Íslendingaþættir Tímans - 08.11.1975, Qupperneq 5

Ariö 1962 gengst Svanur fyrir þvi,
sem stjórnarformaður Hraðfrystihúss
Breiðdælinga, en þvi starfi gegndi
hann til dauðadags, ásamt Pétri bróð-
ur sinum, sem er framkvæmdastjóri
þess fyrirtækis, að láta byggja fyrir
það nýtt stálskip, i Noregi. Og haustið
1963 hljóp það af stokkunum og hlaut
nafniö Sigurður Jónsson SU 150, en það
var föðurnafn þeirra bræðra. Var
Svanur með þann bát i 4 ár og aflaði
vel, og reyndist báturinn mesta
happaskip i alla staði.
Vorið 1967 fær Svanur svo nýtt skip
fyrir sitt fyrirtæki. Það var tæplega
200 lestir, smiðað hjá Stálvik hf., og
hlaut nafnið Hafdi's SU 24. Bát þann
seldi hann er Hvalbakur hf. var stofn-
aður. Jafnframt þeim bátakaupum hóf
Svanur saltfiskverkun, fyrst með
blautfisk, en síðar einnig fiskþurrkun.
Er þessi starfsemi nú i tveim nýlegum
húsum, og er þar tækjakostur góður.
í ársbyrjun 1972 gekkst Svanur fyrir
stofnun hlutafélagsins Hvalbaks. Var
það sett á laggirnar i sambandi við
kaup skuttogara. Voru hluthafar bæði
af Breiðdalsvik og Stöðvarfirði. 1 þvi
sambandi fór Svanur út til Japans að
ganga frá þeim málum, og mátti
segja, að allt vafstur, sem þannig um-
svifum er samfara, hafi mest hvilt á
hans herðum, enda gerðist Svanur
framkvæmdastjóri fyrirtækisins.
Gegndi hann þvi' starfi til haustsins
1974, en þá réð hann nýjan fram-
kvæmdastjóra til Hvalbaks, enda var
Svanur þá orðinn alltof hlaðinn störf-,
um. Þó var hann stjórnarformaður
félagsins til dauðadags.
Ariö 1970 tók Svanur við rekstri sild-
arverksmiðjunnar á Breiðdalsvik, en
hún varð gjaldþrota, er sildarævintýr-
inu lauk, en Svanur hafði verið einn
helztihvatamaðurað stofnun hennar á
sinum tima. A sildarárunum réðst
Svanur i sildarsöltun ásamt Pétri
bróður sinum. Hét það fyrirtæki Gull-
rún hf. Þeirri starfsemi lauk að sjálf-
sögðu, er sildin hvarf.
A þessu sést, að Svanur hafði mörg
járn Ieldinum, var óþreytandi að drifa
upp atvinnu i byggðarlaginu, fullur
bjartsýni og trú á framtið Breiðdals.
Hann hélt þvi' fram, að Breiðdalsvfk
yrði staður framtiðarinnar, vegna
legu sinnar, landrýmis og búsældar.
Er ég þess fullviss, að þar hefur hann
haft rétt fyrir sér, sá draumur á eftir
að rætast, og þá hefur Svanur Sigurðs-
son þegar lagt hornsteininn.
Fyrir utan þau störf, er drepið hefur
verið á, hlpðust fleiri störf á Svan, svo
sem: formennska i Otvegsmannafé-
lagi Austurlands og nefndarstörf á
vegum sjávarútvegsins, i hafnarnefnd
og fleiri nefndum á vegum Breiðdals-
hrepps. Allt þetta tók tima, ekki sizt
islendingaþættir
landsfundir hjá LIO og samningafund-
ir, er allir voru i Reykjavik á öllum
tima árs.
Eitt af mörgum áhugamálum Svans
voru slysavarnir. Var honum mikið
hjartans mál að efla þær i byggðarlag-
inu,ogeyddihann tima og eigin fé i þvi
skyni.Eflausthefðihann kosið að gera
þar meira, en annir settu að honum
skorður. Þó auðnaðist honum að láta
reisa sæluhús á Breiðdalsheiði. Áf-
henti Svanur það SVFl á aðalfundi
félagsins 1972, sem gjöf frá sér og konu
sinni, til minningar um son þeirra
hjóna, er dó á barnsaldri. Er húsið
kennt við drenginn og nefnist Stefáns-
búð.
Hér hefur verið stiklað á stóru, og ég
veit, að þetta er einungis þurr upp-
talning. Hún sýnir þó, hvað Svanur
hefur lagt af mörkum i sögu byggðar á
Breiðdalsvik. Við eigum honum allt
gott að gjalda.
