Íslendingaþættir Tímans - 14.07.1979, Blaðsíða 1

ISLENDINGAÞÆTTIR
Laugardagur 14. júli 1979 22. tbl. TÍlVIAIMS
Hildur Blöndal
Þann 3 júnl, lést t Danmörku hátt á tl-
ræöisaldri fhi Hildur Blöndal, ekkja Sig-
fúsar Blöndals oröabökarhöfundar og
bókavaröar í Kaupmannahöfn sem látinn
er fyrir nær þrem áratugum. Viö lát þess-
arar góðu og göfugu konu, munu margir
fulltíöa Islendingar, sem dvöldust 1 Dan-
mörku t lengri eöa sekmmri tíma viö nám
eöa störf, minnast hennar meö hlýju og
þökk.
Hildur var af sænskum ættum, fædd í
Uppsölum- og var faöir hennar kunnur
þjóöminjafræöingur, dr. Rolf Arpi, mikill
Islandsvinur, sem sótti tsland oft heim og
var m.a. fulltrúi sænskra stúdenta á þús-
und ára þjóöhátiö Islendinga 1874. Dóttur
hans Hildi var mjög umhugaö aö feta t
fótspor fööurins og vera hér á ellefu-
hundruð ára þjóöháttöinni 1974, en af
þeirri för gat þó ekki oröiö samkvæmt
læknisráöi. Siöustu ferö sína til Islands fór
hún 1968 og varþá aö vanda hress og glöö,
þá á 86 aldursári.
Hildur minntist oft bernskuáranna I
Uppsölum, sem voru henni afar hugþekk.
Faöirinn var mikill bókamaöur og var
þeim foreldrum báöum mjög umhugaö aö
fræöa börnin, en veittu þeim jafnframt
mikiö frjálsræöi. Voru leikin bókanöfn og
mátshættir inni viö þegar illa viöraöi, en
farið i reiötúra og jallgöngur þegar færi
gafst.
Eins og fyrr segir var heimilisfaöirinn
mikill áhugamaöur um tslensk málefni og
komu oft gesti frá „Sögueyunni” t noröri
þ.á.m. Magnús Stephensen landshöföingi,
Guömundur Finnbogason þá stúdent, stö-
ar landsbókavöröur og Matthtas Þóröar-
son þjóöminjavöröur og stofnandi Nor-
ræna félagsins. Hlustuöu börnin hugfang-
in á tal fullorðna fólksins um þetta fjar-
læga, norræna land, þar sem fjallkonan
hvita þrumdi einmana viö heimskaut
noröur. Ekki mun Hildi hafa óraö fyrir þvt
þá, aö viö eyna hvttu ætti hún eftir aö
tengjast órofa böndum.
Hún var þegar i barnæsku óvenju
félagslega sinnt og stóö hugur hennar til
barna- og unglingafræöslu. Viö þau störf
undi hún sér vel um langt skeiö, i heima-
bæ slnum Uppsölum, en þegar hún var
komin aö fertugu uröu þáttaskil I lfífi
hennar. Hún haföi aldrei gleymt ævin-
týralandinu I noröri og tók aö veröa sér
úúti um allskonar fróðleik um Island, Is-
lenska tungu, sögu, og menningu. En sjón
er sögu rlkari. Sumari 1923 tók hún sér
skipsfar til Reykjavikur, aö höföu samröi
viö Asgeir Asgeirsson, slöar forseta Is-
lands og konu hans Dóru Þórhallsdóttur,
sem þá kenndu bæöi viö Kennaraskólann I
Reykjavik og var hún ákveöin I aö dvelj-
ast hér nokkra mánuöi, mest I sveitum
landsins til aö læra islenskuna fljótar og
betur.
