Sunnudagsblaðið - 28.07.1963, Blaðsíða 11

TIL VESTFJARÐA
Framhald af bls. 2.
SEM MESTR. ÞA URÐU TVE3R MENN
BRÁÐDAUÐIR AF FÝLU ÞEIRI, SEM ÚT
ÍAGÐI, EN ÞEIR IIÖFÐU FORVITNAST
UM OK IIAFT EIGI RÁÐ HARÐAR.“
t för sinni á fund haugbúa fékk Hörður
sverð, hring og hjálm. Gripum þeim náði
hann með ofbeldi og ekki fyrr en haugbú-
inn hafði mælt svo um, að hringinn skyldi
enginn eiga til gæfu, hver sá karlmaður
missa höfuðið, er ætti, en konur eigi.
Þjóðsaga? Látum svo vera, en listilega
er hún spunnin, og afleiðingar hennar
fléttaðar næmum höndum inn í mikla
harm- og hetjusögu.
Hér úti á firðinum klúkir Geirshólmi
myrkur, því morgunninn er ungur og sól-
.arflóðið á um brattar hlíðar að sækja.
Dökkur hólmi, dökkur sær. Mér dettur
aftur í hug blóð.
„Skyldi það nú vera satt, að Helga
hafi synt til lands úr hólmanum?"
„ÞaS er nú líkast til.“
„Hún hefði ekki verið í vandræðum
með tvö hundruð metrana, kerling-
T in sú.“
) „Ha, ha. Hum.“
f
T „ÞA HAFÐI HÖRÐR sextán VETR
OG TUTTUGU ER HANN FÉLL í ÚT-
LEGÐ.“
i
Vart fer hjá því að kvæði Davíðs Stef-
énssonar fari um huga þeirra, sem augum
leiða hólmann og muna þá atburði, er
hann frægðu. Má ég ekki með fara að
sinni, en man þó og finn það fara um
* hug minn eins og árstraum, ofar þeim
straumi svífur sagan sjálf, „vængbleik,
t spannar umhverfið ógn sinni, óséð og þó
yituð." ,
„Atta tigir manna annars
HUNDRAÐS VÁRU í HÓLMI, ÞÁ ER
FLESTIR VÁRU, EN ALDRI FÆKI EN
Á INUM ÁTTA TIGI, ÞÁ ER FÆSTIR
VÁRU.“
f
Og dugði þó ekki til.
f „
„NÚ LEITAST ÞEIR UM HOFÐINGJ-
ARNIR. HVERR TIL VILL VERÐA AT
FARA ÚT í HÖLMINN, EN FLESTIR
TÖLÐUST UNDAN ÞVÍ . . . KJARTAN
KÖTLUSON, BRÖÐIR REFS, INN MESTI
GARPR OG MANNA FRÁLIGASTR.
• HANN KVEÐST MUNDU TIL HÆFTA
AT FARA, EF ÞEIR VILDU GEFA HON-
UM TIL HRINGINN SÓTANAUT, EF
HÖRDR YRÐI TIL VEIDDR........ÞEIR
JÁTUDU ÞESSU OK ÞÓTTI HANN VÆN-
LIGASTR TIL AF ÞEIM, ER ÞAR VÁRU
ÞÁ.“
r '
Ég veit að það er vitleysa, að áratök
heyrist á firðinum. Ég veit, að enginn
Kötluson á nú leið í Geirshólma með
fláttskap, en samt er mér þungt um
hjarta, er ég liorfi um dökkan sæinn. Og
ég minnist þess, hversu hann ginnti þá
alla og fékk mikinn hluta liðsins með sér
til lands í fyrstu atrennu.
F
„OK ER ÞEIR KÖMU Á LAND, VÁRU
ÞEIR TEICNIR ALLIR OG HALDNIR OG
SÍÐAN fJNÚINN VÖNDUR Á HÁR ÞEIM
‘ j OG HÖGGNIR GERVALLIR."
T ’; ; " ' '
Og enn, hið annað sinni.
