Morgunblaðið - 27.10.2004, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 2004 23
sem sögu Hrafna-Flóka verði gerð skil og ætl-
unin sé að fara fram á styrk frá fjárveitingavald-
inu vegna uppbyggingarinnar. Reikna megi með
að kostnaður við bygginguna verði undir 20 millj-
ónum króna.
Einnig sé mikilvægt að ráðast í byggingu á
u.þ.b. 25 herbergja hóteli á Patreksfirði. Skortur
sé á gistingu fyrir stærri hópa og góður hótel-
kostur forsenda þess að hægt verði að byggja upp
ferðaþjónustu á Suðurfjörðum. Að sögn Guð-
mundar eru forráðamenn fiskvinnslufyrirtækis-
ins Odda á Patreksfirði m.a. að kanna möguleika
á því að hótelið verði til húsa í gömlu sláturhúsi í
eigu fyrirtækisins en einnig sé möguleiki á að
reist verði límtrésbygging undir það eða það
byggt í tengslum við Félagsheimilið þar sem fyrir
er margháttuð aðstaða. Að sögn Guðmundar
liggja tillögurnar fyrir atvinnumálanefnd Vest-
urbyggðar sem mun fara yfir þær og hafa til hlið-
sjónar í starfi nefndarinnar í vetur.
Már Erlingsson, sveitarstjóri Tálknafjarðar,
segir að búið sé að fara yfir tillögur Árna og að
þær séu, sem stendur, vinnuplagg hjá sveitar-
stjórninni. „Sumt í þessu hefur komið upp áður
og annað er nýtt, en það er gott að fá þetta og það
hreyfir við mönnum án þess að ég vilji tjá mig al-
mennt um einstakar tillögur,“ segir hann. Hann
segir að margar hugmyndanna séu góðar en
kanna þurfi nánar kostnað við framkvæmd
þeirra.
vannýtt
ðamenn
kristjan@mbl.is
„Við þekkjum það úr sögu for-
setakosninga að þegar sitjandi for-
seti er að fá minna en 50% í könn-
unum dagana fyrir kosninguna
sjálfa þá tapar hann venjulega,“
sagði Alan I. Abramowitz, stjórn-
málafræðingur við Emory-háskóla í
samtali við Los Angeles Times.
Enn einn óvissuþátturinn er svo
framboð neytendafrömuðarins
Ralph Naders.
Enginn veit í rauninni hversu
mikil áhrif forsetaframboð Naders
er líklegt til að hafa. En það er ljóst
að demókratar hafa af því tals-
verðar áhyggjur að hann geti orðið
til þess að forsetaembættið renni
þeim úr greipum.
Engar líkur eru á því að Nader,
sem er sjötugur, fái jafn mörg at-
kvæði nú og fyrir fjórum árum.
Fyrir fjórum árum fékk Nader
2,7% af heildarfjölda atkvæða en
mestu máli skipti þó að hann fékk
meira en 97 þúsund atkvæði í Flór-
ída-ríki. Þegar haft er í huga að
Bush fékk aðeins 537 atkvæðum
meira en demókratinn Al Gore í
Flórída, og að sigur í Flórída réði á
endanum úrslitum, þá virðist blasa
við að framboð Naders varð til þess
að Bush fluttist í Hvíta húsið en
ekki Al Gore.
Og demókratar óttast að í ein-
hverjum þeirra ríkja, þar sem
mjótt er á munum nú, muni Nader
geta haft sambærileg áhrif. Að að-
eins nokkur hundruð atkvæði sem
greidd verði honum geti skipt sköp-
um fyrir Kerry.
Fylgi Naders nú mælist raunar
ekki nema um 1% á landsvísu en
skoðanakannanir sýna hins vegar
að um helmingur þeirra sem ætla
að kjósa Nader myndu kjósa Kerry
ef Nader væri ekki í framboði. Að-
eins um 20% myndu kjósa Bush og
afgangurinn einhverja aðra fram-
bjóðendur (sjá fylgifrétt). Ef ein-
hvers staðar munar ekki nema
nokkur hundruð eða þúsund at-
kvæðum gæti þetta 1% Naders
skipt máli.
