes á austurbégi. Hamrarn
ir mikiu yfir HvalnesJ eru enn á
■sínum stað, en Einar er á brott.
Hann dvelst nú í elli si vni á Höfn,
ljós augnanna slokknað, en þó enn
þrek og þróttur í gamla mannin
•um. Enn getur hann hlegið, þótt
-skuggsýnt sé í kringum hann.
Gullið og hinir aðrir dýru málm-
‘ar, sem hann dreymdi um, eru
óhreyfðir undir rótum fjallsins
hans, en við lónið mikla, Lóns
fiörð, er nú útvegur, sem heyrir til
álaveiði. Málmleitinni, sem gerð
hefur verið í Lóni, hefur verið
beint að Svínhólum, sem raunar eru
ekki Iangt frá Hvalnesi.
En hvort sem námur verða nytj-
aðar í Lóni eða ekki, þá er annað,
sem þegar er farið að nytja. Það
eru sandamir, sem losnuðu úr álog
um, þegar brúin kom á Jökulsá.
Þar hafa verið ræktuð mikil tún,
og þar eiga þeir Torfi minn i Haga
og fleiri Horn'irðingar ræktaðar
'lendur. Það kvað undrum sæta,
hvernig grasið þýtur upp úr grýtt
um aurum. þegar í þá hefur verið
sáð.
í skjólsælli skógarhlíð inn frá
Stafafeili eiga Hafnarbúar sér sum
arbústaði, og heima á Stafafelli er
Sigurður bóndi léttur á fæti, þótt
hálfníræður sé, og vílar ekki fyrir
sér að bregða sér 1 ferðalög, sem
eru meina en bæjarleið. Úti í
kirkju hans stendur silfurbikar
mikill, áletraður, á altari, gjöf frá
fjölmörgum fyrrverandi vinnuhjú-
um Sigurðair, sem sóttu hann heim
og igáfu honum þennan grip á ein
um merkisdegi ævi hams. En Sig-
urður útvegaði sér stóran farþega
bfl og fór skemmtiferð með allan
hópinn —mig minnir upp á Hall
ormsstað.
Þegar austur um kemur, eru
steinar heimilisprýði svo til alls
staðar. Austfirðingar eiga auð í
fallegu grjóti, sem fleiri og fleiri
virðast nú meta að verðleikum.
Þangað koma margir um Ianga
vegu í Teit að steinum, og heima
í héraði eru steinasafnarar orðnir
margir, sumir í talsverðum mæli.
Yfir alla aðra gnæfir Petra í
Sunnuhlíð á Stöðvarfirði. Rauða
húsið hennar er fullt af sönnum
dýrgripum úr steinarí'kinu, og það
kvað vera viikuveilk að bera
safnið út og þvo það. En
það er minnst, sem inni
er: Garðurinn kringum hús
ið er lífca fuBur af grjóti — ekfci
þessu gráa og hversdagslega, sem
er í svo mörgum lóðum, heldur
eðalgrjóti, sem hún hefur fundið
upp um fjöll og firnlndi, kletta og
klungur, og fært heim. Einhver
sagði mér, að steinasafn hennar
væri virt á milljónir, enda var hún
ekki nema níu ára, þegar lvún byrj
aði að efna til þess. En Petra minn-
ist þess, sem sumum er ebki alltaf
hugfast, að peningar eru fallvaltir
og geta verið fljótir að hverfa, en
steinarnir standa af sér marga
hrinuna, áður en þeir mást og eyð
ast. Þeir eru eins og sjálft landið,
enda brot af bergi þess. Safnið
hennar er ekki falt — ekki einn
steinn úr því. Þannig ættu fieirl
að hugsa.
Háborg steinaauðsins austfirzka
er Teigairhom, þar sem geislastein*
ar eru. Þeir eru þar fegurstir 1
heimi. Á Teigarhorni stendur enn
húsið, sem gamli Weyvadt lét reisa,
stigarnir þrautslitnir eftir fætur
kynslóðanna, og enn eru það niðj
ar hans, sem um þá ganga. Stein-
ar, sem til sölu eru hafðir, eru
varðveittir í litlu herbergi
uppi á lofti. Það er gaman að
skoða þá. En það er líka viðburður
að skoða þetta gamla hús Wey
vadtsfólksins, sem tengt er mikl
um atburðum og vígf sárum hörm
um.
Austfirðir eru ekki aðeins mikið
steinaland. Þar eru hákarlshjallar
beztir á landi hér. Vopn-
firðingar eru kannski uafn
kenndastir hákarlamenn. En
þeir eru líka til suður á
fjörðum, er kunna með hákarl
að fara. Einn þeirra er á Beru-
fjarðarströndinni, Albert á Krossi.
Um hákarlshjall hans má segja
lífct og kirkju Þjóðhildar í Bratta
hlíð, að hann stendur eigi allfjarri
húsum. Gg það er matarlegt um
að litast í honum, þegar rá ofan
við rá svignar undan gildum beit-
um, sem sigið hafa lítið eitt til
meðri endans, svo að hann minnir
á stóran dropa, sem ebki hefur
fallið. Albert lætur ekki mi'kið yfir
sér — veit jafnvel varTa, hvort
hann á ætan bita. En hann er fim
ur að vega sig upp á rárnar, þótt
farinn sé að lýjast og stirðna, og
hún svíkur engan, beitan, sem
hann kemur með, enda vitn-
eskjan um hákarlsverkun hans
borizt svo víða, að jafnvel Hollend
ingar á skemmtiferðalagi sveigja
heim að Krossi til þess að fala há-
karl. Ég veit með sannindum, að
þeir éta hann með beztu Iyst.
Má ég svo að síðustu staldra ögn
við í Breiðdalnum, þar sem Stað
arborg bíður gesta í miðri sveit,
örskammt frá Eydölum, þar sem
gamli séra Einar hrærði vögguna
með vísnasöng sínum endur fyrir
löngu. f Eydölum eru nú í bili
tvær fcirkjur, því að ný fcirfcja er
í smíðum, en gamla kirkjan, sem
langafi minn, séra. Benedifct, lét
reisa á síðasta æviári sínu, 1856,
stendur enn. Uppi á Gilsá í Norð-
urdal, þar sem sonardóttir hans,
Þorbjörig Pálsdóttir, er enn á frisk
um fótum, sá ég fágætan og listi-
Framhald á 633. síSu.
640
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