„ÞEIR GEIRR FÓRU NÚ BURT Fl:Á
HÓLMI, OK ÞÓTTI HERÐI HVERGI
BETR, ER GEIRR VILDI FARA MEÐ
KJARTANI. ER ÞEIR RÓA FRAM FYRIR
NESIÐ, SÁ GEIRR MANNFJÖLÐANN
Á LANDI. ÞÓTTIST HANN ÞÁ VITA,
AÐ ÞEIR MUNDIJ SVIKNIR VERA ....
GEIRR HLJÓP ÞA Á SUND OK LAGÐ-
IST FRAM MEÐ B3RGINU. ORMR HÉT
AUSTMAÐR, ER VAR MEÐ INDRIÐI,
RAMMR MAÐR AT AFLI. HANN SKAUT
MANNA BEZT > -K VEL BÚINN AT
ÖLLUM ÍÞRÓTTUM. HANN SKAUT EFT
IR GEIR GAFLAKI, OK KOM í MILLI
HERÐA HONUM, OK FÉKK HANN AF
ÞVÍ BANA.“
Og enn, hið þriðja sinni.
„HÖRÐR STÉ Á SKIP REIÐR MJÖK,
OK FARA NÚ, UNZ ÞEIR KOMA ÞAR AT
ER GEIRR FLAUT DAUÐR VIÐ SKER
EITT.
HÖRÐR HLJÓP ÞÁ UPP OK MÆLTI
TIL KJARTANS: „ALLRA MANNA
ARMASTR, OK SKAMMA STUND
SKALT ÞÚ EIGA AT FAGNA ÞESSUM
SVIKUM.“
HÖRÐR HJÓ ÞÁ TIL HANS MEÐ
SVERÐINU SÓTANAUT OK KLAUF
HANN AT ENDILÖNGU NIÐR í BELT-
ISSTAÐ, ALLAN BÚKINN MEÐ TVÍ-
FALDRI BRYNJUNNI. í ÞVÍ RENNDI
SKIPIT AT LANDI, OK URÐU ÞEIR
ALLIR HANDTEKNIR, SEM Á SKIP-
INU VÁRU.“
Þann dag var jörð bióðlituð við Hvai-
fjarðarbotn og enn jók Hörður þá dagfóm
blóði þrettán manna. áður en hann lauk
lífi sínu, og dugði þó ekki minna en
rammagaldur honum til aídurtiía.
„Andskota að mér trúi því, að hún
hafi gert það.„
„Gert hvað?“
„Synt í Iand.“
„Og gerði hún víst.“
„ÞAT VERÐR NÚ HENNAR RÁÐ, .vT
HÚN KASTAR SÉR TIL SUNDS ’ OK
Framhald af bls. 3.
Að sögn formanns Pilgrim John How-
land Society var öxin grafin úr rústum
húss John Howlands á Rocky Nook árið
1939. Það liefði í sjálfu sér verið næg á-
stæða til að telja öxina enska breiðöxL En
það vill svo til, að öxin er nauð.alík vík-
ingaöxi, sem fannst við Cole Harbour f
Nova Scotia. Sú öxi hefur tvímælalaust
verið talin frá víkingatímum.
Boland teiur, að gera verði málmfræði-
legar athuganir á öxinni til að ákvarða
aldur hennar. Sú athugun gæti þá styrkt
kenningar hans um búðastæði Leifs eða
hið gagnstæða.
Til þess, að skoðanir Bolands verði stað-
festar verða einhverjar menjar um dvöl
Leifs á Rocky Nook Point að koma fram
og verða staðfestar óvéfengjanlega sem
slíkar.
Hvað líður samanburði á sagnfræði og
LEGGST TIL LANDS ÓR HÓLMINUM
UM NÓTTINA OK FUTTI MEÐ SÉR
BJÖRN, SON SINN, FJÖGRA \rETRA
GAMLAN, TIL BLÁSKEGGSÁR, OK ÞÁ
FÓR HON MÓTI GRÍMKATLI, SYNI STN-
UM, ÁTTA VETRA GÖMLUM, ÞVÍ AT
HONUM DAPRAÐIST SUNDH) ÞÁ, OK
FLUTTI HANN TIL LANDS. ÞAT HEIT-
IR NÚ HELGUSUND."