Eru þessir útreikningar skýr-
ingin á því hvers vegna demókratar
hafa lagt jafn mikla áherslu á það
og raun ber vitni að koma í veg fyr-
ir að nafn Naders verði á kjör-
seðlum. Eru þeir sakaðir um að
hafa á nokkrum stöðum skemmt
fyrir tilraunum fylgismanna Nad-
ers til að safna nægilegum undir-
skriftum fyrir því að Nader yrði á
kjörseðlinum.
Demókrötum tókst hins vegar
ekki fyllilega ætlunarverk sitt; nafn
Naders er á kjörseðlinum í um 30
ríkjum, m.a. í sumum þeirra sem
mestu máli munu skipta á þriðju-
dag; Nýju Mexíkó, Minnesota,
Iowa, Wisconsin og Flórída.
Segir tveggja flokka kerfið
ógnun við lýðræðið
Sumir sem studdu Nader seinast
hafa nú snúið við honum baki, telja
mestu máli skipta að koma George
W. Bush frá völdum. Þar er m.a.
um að ræða þrýstihópana The Nad-
er Factor og The Unity Campaign
en í forystu síðarnefnda hópsins er
fólk eins og Óskarsleikkonan Susan
Sarandon og málfræðingurinn
Noam Chomsky.
Nader hefur sjálfur ítrekað hafn-
að beiðni leiðtoga demókrata að
hætta við framboð. Hann segir
markmið sitt að brjóta upp tveggja
flokka kerfið sem gnæfi yfir öllu í
Bandaríkjunum og sem hann segir
að sé „ógnun við lýðræðið í land-
inu“.
sjónvarpsfréttastöðina og dag-
blaðið USA Today, sýndi að vísu að
Bush hefði 51% fylgi meðal skráðra
kjósenda og Kerry 46%. Skekkju-
mörkin og hið flókna kjörmanna-
kerfi valda því hins vegar að ekki er
víst hvernig fer og könnun The
Washington Post í gær sýndi að
Kerry hefði tekið forystu, 49%
gegn 48%. Könnun Los Angeles
Times mældi fylgi beggja 48%.
Í þessu sambandi má rifja upp að
athygli hefur nýverið verið vakin á
því að þeir sem bíða mjög lengi með
að ákveða sig í forsetakosningum
velja gjarnan áskorandann, en ekki
sitjandi forseta. Menn fylgist af
þeim sökum mjög grannt með því
hvort fylgistölur Bush forseta séu
yfir 50% síðustu dagana fyrir kjör-
dag eður ei, sú tala sem hann fái í
þessum könnunum sé nefnilega lík-
lega sú sem á endanum kemur upp
úr kjörkassanum, á meðan áskor-
andinn, Kerry, bæti líklega heldur
við sig.
helstu hryðjuverkaleiðtogum
heimsins – s.s. Osama bin Laden
eða Abu Mussab al-Zarqawi – yrði
handsamaður skyndilega, eða þá að
umfangsmikið hryðjuverk yrði
framið einhvers staðar í heiminum.
Þá eru margir jafnframt viðbúnir
því að einhverjar upplýsingar komi
óvænt fram sem sýnt gætu annan
hvorn frambjóðendanna í mjög nei-
kvæðu ljósi.
Bæði Bush og Kerry hafa reynd-
ar talað um að þeir hyggist ljúka
kosningabaráttu sinni á jákvæðum
nótum. Í gær voru þó fáar vísbend-
ingar um þetta, nýjustu sjónvarps-
auglýsingar sem úr herbúðum
Kerrys og Bush koma eru meira að
segja heldur í neikvæðari kantin-
um, að sögn The Washington Post.
Hvaða áhrif hefur Nader?
Með öllu er útilokað að spá fyrir
um hvor þeirra Bush eða Kerry fer
með sigur af hólmi. Ný Gallup-
könnun, sem gerð var fyrir CNN-
Gríðarleg spenna einkennirendasprett kosningabar-áttunnar í Bandaríkjun-um en nú eru ekki nema
sex dagar þangað til Bandaríkja-
menn ganga að kjörborðinu og
velja sér forseta til næstu fjögurra
ára. Skoðanakannanir sýna að stað-
an er mjög tvísýn; George W. Bush
Bandaríkjaforseti og frambjóðandi
Repúblikanaflokksins hefur líklega
enn ofurlítið
forskot á demó-
kratann John
Kerry á lands-
vísu en eins og
menn þekkja segir það ekki alla
söguna, og auk þess er munurinn
innan skekkjumarka.
