Sunnudagsblaðið - 01.09.1963, Blaðsíða 2

Ormstungu gefin öðrum manni, en liann
nýkominn að GiLsbakka frá skipi Hall-
freðs.
Hafi Hvalfjörður af að 6táta dýrum
minningum, má Borgarfjörður líka margs
minnast, sem vert væri að rifja upp.
„Var það ekki hérna, sem liann Gunn-
laugur dvaldi um árið?“
„Hann Gunnlaugur Ormstunga? Nei,
það var á Gilsbakka.“
„ÉfT meinti nú hann Gunnlaug á Hofi.“
Skyldi þá hverful sól svo hafa litkað
Borgarfjörð sem í dag, er Gunnlaugur
6at að boði Þorkels frá Skáney með þeim
FATA-
TÍZKAN
Það er tiltölulega stutt síðan
fólk tók upp á að stunda sjóböð
sér til skemmtunar. Og þar af
leiðir, að baðfatatízkan á sér
skemmri sögu en nokkur önnur
fatatízka. En þessi stutta saga um
ýmis konar baðbúnað er rík af
alls kyns hneykslunum.
Enn í dag getur auglýsinga-
spjald með mynd af stúlku í efnis-
litlufm baðfötum íframkallað
gremju lijá sumum engu síður
en aðdáun og ánægju hjá öðrum.
j 2 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Hrafni og Helgu í fyrsta sKipti eftir
heimkomuna.
„KONUR SÁTU Á PALLI OK SAT
HELGA IN FAGRA NÆST BRÚÐINNI
OK RENNDI OFT AUGUM TIL GUNN-
LAUGS, OK KEMR ÞAR AT ÞVÍ, SEM
MÆLT ER, AT EIGI LEYNA AUGU, EF
ANN KONA MANNI.“
Því segi ég hverful sól, að í dag hafa
skuggamir lengst svo mjög í Norðurárdal
á skömmum tíma, að við galdur má kenna.
Skuggum er liún líka vafin saga hinn*
ar miklu ástar úr Borgarfjarðardölum.
Af þeim skuggum reis ekki framar sól,
þeim sem mest höfðu mein.
Þótt undarlegt megi virðast, em
„bikini“-baðföt ekki fundin upp
á miðri tuttugustu öldinni. Mynd-
skreytt gangstétt á Sikiley frá
því á sjöttu öld efir Krist sýnir
stúlkur ganga í bikinifötum til í-
þróttaleikja. Og brezkir fom-
leifafræðingar, sem rannsökuðu
rústir í Róm árið 1953, fundu
„bikini“-búning í brunni, sem var
fullur af vatnsósa leir. En næfm--
klæðnaður þessi hefur ekki verið
ætlaður til sundiðkana — heldur
til vinnu fyrir ambátt.
Svalur sjórinn úti fyrir strönd-
um Bretlands freistaði ekki lil
bað- eða sundiðkana fyrr ea á
öndverðri átjándu öld. En til
gangurinn hjá baðfólki þessu var
ekki 6á að leita sér ánægju eða
dægradvalar, heldur heilsubótar.
Um þessar mundir hafði sumt fólk
nefnilega ofsatrú á því, að sjó-
böð væru flestra meina bót.
Læknamir ráðlögðu þessu foiki
að baða sig í köldu veðri, þegar
svitaholur húðarinnar voru lokað-
ar. Árið 1782 skrifaði ungfrú
Fanny Burney í dagbók sína um
sjóbað fyrir dögun á nóvembei-
morgni.
Til þessarra sjálfspyntinga
voru konur á þessum ámm klædd-
ar síðum flauelissloppum, hneppt-
um upp í háls, en þegar í sjóinn
kom, áttu flíkur þessaT til oð
þenjast út að neðan og fljóta uppl.
Áður en karlmennirnir komust
upp á að nota sérstakar sund-
skýlur böðuðu þeir sig allsnaktir.
Fyrsti brezki baðstaðurinn var
Scarborough, og þar höfðu þeir
þann hátt á, að leigja sér báta,
róa dálítið afsíðis og varpa sér
þar til sunds án allra klæða.
í bænum Margate var vandamál
þetta leyst á annan veg. Þar vom
sérstakar húsgrindur dregnar af
hestum niður að sjónum, tjaidi
síðan slegið yfir, og eftir það
gat baðdýrkandinn athafnað sig
í næði.
En auðvitað leið ekki á löngu
áður en karlmennirnir tóku upp
sérstakan sundbúning eins og kon-
urnar. Ýmsar breytingar hafa ótt
sér stað síðan, bæði hvað snertir
útlit og efni.
Nýjustu fregnirnar af vettvangi
baðfatanna eru þær, að byrjað sé
að gera þessi föt úr pappír, sem
styrktur er öðrum efnum. Þgssl
aðferð er enn á tilraunastigi, en
gert er ráð fyrir, að hægt sé að
nota baðföt þessi fimm til sex sinn
um áður en þeim er kastað í
ruslakörfuna.
