Frjáls þjóð - 01.05.1959, Qupperneq 6

fföitncfayinn f. mai 1959 — FRJÁLS Þ d D £>
Maðurinn,
sem bruddi brýni.
í" garnla daga var uppi
manntegund sú, er ber-
serkir var kölluð. Það voru
beljakar, sem engin járn
bitu, óðu jörðina upp að
knjám, bitu í skjaldarrend-
ur og grenjuðu eins og
graðungar, þegar þeir rudd-
ust gegnum fylkingar. Einn
hinn síðasti kvistur á þess-
um meiði hefur líklega
verið Gvendur carnifex, sem
beit í brýni hjá dönskum
búðarlokum í Reykjavík á
öldinni, sem leið, fyrir
brennivín. — Síðan þessi
manntegund sást síðast í
meginorrustum á íslandi, er
mikið vatn til sjávar runnið.
Það er auðvitað skarð fyr-
ir skildi, að nútíminn skuli
ekki hafa slíkum kempum
á að skipa, þegar róstusamt
gerist og mikið liggur við.
Hvergi sakna þó höfðingjar
landsins slíkra garpa sem á
vígvelli stjórnmálanna, þeg-
ar liði er þar fylkt til höfuð-
orrustu. En því miður:
Jafnvel Gvendur carnifex
er dauður, og enginn bryður
framar brýni.
ÞjóMegar
íbróttir.
F
ramsóknarflokkurinn
una í veði, ef brjóstmylking-
um hennar í þingsölunum
fækkaði fýrir aðgerðir
vondra kjördæmabylting-
armanna, sem um þessar
mundir hafa verið að skefta
spjót sín og axir og fægja
ryðguð sverð. Ýmsir hrepps-
nefndaroddvitar hafa að
vísu verið fúsir til þess að
stíga eins fast til jarðar og
þungi þeirra leyfir fyrir
Framsókn gömlu, en hvergi
hefur þó völlurinn sporazt
til þeirra muna, að þess
sjáist lengi merki. Öld ber-
serkjanna er liðin, og
ákvæðaskáld eru þeir ' ekki
á borð við Þormóð í Gvend-
areyjum eða Pál skálda,
þingmenn Suður-Þingeyinga
og Vestur-Húnvetninga, þótt
handa um sams konar að-
greiningu í kaupfélagsmál-
um á Norðurlandi.
Það er- alkunna, að deyi
annar samvaxinna tvíbura,
gefur hinn líka upp öndina.
Af því má draga þá ályktun,
að sveitamenningin muni
riða til falls, ef fætur
Framsóknar feyskjast. Sem
sagt: Framsóknarflokkurinn
og menningin — það eru tvö
aðalbláber á sama kvisti eða
öllu heldur tvær rauður í
sama egginu.
Aldrei of mikið
af menningu.
■fT’n annar eins menn-
ingarflokkur og Fram-
sókn hefur þó ekki gert sér
stjórnarsamningnum undir
fyrirsögninni: „Jafnvægið í
byggð landsins."
Um skeið var það eitt af
mikilvægustu verkefnum
Framsóknar að beina leið
ungs fólks af landsbyggðinni
til herstöðvanna, og hennar
traustustu trúnaðarmenn,
sem til starfans voru valdir,
höfðu varla matfrið á mesta
annaskeiðinu, * vegna þess
hve kappsarplega var sótt að
kynbornum örfum sveita-
menningarinnar, sonum
hennar og dætrum, í nýju
menningarvistina á Miðnes-
heiði, Heiðarfjalli, Stokks-
eyri og í Aðalvík.
,,Ó, blessuð sértu, sveitin
mín.....“
Þrándur i Götu skrifar:
í sama eggi
stendur sem kunnugt er
á afar þjóðlegum grundvelli,
þótt hann sé á hinn bóginn
líka tækniþróaður og ölíu-
smurður eins og traktor frá
SÍS. Hann hefur gh'mukóng
og svigmeistara að foringj-
um, og má af því marka,
hve hann er vel þjóðlegum
íþróttum búinn, hvort held-
ur til leiks skal gengið á
glímuvelli eða skíðaslóðum,
en í liði undirforingjanna
hefur hann á að skipa jafn-
ingjum Egils Skallagríms-
sonar við að telgja mærðar-
timbur svo lystilega, að það
myndi leysa höfuð flokksins
í höll hins grimmasta her-
konungs. Mætti þessi flokk-
ur alger kallast, ef hann
hefði á að skipa berserkjum,
sem engin járn bitu, enda
hefur hann verið að heita á
búnaðarfélagsformenn og
hreppsnefndaroddvita, sem
margt válegt hafa af sér
staðið, til þess hlutverks.