Þeim dögum sem eftir lifa af
kosningabaráttunni hyggjast bæði
Bush og Kerry verja í þeim ríkjum
Bandaríkjanna þar sem sérstak-
lega mjótt er á munum og sem
skipt gætu sköpum um úrslitin þeg-
ar öll atkvæði hafa verið talin; þ.e.
um það hvor þeirra Bush og Kerry
tryggir sér þá 270 kjörmenn sem
þarf til að ná kosningu sem forseti.
Bush hitti kjósendur í Wisconsin
og Iowa í gær. Kerry var sömuleið-
is í Wisconsin og Iowa en lagði
einnig leið sína til Nevada og Nýju
Mexíkó. Öll eiga þessi ríki það sam-
eiginlegt að óljóst er talið hvor
þeirra Kerry og Bush muni fara
þar með sigur.
Deilt um týnd vopn í Írak
Frambjóðendurnir tveir hafa
undanfarna daga beint beittum
spjótum hvor að öðrum. Kerry
gerði sér til að mynda á mánudag
mat úr þeirri staðreynd að 380 tonn
af mjög öflugu sprengiefni virðast
hafa horfið í Írak eftir að Banda-
ríkjamenn steyptu stjórn Saddams
Husseins þar af stóli. „George W.
Bush talar digurbarkalega, hann
hreykir sér af því að hann hafi
tryggt öryggi Bandaríkjanna. En
hann hefur enn einu sinni brugð-
ist,“ sagði Kerry. „Hryðjuverka-
menn gætu notað þessi vopn til að
drepa hermenn okkar, okkar fólk,
sprengja upp flugvélar og jafna
byggingar við jörðu,“ bætti Kerry
við og sagði þessar nýjustu fregnir
– sem hann telur til marks um að
Bandaríkjaher hafi ekki lagt nægi-
lega áherslu á að hafa eftirlit með
umræddum hergögnum – enn ein
mistökin sem stjórn Bush hefði
gert sig seka um í Íraksmálunum.
Forsetinn vék ekki beint að
týnda sprengiefninu í Írak í um-
mælum sínum á mánudag en þess-
ar fréttir, sem og þær að 49 íraskir
lögreglumenn hefðu verið drepnir
um helgina, ollu þó því að hann
þurfti að verja framgöngu stjórnar
sinnar í Írak. Rifjaði Bush upp að
John Kerry hefði ítrekað kallað
gjörðir Bandaríkjanna í Írak mis-
tök. „Strax í kjölfarið segist hann
svo rétti maðurinn til að vinna
stríðið,“ sagði Bush forseti og bætti
síðan við: „Þú getur ekki unnið
stríð sem þú ekki telur rétt að
heyja.“
Voru viðbrögð Kerrys á mánu-
dag til marks um að í báðum her-
búðum fylgjast menn grannt með
fréttum, ef ske kynni að þar leynd-
ist eitthvað sem nota má í kosn-
ingabaráttunni til að koma höggi á
andstæðinginn.
Kosningarnar eru taldar svo
jafnar að menn eru ávallt viðbúnir
því að eitthvað óvænt gerist, sem
hugsanlega gæti orðið til þess að
hreyfing kæmist á fylgið. Horfa
menn einkum til Íraks í þessu efni
en jafnframt til þess að einhver af
Fréttaskýring | Demókratar óttast að þau atkvæði sem Ralph Nader fær í ríkjum þar sem
sérstaklega mjótt verður á munum í bandarísku forsetakosningunum kunni að hafa alvarlegar
afleiðingar fyrir þeirra mann, John Kerry. Davíð Logi Sigurðsson fjallar hér um stöðuna eins
og hún er nú, sex dögum áður en Bandaríkjamenn ganga að kjörborðinu.
Demókratar óttast
áhrif framboðs Naders
Reuters
Nader hefur ítrekað hafnað óskum demókrata um að hætta við framboð.
david@mbl.is
er að
r sem
t í Selár-
opið
an-
bókahilla,
rsmíðað-
úsinu,
inn-
hann. Þá
m Ómar
gerði um
nu.