En beztu og heilsteyptustu bað-
fötin em þau, sem náttúran sjálf
leggur manni til — óhulin húðin.
— En hvort við eigum eftir að
hverfa aftur til þessarrar fmm-
tízku, verður framtíðin að skera úr
„OK ER ÞRJÁR NÆTUR VÁRU LIÐN-
AR, BJUGGUST ÞEIR TIL HÓLM-
GÖNGU, OK FYLGÐI ILLUGI SVARTI
SYNI SÍNUM TIL HÖLMSINS MEÐ
MIKLU FJÖLMENNI, EN SKAFTI LÖG-
SÖGUMAÐR FYLGÐI HRAFNI OK FA0-
IR HANS OK A0RIR FRÆNDR HANS ...
HRAFN ATTI FYRR AT IIÖGGVA, ER
Á HANN VAR SKORAT, OK HJÓ HANN
I SKJÖLD GUNNLAUGS OFANVERÐAN,
OK BRAST SVERÐIT ÞEGAR SUNDR
UNDIR HJÖLTUNUM, ER TIL VAR
HÖGGVIT AF MIKLU AFLI. BLÓ0-
REFILLINN HRAUT UPP AF SKILD-
INUM OK KOM í KINN GUNNLAUGI
OK SKEINDIST HANN HELDR EN
EIGI. ÞÁ HLJÓPU FE0R ÞEIRA ÞEGAR
Í MILLIM OK MARGIR AÐRIR MENN.
.... GUNNLAUGR SVARAR: „ÞAT
MYNDA EK VILJA,“ SEGIR HANN, AT
VIT HRAFN MÆTTIMST SVÁ Ö0RU
SINNI, AT ÞÚ VÆRIR FJARRI, FAÐ-
IR, AT SKILJA OKKR.....
OK ANNAN DAG EFTIR í LÖG-
RÉTTU VAR ÞAT í LÖG SETT, AT AF
SKYLDI TAKA HÓLMGÖNGUR ALLAR
ÞAÐAN í FRÁ.....OK ÞESSI HEFIR
HÓLMGANGA SÍBAST FRAMIT VERIT
A ÍSLANDI, ER ÞEIR HRAFN OK
GUNNLAUGR BÖR0UST.“
„Ég lield að honum Gunnlaugl hafi
nú vart verið sjálfrátt að láta svona,
þó að hann fengi ekki stelpuna."
„Það sögðu líka margir við hann.
Nógur fiskur í sjónum, sögðu þeir.“
„Heldurðu, að þeir hafi nú sagt það?“
Jæja, jæja, orðaíagið skiptir nú ekki
öllu.“
Orðalagið! Veit ég ekki hvort fleirum fer
sem mér að þykja sem hrynjandi þeirra
orða, er Gunnlaugur mælti til Helgu
við Öxará, feli í sér svo átakanlega feg-
urð, að með engu móti hefði hún verið
betur tjáð.
...TÖLUÐU ÞAU IIELGA OG
GUNNLAUGR UM STUND. OK ER ÞEIR
GENGU AUSTR YFIR ÁNA ÞÁ STÓ0
HELGA OG STARÐI Á GUNNLAUG
LENGI EFTIR. GUNNLAUGR LEIT ÞÁ
AFTR YFIR ÁNA OK KVAÐ VÍSU
ÞESSA:
BRÁMÁNI SKEIN BRÚNA
BRIMS UND LJÓSUM HIMNI
HRISTAR HÖRVI GLÆSTRAR
HAUKFRÁNN Á MIK LAUKA
EN SÁ GEISLI SÝSLIR
SÍÐAN GULLMENS FRÍÐAR
HVARMA TUNGLS OK HRINGA
HLÍNAR ÓÞURFT MÍNA.
Ég hirði ekki um nútíma þýðingu orð-
anna. Ég stend við Öxará í huganum og
veit að þar hefur gerst það undur, að ég
hræðist að hverfa þaðan.
Og það skyggir.
...OK EINN MORGIN, ER HANN
VAKNAÐI, ÞÁ VÁRU ALLIR MENN
UPP RISNIR, NEMA HANN LÁ......
ÞÁ GENGU í SKÁLANN TÓLF MENN,
ALLIR ALVÁPNAÐIR, OK VAR VAR
KOMINN HRAFN ÖNUNDARSON.......
ÞÁ MÆLTI HRAFN: . . . ÞÚ BAUTT
MÉR HÓLMGÖNGU í SUMAR A AL-
ÞINGI, OK ÞÓTTI ÞÉR SÚ EKKI
REYND VERÐA. NÚ VIL EK ÞÉR
BJÓÐA, AT VIT FARIM BÁ0IR A
BROTT AF ÍSLANDI OK UTAN í SUM-
AR OK GANGIM Á HÓLM í NÓREGI...