Til gamans mágeta þess, aö einmitt um
þetta leyti kom út fyrir hlutinn af hinni
miklu oröabók yfir islenskt nútíöarmál,
sem Sigfús Blöndal, bókavöröur viö
konunglega bókasafniö I Kaupmanna-
höfn, var aöalhöfundur aö. Þótti þaö
hvarvetna hiö merkasta rit og fjöldi
málfræöinga og annarra bókmenntafræö-
inga á Norðurlöndum og vlöar um lönd
höföu getiö verksins lofsamlega. Sigfús
var þá fyrir löngu viöurkenndur sem af-
buröa lærdómsmaöur og manna víö-
lesnastur ogstóöö þá á fimmtugu. Sigfús
var tvíkvæntur. Fyrri kona hans var
Björg Þorláksdóttir, annáluð lærdóms-
kona, og haföi hún unniö meö honum aö
islensk-dönsku oröabókinni af miklu
kappi. Þegar þau Hildur kynntust höföu
þau slitiö samvistir. Hildur feröaöist á
þessum árum um landiö, þvert og endi-
langt og var furöu fljót aö tileinka sér Is-
lenskuna. Hún kom sér allstaöar vel hjá
fólkinu, hvort sem var I bæjum eða sveit-
um meö einstakri ljúfmennsku og viö-
mótsþyöu, sem henni var svö lagin. Hún
lagöi strax ástfóstur viö landiö, tók sér
nýtt móöurmál og var ekki talin útlend-
ingur upp frá þvl.
Þau Sigfús gengu I hjónaband 1925 og
bjuggu fyrst á Amager, en fluttust
skömmu siöar til Hörsholm, smábæjar
um 20 km. norðan viö Kaupmannahöfn.
Þeim staö voruþau bundin sterkum bönd-
um. Þar áttu þau fagurt heimili, umlukið
fögrum beykiskógum Noröur-Sjálands.
En til góöra vina liggja gagnvegir og víst
er, aö þaugóöu hjon fóruekki varhluta af
heimsóknum margra landa sinna og fólks
af ólikum þjóðernum og þjóölöndum, þótt
ekki byggju þau I þjóöbraut. Nafnalistinn
semgeymdur erí gestabókum heimilisins
um meir en hálfrar aldar skeið, er langur
og fjölskrúöugur. Er ékki aöefa aö flestir
gestanna hafa fariö rlkariaf þeirra fundi.
Ef hægt var aö tala um einhverja au -
fúsugesti, þá voru þaö Hafnarstúdentar,
en undirritaður var I hópi þeirra. Þaö var
alvegeins og koma á rammlslenskt heim-
ili, þar sem hin forna þjóölaga menning
var I hávegum höfð. Þar voru alltaf Is-
lenskmálefni efstá baugi, enda alltaf vel
fylgst meö þvl sem geröist heima á Fróni
Allur heimilisbragur var mjög til fyrir-
myndar og þau hjón mjög samrýms. Sig-
fús dó 1950 og höföu þau hjón þá áriö áöur
sótt okkur heim á 75 ára afmæli hans.
Héldu gamlir Hafnarstúdentar þeim veg-
lega veislu aö þvl tilefni. Þau hjón voru
barnlaus, enmörgum Hafnarstúdentinum
þótti sem ættihann góöa fósturmóöur, þar
sem Hildur var.
Hún var ff-óö kona og ljúf og ritfær I
besta lagi, skrifaöi margar grinar I dönsk
og sænsk blöö og tlmarit, um Island og
haföi yndi af góöum bókum.
Hún áttiþvl lani aö fagna, sem margir
fara mis viö um ævina, aö eignast sanna
vini af þeirri gerö sem var henni sjálfri
eignin.
Hún átti sér mörg áhugamál og sat
aldrei auðum höndum. Hún skrifaöist á
reglulega viö fjölda vina hér heimaog
annarsstaöar þar til fyrir fáum árum og
alltaf var sami hressi blærinn I bréfum
hennar.
Hildur bjó I Hörsholm til æviloka og
kaus sér legstaö viö hliö eiginmanns slns
„heima á Fróni”.
Hennar ber aö minnast meö þökk og
viöingu, þegar hún er kvödd hinstu
kveöju.
30/6 1979
Agnar Tryggvason