Tíminn Sunnudagsblað - 20.01.1973, Blaðsíða 10

SáluhliOið að kirkjugaröinum á Hofi i Vopnafirði er fallegt og vel málað — ber
vitni um sérstaka umhirðu sóknarbarna, þótt Hof sé nú i eyði.
hús, er stóðu yzt á Tunguheiðarskarði,
sem Hof átti fyrir afréttarland. Menn
þessir urðu ölvaðir, er þeir unnu að
rúningu f^árins og gættu þess ekki að
opna húsin og sleppa sauðunum út.
Seinna um sumarið, er ferðamenn fóru
um á Tunguseli og opnuðu húsin blasti
við þeim maðkahrúga og skinin bein.
Fórust þarna, að sögn, fjörutiu sauðir.
Næstur séra Halldóri varð prestur á
Hofi séra Jón Jónsson sunnlenzkur að
ætt, áður prestur að Mosfelli. Hélt
séra Jón áfram verkum fyrirrennara
sfns eins og jarðarbótum og öllu þvi,
er prýða mátti staðinn að Hofi.
Fjárbúskap ráku þeir séra Halldór
og séra Jón meðan þeir sátu Hof. Eitt
sinn að vorlagi, kom séra Jón utan úr
sveit og fór sem leið liggur
reiðgöturnar inn Hofsborgartungur,
en svo nefnist landspilda er liggur
austur og yfir frá Hofi, og er á milli
Hofsár að norðan og Sunnudalsár að
austan.Kill einn mikill liggur meðfram
reiðgötunum utan á Tungunni heim að
Hofi, sem Breiðakill nefnist. Er þar
mikil fjárhætta á vorin, er vötn tekur
að leysa. Þarna i kllnum fann prestur 5
sauði, er hann átti, dauða. Þegar heim
f Hof kom, spurði hann vinnumenn
sina, hvort þeir hefðu ætlað að brúa
kílinn með sauðunum, annaö varð
honum ekki að orði, þótt iila væri litið
eftir þessari bráðu fjárhættu.
Séra Jón varð einnig prófastur i
Norður-Múlasýslu, en fékk Jaúsn frá
prófastsstörfum 1888.
Hann andaðist að Hofi 1898. Þá sótti
um Hof, og fékk veitingu fyrir
staðnum séra Sigurður P. Sivertsen
siðar prófessor við Háskóla íslands og
58
vigslubiskup i Skálholtsbiskupsdæmi.
Hann var einnig hinn merkasti maður
og siðavandur með afbrigðurrí. Hann
sat rúm 10 ár að Hofi unz hann var
skipaður dósent við guðfr. deild
Háskólans 1911. Séra Siguröur mátti i
engu vamm sitt vita sem og fyrr-
nefndir klerkar. Næsta ár þjónaði Hofi
séra Sigurður Jóhannesson frá Hindis-
vik i Húnaþingi, en áriö 1912 fékk
veitingu fyrir Hofi séra Einar Jóns-
son, er setið hafði á Kirkjubæ i
Hróarstungu og viðar og siöast aö
Desjamýri i Borgarfirði. Hann var þá
prófastur Norðmýlinga og þingmaður
hafði hann einnig verið um skeið.
Hann var i hvivetna höfuðklerkur og
leiðtogi Vopnfirðinga bæði i andlegum
og veraldlegum málum. Meðal annars
haföi hann jafnan læknislyf undir
höndum og bjargaði mörgum frá sjúk
dómum þeim sem hrjá og þjá mann
kindina. Hann var að jöfnu dýravinur
og mannavinur og mátti ekki það aumt
sjá, að ekki veitti hann þá úrlausn, er
hann fékk i té látið.
Fóru þvi fáir bónleiðir af hans fundi.
Svo sem kunnugt er var hann
ættfræöingur einn hinn mesti á Islandi,
og mun hans merka rit, Ættir Aust-
firðinga, lengi halda minningu hans á
lofti. Hann rak allstórt bú á Hofi og
kostaði miklu fé til að endurreisa
iveruhús og útihús staðarins. Sjálfur
gekk hann þar oft að verki með hús-
körlum sinum, hlóð veggi úr torfi og
grjóti manna bezt. 1 hans tið mun
Hofsbær hafa verið stærstur að grunn-
fleti að minnsta kosti á Austurlandi.
Séra Einar andaðist sumarið 1931.
Sonur hans, séra Jakob Einarsson
varð aðstoðarprestur föður sins hin
seinni ár og bjó á móti honum á Hofi.
Margt fagurra muna, og bókasafn
ágætt, átti séra Einar, þar á meðal
einkar fagurt skrifborð frá Iöllmer
hinum danska, var aðeins eitt annað
sömu tegundar til á landinu.
Þegar séra Einar fluttist til Reykja-
vikur, árið áður en hann andaöist,
skildi hann eftir á Hofi skrifborðið
góða og hinar fjölmörgu fágætu bækur
sinar, skyldi þetta ganga i eigu séra
Jakobs sonar hans, sem vel kunni meö
að fara, enda var það metnaðarmál
hans, að feta i fótspor söður sins, en
Ættir Austfiröinga tók séra Einar með
sér suður, þær voru þá handskrifaöar,
en urðu siðar prentaðar i mörgum
bindum. Þess má hér geta að meöan
séra Einar bjó, varð hann fyrir þungu
áfalli vegna stórbruna á Kirkjubæ þar
sem hann missti innbú sitt auk lifandi
penings. Nú skildi hann við Hof i þvi
reisulegasta ástandi, sem einn sveita-
bær á Islandi gat boðið upp á.
Nú vikur sögunni til þessa dags 30.
des. 1933. Dagur var liðinn og heimilis-
fólk gengið til náða. Séra Jakob kom
heim úr ferðalagi um miðnætti. Hann
hafði þann hátt á að ganga jafnan
siðastur til sængur og fara áður um
bæinn ef vera kynni að eitthvaö á
bjátaði, áður en gengiö var tii náða.
Mun það einkum hafa verið vegna
eldhættu sem hann vildi ganga úr
skugga um aö allt væri i lagi. Einskis
varð hann visari i hinum stóra sofandi
bæ og lagöist til hvildar, með stólræðu
sina, áramótaræðuna, á náttborðinu
fyrir framan rúm sitt. Klukkan var að
ganga eitt, og með góðri samvizku
rann honum blundur á brá.
Þögul vetrarnóttin grúfði yfir láði og
legi og hinum stóra Hofsbæ, allir
sváfu fast og vel eftir svefnlausa nótt
dansgleðinnar nóttina á undan.
En á skammri stundu skipaðist það,
sem veröa vildi. Klukkan að ganga
þrjú vaknaði prófastskonan Guöbjörg
Hjartardóttir við sterka reykjar- og
brunalykt. Hún var snör i snúningum,
þaut fram úr rúminu fáklædd og vakti
fólkið. Skipti það engum togum að
eldurinn gaus upp á alla vegu.
Bjargaðist fólkið með naumindum
hálfklætt úr hinum brennandi bæ, en
svo naumlega, að það fékk engu
bjargað meö sér á flóttanum undan
eldinum. Fólkið ruddist út, en eldurinn
gleypti timburhúsin eitt af öðru. Veður
var rosalegt. Hvass sunnanvindur, en
lægði þegar á nóttina leiö og gerði þá
milt og gott veður. Leitaði fólkið
skjóls i kirkjunni, sem stóð kippkorn
frá bænum.
Allur hinn stóri og reisulegi bær,
stóð i björtu báli, en allt kvikt
Framhald á bls. 70
Sunnudagsblað Tímans