í gær-
kynni sín
af Gísla sem birtust í ítarlegu við-
tali á síðum Morgunblaðsins á átt-
unda áratugnum, en nokkrum ár-
um síðar gerði Ómar Ragnarsson
þátt um Gísla í Sjónvarpinu.
Uppsalir standa nú opnir veðri
og vindum en húsið er nánast
óskemmt og segir Árni að með því
að skipta um glugga í húsinu og
setja nýtt bárujárn á þakið megi
koma því í sama ástand og þegar
Gísli flutti þaðan. Hann, og Ómar
Ragnarsson séu reiðubúnir að
hrinda verkefninu af stað og afla
til þess fjár í samráði við minja-
vörð Suðurfjarða.
framan Uppsali, bæ Gísla.
Gísla í Uppsölum
eldið byggist á 500 tonna rannsókn-
arkvóta sem sjávarútvegsráðu-
neytið úthlutaði árið 2002 til fimm
ára en hugmyndin er sú að að þeim
tíma liðnum taki seiðaeldið við en
þá er fiskurinn alinn úr 100 grömm-
um upp í 5 kílóa sláturstærð, sem
tekur um þrjú ár.
Að sögn Jóns Arnars skapast
störf fyrir 15 manns í þorskeldinu
þegar það verður komið á fullan
skrið en miðað við vinnslu á aflan-
um skapast störf fyrir um 50–60
manns.
Búið er að slátra um 40 tonnum
af þorski á þessu ári, en slátrað er
frá september og fram í mars og er
reiknað með að slátrað verði um
250 tonnum í vetur. Fiskurinn er
seldur til Þórsbergs og Odda og er
miðað við að hann sé ávallt ódýrari
en væri hann keyptur á fiskmörk-
uðum. Gert er ráð fyrir að tekjur
fyrirtækisins nemi 50 milljónum á
þessu ári.
gist í dag
meldi á
r fiskur,
í hálft ár
Áfram-
rskeldi
Pétursson
mdastjóri
ður,
nsen.
JAFNVEL þó að Earl Dodge nái kjöri sem forseti nk. þriðjudag þá mun
ekkert áfengi verða haft um hönd til að fagna árangrinum; Dodge er
nefnilega forsetaframbjóðandi Áfengisbannsflokksins.
Það eru ekki bara þeir George W. Bush og John Kerry sem vilja gera
Hvíta húsið í Washington að heimili sínu. Ýmsir aðrir eru í framboði í
þessum forsetakosningum, þ.á m. Dodge sem aldrei hefur bragðað
áfengi og sem verið hefur frambjóðandi Áfengisbannsflokksins í öllum
forsetakosningum frá árinu 1984.
Það skerðir því miður möguleika Dodges í þessum kosningum að
klofningur kom nýlega upp í flokki hans; nú kenna tveir forseta-
frambjóðendur sig við Áfengisbannsflokkinn, Dodge og Gene nokkur
Amondson.
Klofningsframboðið varð til vegna óánægju með Dodge. Hann var
semsé útnefndur forsetaframbjóðandi flokksins á flokksþingi sem níu
manns sóttu; þ.e. aðeins þeir sem sérstaklega hafði verið boðið. Óánægð-
ir flokksmenn boðuðu í kjölfarið sitt eigið flokksþing og útnefndu þar
Amondson, landslagsmálara frá Washington-ríki. Hann valdi í kjölfarið
Leroy Pletten frá Michigan varaforsetaefni sitt; og hafði þó aldrei hitt
manninn.
„Um tíma töluðum við símleiðis einu sinni til tvisvar í viku,“ sagði
Pletten í samtali við dagblaðið The Grand Rapids Press. „Núna ræðumst
við aldrei við, við höfum ekkert að tala um. Sennilega munum við aldrei
hittast.“
Ýmsir fleiri eru í framboði í þessum forsetakosningum og flóran býsna
fjölbreytt. Allir eiga það sameiginlegt að hafa átt erfitt með að koma
nafni sínu á kjörseðlana – Amondson hinn alsgáði er þó raunar á kjör-
seðlum í Colorado og Louisiana – og fæstir Bandaríkjanna fá því tæki-
færi til að greiða þessum frambjóðendum atkvæði sitt.
Ætla að fagna
úrslitunum allsgáðir