Þorbjörg systir Harðar bjargaði þeim
mæðginxun úr klóm fjandmannanna með
bragðvísi og skörungsskap og fór Helga
síðar utan til heimkynna sinna.
Og hringurinn Sótanautur?
„LITLU SÍÐAR FUNDUST ÞÆR ÞOR-
GRÍMA SMIÐKONA OK ÞORBJÖRG
KATLA, MÓÐIR REFS, OK FUNDIJST
SÍÐAN DAUÐAR BÁÐAR í MÚLAFELLI.
ÞÆR VÁRU ALLAR RIFNAR OG SKORN
AR SUNDR í STYKKI, OK REIMT
ÞYKKIR ÞAR SÍÐAN VERA HJÁ KUML-
UM ÞEIRA.
ÞESS GETA MENN TIL, AT ÞOR-
GRÍMA, MÓÐIR INDRIÐA, MUNDI
VILJA SÆKJA HRINGINN SÓTANAUT
TIL HANDA INDRIÐA, EN KATLA
VERÐI OK VILDI EIGI LAUSAN LÁTA
FYRIR ÞVt DRÆPIST ÞÆR NIÐR.
ALDRI FANNST HRINGURINN SÍÐAN.“
Við ökum undir Þyril, og það er hval-
skurður á planinu við-«töðina, gufumekk-
ir stíga af ókennilegum opum. Blóðflekk-
ir. á planinu og menn í orrustu við hvít
og bleik kjötstykki. Logn.
Við stönzum við veitingaskálann utan
hvalstöðvarinnar. Það"stendur jórtrandi
ungmennij við dyrkiar og ani/að með
myndavél og ölflösku: Það er teygt úr
löngum skönkum og skömmum skönkum
og mikið brosað, er menn ganga úr bíln-
um og hverfa inn í skálann.
Ég hverf þar inn og-jafnskjótt út aftur
og þar undir skálavegg standa þær vinkon-
urnar, sú danska og sú islenzka.
„Naar der engang kommer godt
vejr paa Island, saa er det det dejl-
igste vejr í verden.“
„Ja, saa dejligt. Saa dejligt og stille
og aldrig for varmt.“
Þær reykja vindla og reykurinn stígur
beint til himins. Við erum í áfanga.
H.E.
land fræði er óvíst, að annar liklegvi
staður verði fundinn.
Síðan þetta var ritað, hafa nýjar
menjar um byggð víEinga í Ameríku
komið fram. Á ég þar við rústirnar á Ný-
fundnalandi, sem leiðangur norska forn-
leifafræðingsins Ingstadt hefur rannsak-
að. Ekki hafa niðurstöður þeirra rann-
sókna enn verið birtar opinberlega, en
fróðlegt verður að vita, hvað þær hafa
leitt í ljós.
Eitt er víst, að seint mun verða sann-
að, að þar hafi Leifur Eiríksson yejið.
Fleiri leiðangrar fóru frá Grænlandi en
hans, og ekki er heldur víst, að þeirra
allra sé getið í sögum.
Dvöl Leifs á Vínlandi-ygrð stutt. Hann
snéri aftur til Grænlandú eftir veturinn
og átti ekki afturkvæmt Itil Vínlandi. En
ættmenn hans fetuðu í fótspor haus, eins
og nónar verður sagt fráXnæsta þættL
Fnamhald úr opnu.
voru, er hann hafði séð í lygnunni hjá
berginu, hinum megin árinnar. En nú vgr
þar ekkert að sjá, nema svarta, vota
hamraveggi, sem slúttu draugalega út yf-
ir vatnið.