GUNNLAUGR SVARAR: „MÆL
DRENGJA HEILASTR, OK ÞENNA KOST
VIL EK GJARNA ÞIGGJA.....“
Og skyggir enn.
„OK ÞÁ BÖR0UST ÞEIR TVEIR MEÐ
STÓRUM HÖGGUM OK ÖRUGGUM AT-
GANGI, ER IIVÁRR VEITTI ÖÐRUM,
OK SÓTTUST EINART í ÁKAFA.........
GUNNLAUGR HJÓ ÞÁ UM SÍ0IR TIL
HRAFNS MIKIT HÖGG MEÐ SVERÐ-
INU OK UNDAN HRAFNI FÖTINN.
HRAFN FELL ÞÓ EIGI AT HELDR OK
HNEKK0I ÞÁ AT STOFNI EINUM OK
STUDDI ÞAR Á STÚFINUM.
ÞÁ MÆLTI GUNNLAUGR: „NÚ ERTU
ÓVÍGR,“ SEGIR HANN, „OK VIL EK
EIGI LENGR BERJAST VIÐ ÞIK, ÖR-
KUMLAÐAN MANN.“
HRAFN SVARAÐI: „SVÁ ER ÞAT,"
SEGIR HANN, „AT MJÖK HEFIR Á
LEIKIZT MINN HLUTA, EN ÞÓ MYNDI
MÉR ENN VEL DUGA, EF EK FENGA
AT DREKKA NÖKKUT.“
GUNNLAUGR SVARAR: „SVÍK MIK
ÞÁ EIGI,“ SEGIR HANN, „EF EK FÆRI
ÞÉR VATN í HJÁLMI MÍNUM.“
„Andskotans skepna mátti maðurina
vera að svíkja hann eftir að vera bú-
inn að gefa íoforðið."
„Það var nú ekkert gaman að fara
að hleypa honum upp í til stelp-
unnar eftir allt, sem á undan var
gengið.“
„Ég er bara alveg hissa á þér, maður,
að láta þetta út úr þér.“
.....OK FÆRÐU GUNNLAUG A
HEST SINN EFTIR ÞAT OK KÓMUST
MEÐ HANN ALLT OFAN í LIFANGR.
OK ÞAR LÁ HANN ÞRJÁR NÆTR OK
FEKK ALLA ÞJÓNUSTU AF PRESTI
OK ANDA0IST SÍÐAN OK VAR ÞAR
JARÐAÐR AT KIRKJU.“
Böl, sem aldrei varð bætt — og var
þó hennar mest, sem heima sat.
„ÞAT VAR HELZT GAMAN HELGU,
AT HÓN REKÐI SKIKKJUNA GUNN-
LAUGSNAUT OK HORF0I ÞAR Á LÖNG-
UM.....OK EINN LAUGARAFTAN
SAT HELGA í ELDASKÁLA OK
HNEIGÐI HÖFUÐ í KNÉ ÞORKATLI
BÖNDA SÍNUM, OK LÉT SENDA EFTIR
SKIKKJUNNI GUNNLAUGSNAUT. OK
ER SKIKKJAN KOM TIL HENNAR, ÞÁ
SETTIST HÓN UPP OK RAKÐI SKIKKJ-
UNA FYRIR SÉR OK HORF0I Á UM
STUND. OK SÍÐAN HNÉ HÓN AFTR S
FANG BÓNDA SÍNUM OK VAR ÞÁ
ÖREND.“
Veit ég lítt skil á Hraunsdal, þar sem
hún dó, en vildi þó sjá áður en ég dey
og sofa þar í grasi eina nótt. ICæmi þá
til mín kona ljóshærð, í draumi, vildi ég
mega segja henni draum minn, þann, að
einhverju sinni læri mennimir að clska,
slíkt sem hún gerði.
Það hefur vaknað kæla í Norðurár-
dal meðan við er staðið, ský hrannast
upp á himininn. Kólnað í lofti.
~"T
„Þeir segja, að ísinn sé Iandfastur
við Horn.“
„Hann er þá líklega kaldur v*stra.“
„Tvö stig í gærkvöldi á Galtarvita,
maður.“
„Assskoti.”
Við beygjum inn á Vesturlandsveg fram
hjá Dalsmynni, upp Bjamardalinn. Baula
á liægri hönd, mikilúðleg. Brattabrekka
fram undan, hættuleg — á vetrum.
•r
Oft hefur munað mjóu, að illa íæri
í vetrarferðum um Bröttubrekku og stund-
um orðið minna úr atburðum, cn efnl
stóðu til. Látum okkur nægja eitt dæmi.
Eitt sinn sem oftar þurfti áætlunar-
bifreið að fá aðstoð dráttarbíls til farar
suður um Bröttubrekku. Snjór var all»
Frh. á bls. 10.