Þann 2. okt. 1948 kvæntist Svanur
eftirlifandi konu sinni, Hjördisi
Stefánsdóttur, Carlssonar kaupmanns
á Hóli i Stöðvarfirði. Þeim varð fjög-
urra barna auðið: Stefán, er lézt árs-
gamall,Rafn Svan, verksmiðjustjóri á
Breiðdalsvik, Nanna Stefania nemi og
Hafdis á barnsaldri. Eru þær systur i
foreldrahúsum. Hjónaband þeirra
Svans og Höddu var farsælt, heimilis-
bragur með ágætum, hjónin samhent
viö uppeldi barnanna. A þvi heimili
var gott að dvelja og ánægjulegt að
koma. Veitist fjölskyldunni styrkur
nú.
/
— Orð, orð. Til hvers eru öll þessi
orð, svört tákn á hvitum pappir, ýmist
einsér eða raðað saman i mismunandi
langar raðir, sem mynda að lokum
setningar, málsgreinar, dálitinn póst
um mann, er dvaldi hér meðal vor, en
hefur nú lagt upp i ferðina, er vér öll
eigum fyrir höndum. Hvað segja þessi
orð og ártöl? Hvers megna þau, og
hvern tilgang hafa þau? Ekki blása
þau lifsanda i brjóst þess manns, sem
þau fjalla um, ekki megna þau að sefa
þá sorg, er hvilir yfir heimili hans og
ástvinum, byggð hans og kunningjum.
Nei, þau eru vanmáttug þess alls, —
umkomulaus — óp undrandi manns,
sem skilur ekki skapadóm almættis-
ins, veikburða mótmæli gegn ráðstöf-
un þess, eins konar neitun dóms, sem
þó hefur verið fullnægt.
A Islandi er mikið skrifað af minn-
ingargreinum —kannskiof mikið. Þær
eru tilraun til gagnsóknar f ókunnan
heim, kannski tilraun til að sefa sorg,
litill vottur stórrar þakkar, sem
kannski kemur of seint — en þó vottur
— vér getum ei meir. Ef minningar-
greinar eru eitthvað annað og meira
en orð, hafa einhvern tilgang, marka
einhver spor, eru bitastæð i glaumi
dagsins, eru brot i bautastein horfinn-
ar samtiðar, þá á þessi grein fullan
rétt á sér. Svanur Sigurðsson var
Breiðdal lyftistöng með umsvifum sín-
um, var einn af þeim fyrstu, er áræddi
að hefjast handa utan 50 km segul-
miðjunnar.
Ég tel mig hafa þekkt Svan Sigurðs-
son vel i' þess orðs fyllstu merkingu,
eða eins og við teljum okkur þekkja
fólk frá okkar bæjardyrum séð. Hann
var hinn vörpulegasti á velli og vel
farinn i andliti, jafnlyndur, glaðsinna
yfirleitt,greiðvikinn með afbrigðum og
drengur góður. Við unnum saman
nokkur ár, mest úti á hinu sikvika hafi,
þarsem veröldin er afskaplega litil, en
þó ægistór og áttlaus stundum, nema
þegar horfter á kompásinn. Ég treysti
mér þvi til að standa við framan-
skráða mynd gegnum þykkt og þunnt.
Auðvitað átti hann sina mannlegu
breyskleika, þar er ekki meining mi'n
að gera hann að dýrlingi. En vegna
þeirra og hins gagnstæða, var hann
maður og það eru f'ögur sannindi,
þegar úr hlaði er haldið.
Hellubær hefur mikils misst. Kona
hans og dætur hafa misst sitt dýrmæt-
asta. Tengdamóðir hans og mágkona,
er nýlega voru fluttar á heimilið, eiga
um sárt að binda. Son hans, tengda-
dóttur og litla sonardóttur hefur sorgin
slegið. Vandamenn og vinir eru hljóðir
og harmi lostnir.
Breiðdalur hefur mikils misst. Það
hvilir þögn yfir rönnum. Það skal
engan undra, þegar maður á bezta
aldri, maður athafna, bjartsýni og
með trú á sitt byggðarlag, er fyrir-
varalaust horfinn. Hann býður ékki
lengur góðan daginn á götunni,hann
rekur ekki lengur búmannsáhyggjurn-
ar, sem sannur Islendingur, hann leys-
ir ekki lengur vanda náungans, er
hann vanhagar um bil eða kaðal-
spotta.
Nei, Breiðdalur er i sárum. byggðin
drþpir I djúpri sorg. Það ema er vér
getum sagt, og þar þykist ég geta talað
fyrir allt byggðarlagið er þetta:
Svanur Sigurðsson. Þökk sé þér fyrir
samfylgdina. Blessun vor fylgi þér.
Guðjón Sveinsson.
f
Kynni min og Svans Sigurðssonar,
sem við kveðjum I dag, voru ekki löng,
aðeins eitt ár, sem ekki er langur timi
af ævi manns. Þó varð ég þess láns að-
njótandi á þessu ári að kynnast Svani
all náið. Þau kynni urðu mér ekki til
vonbrigða. Þegar ég hugsa til baka, til
liðins árs, eru mér efstlhuga allar þær
stundir, er við sátum saman og rædd-
5