Þegar lengra kom, spilltist leiðin sýni-
lega og varð hættulegri. Rauður fór nú
afar hægt, og þefaði vandlega við hvert
fótmál, með nasimar til hálfs niðri í vatn-
inu. Þarna víkkaði gljúfrið, og varð á
parti eins og sporöskjulaga, en lygnt fljót
gerði í ánni, sem augsýnilega var stór
skessuketill, með hringiðu í miðju. Frá-
kast var í vatninu við hamraveggina, sem
þama vom nær því lóðréttir, mcð smá-
stöllum neðst, þar sem hvönnin óx.
Meðfram bergveggjunum var vatnsbotn-
. inn grjótnúin og gárótt snarhallandi
klömp, út að hringiðunni og miðju fljóts-
ins. Nú vildi Rauður ekki fara lengra,
þó að enn væru tvær til þrjár lengdir
lians að hvannstóðinu. Drengurinn hott-
aði á klárinn og hvatti hann sem hann
kunni, því að nú fannst honum.ómögulegt
að snúa við, er hann var þessu takmarki
svo nær, þó að einskis yrði hann vísari
um svanina. Eftir nokkurn tíma, sem
drengnum fannst eins og heil ejlífð, var
loks eins og Rauður tæki sína ákvörðun.
Hann frísaði hátt, svo að vatnið þyrlað-
ist upp, drap múlanum dýpra í straum-
inn og fetaði ofur hægt eftir mjórri
straumröst í klömpinni, fast við bergið,
unz komið var að fyrsta og neðsta hvann-
staílinum. Þá varð ekki með nokkru móti
lengra komizt, því að þar gekk út grjá
eða sprunga i botninum, svo að grængol-
andi og hyldjúp iðan féll fast upp að
gl j úf urveggnum.
Hvannirnar uxu hærra í klcttunum
lieldur en drengnum hafði sýnst ofan frá,
og var þvi ekki unnt að ná til þeirra af
hesthaki öðruvísi en standandi. Drengur-
inn studdi sig við klettastallana og reyndi
að fóta sig á. baki Rauðs, sem var dálítið
• ókyrr og gazt sýnilega illa að þessu nýja
uppátæki. Hann leitaði eftir hnífi í vasa
sínum, en fann hann ekki, enda minntist
. hann þá þess, að hann hafði skilið sjálf-
skeiðunginn sinn eftir í vegg smalakQf-
ans, þcgar hann var að marka víðilaufin.
Þetta var nú alveg afleitt, eins og hann
var búinn að hafa fyrir þessu, en hvanna-
rótunum var ómögulegt að ná hníflaus- í
vonbrigðum sínura og reiði yfir þessum
mistökum, Wppti hann þó hart í þá
livönnina, sem næst horjum var, en óvit-
andi um það,, a® á. henni var hrotalöm
eftir stein, sem nýlega hafði fallið á hana
úr berginu. Hvannleggurinn lét undan
ótakinu umsvifalaust, en við því hafði
drengurinn ekki búizt, missti þá jafnvæg-
ið og steyptist aftur yfir sig, beint á
höfuðið út í soggndi hringiðuna.
Frh. í næsta blaði
SUNNUDAGSBLAB — ALÞYÐUBLAÐIB
f "Æk 0- M5L Fu&ls- MAGrl 5Am- [4LT. Pisvc- AR ÍLoD í -RLa/sT- IR. , á/MHU. V6MA 6 A/J>- [NOr >Am- H L T. ' B Pi/Rxa; R£úS>A >6R r /Va/ARJ LÍKt :L0KK- 'í UR ð K.sr. í 5 Am«* H LT..
—£ • • 1 ' l * * • • L- • * ii5ka
KyRRj) • • te.L- UR * • :NQ- l/v/v •• • AU>A • •
> f Æd 1
sim * • • LÖ&ON M£3> ÁTó/V- GrA/lLA • V t )VW(Ú> SK 'fíK • . •
G-R6I/V- vfcíUkovr I/a/'ATT ARft-BA- töFílNírl • IR «• • ! Ó'SA/úsT- f a/a/- uiaTi/R ■ •
CxBNCíN- [R • • • < X -í í ■» K A • . JTARF- ■yLtÞAR LAUSA 5v\k • « • • l • • •
€ink,- ST/VFl'R TALA $ Aaa.- K/mi SJÁRÖIB Aí>- ~ÖfL 3 RÚaJ dÁTFuR. V ••
KRAF1- AR TIM.ÖUÍL JÍAMýT. • ttóAtAl
ffí>Fu±I. dOKU 'AU\SA .f V'R • 3 yA-ú— l /v Q RAU P • « •• *
eyw>- UR - • • FÍLA • • . • • "
YL£$- L&ýSI • Fo£- AÖórA/ VÍK • ' ■ 56R- •HLT.-t LÍKAAtý- BLuti
£IA/vCVa/.V. i/V F-\X? Jgj hRVKKl/R
r~— AL> [N SK.ST. V6R2LA < I h ■í /wy/VT 1 star-f • • *
4\JÓKl/R ÆsTA frÓRVl- TUNfrL
S.A-M- Hlt. F ITA TRuFl- UAf • • • ' .vi' ' s** < SLérr • • 5k óli, ÍK. iT- •
[)LL it'ÞÝRl'J 1 | A-"> ir> $ ARASA- DSF3>tA/Crl •
5LARK M \jTy\k Wm ■ # /k * FdSS
7 UK . . • ■. -%í/ • ^.i Z vL ÍLÁri •
V£\t- \N6c • ÚM- ]>/EMt ýFFsW 1 V 8 'i ■ wm IIÉ 2 %S* § «• TAlA H lMj)R- ÚN
« • .1 • Tó/v/v ffvjj)- UR 14 j ) i vS ? /Q f ' r- 6 £LVR Rl/CeCr • - ---
*-— 5oa/ur ■* ■> Ró- LeCr'JR * ,// ÓSVCA ' V.‘ . STAFur f
/\Mo3>
f • ^ • s Sk.st.
% I írAWó--' UR. F/.JÓT • / f 1 Í • • • . •
SAm- HL7. fcTT‘ • . ’ ÚþÓKKl tAla WMT&N£r R l F A • • okt • *
• •
Bf?yTJA L'ATl/v
BDR(C- UR t?lRF~ A>T TÓMAAl • • TlTl LL • V KTA • • .
ÚT- L/^CÍur • H6i.fr BÓ K
5AM- TtfilG. IfLÍÓDA r • tlN$ 6ýj>a ÍVTT liitVKKUÍ • £im.s 1 Xs.usn á ní Justu
kOA/A VALÞl k rossgátu. ingardama=í=ka• =ýröi=s=kassar ta=afskekktlon flá=fórur=an=ð v=leir=r=k=káa.i
5AM- My/vi Happa- ÖRATJUR RlS ! * . S k, %Lu ==ak= . ==fik áðo.n=
A/IA//Á • • VA,TM A-Sfu ■ • • l=apaídur==l’. C3=ríkaröur=a döf=knð.umlar . druna=h====k =kerabir ta=neró ==a=l=s láöatik, angriöi' s=eg=ir kengura argur=l
SAaa- Hlt.; • MUL3)R- Aa/jii • ■ , • . TOÁ’M s 'ar • ullar rallo ==tin kartl r£===== sU ~
BJLA2) nn=====
M SK6y ti Huft • PA/vnA VI/VA/h -I — H6STS- NAF/V eiArs • • SVl.PT UK 0 — U i.=cuQ — 1X111 cv nein=kul=hörgul=net‘
STAFuf f T ÞRóm TÍLA&- um=nötra=eril=egnir lit=ra=gang=ólga=na
UVN- IR • • rr/v»A- Blt. » V • • úr’RÍPA • k=fá=sérði=c afstestt=sker m=at=rumœ=il -=ern=== iil=s===
' HRÓP isenl=== =tn=a===
% STC(?K- UR. v % • * , 'ó- trHíSKT J • • SKGLF 1 NCc . •• ==trafs=draugaru=== ár=arf=gauts==ós=;==s trantar=ratsjá=t=== 1
ALÞÝÐUBLAÐIR — SUNNUDAGSBLAÐ J|