Ber hér til, að gamla Fram-
sókn telur sveitamenning-
vel sómi bragir þeirra sér í
þingveizlum.
Samvaxnir
Síamstvíburar.
Já, — það dylst ekki, að
Framsóknarflokkurinn og
sveitamenningin eru eins og
samvaxnir Síamstvíburar,
en menn úr öðrum flokkum,
er í sveitum búa, -eru bara
fuglar, sem hafa hrokkið úr
hreiðrunum og farið fyrir
bragðið varhluta af menn-
ingardúsunnf, sem geymd
er í pilsvasa Framsóknar, Af
þessum rótum er það sjálf-
sagt runnið, hve vandlega
er yfir því vakað í Rangár-
þingi og Vestur-Skaftafells-
sýslu, að Sjálfstæðisbygg
lendi ekki í Framsóknar-
pútunum og forpesti úr
þeim eggin, eða Framsókn-
arbaunir komi á disk hús-
bóndans á Sjálfstæðisheim-
ilinu og beri ofan í hann
menningarbakteríuna, sem
allt er löðrandi af í hinum
einu og sönnu Framsóknar-
kaupfélögum og gerir menn
óðar að Framsóknargörpum.
Það er betra fyrir báða
flokkana að halda utan að
sínu og greina þar vel á
milli, enda er nú hafizt
sveitamenninguna einhlíta.
Framsókn er svo þyrst í
menningu, að hún hefur líka
reynt að verða sér úti um
hana handa sveitabörnunum
sínum utan landsteinanna.
Þess vegna hefur hún geng-
izt fyrir innflutningi menn-
ingarinnar — ekki bara úr
Rokkadölum, heldur handan
yfir breiðari höf: Hún út-
vegaði okkur herstöðva-
menninguna til þess að
punta upp á sveitamenning-
una, frjóvga hana og fjörga.
Og svo nákvæmum móður-
höndum fór hún um þann
menningarinnflutning, að
hún unni sér hvorki svefns
né matar, fyrr en hún var
búin að útbýta einum fimm
herstöðvum, — sinni handa
hverju landshorni og einni
betur. Hin fornhelgu kjör-
dæmi máttu ekki fara var-
hluta af þeim vorblæ, sem
lagði frá menningararni her-
stöðvanna. Framsókn hefur
allt af munað eftir hinum
dreifðu byggðum og ekki
látið sér lynda, að þær væru
afskiptar, þega'r gæðunum
var deilt niður á landsins
börn. Einu sinni, þegar hún
myndaði ríkisstjórn með
Sjálfstæðisflokknum, var
herstöðvum úthlutað í
'k
Xh
Vc
'k
&
'k
Vc
k
Xh
Xh
XK
xh
-K Vorrýmingarsala -jc
á alls konar skófatnaði síendur yfir. — Verðið er ótrúlega lágt. — Til dæmis má nefna
kvenskó og unglingaskó frá kr. 50,00 og inniskó frá kr. 30,00. Karlmannaskó. frá kr.
160,00. — Rýmingarsalan stendur cðeins í nokkra daga. — Notið þetta einstæða tæki-
færi til að gera góð kaup á skófatnaði fyrir sumarið.
Skóverzliiniii HECTOH, Laugavegi 11
Karakúl-innflutningur,
án mæðiveiki.
IP’kki er það að tvíla, að
þessi menningartilraun
hefur borið fagran ávöxt.
Hugsjónirnar, sem kviknað
hafa við magnan menning-
arinnar frá herstöðvunum,
verða að vísu hvorki mæld-
ar'né vegnar eins og benzín-
lítri eða olíutonn, en margt
gott hafa þær getið af sér.
Það er ekki nein mæðiveiki,
sem sprottið hefur af Kara-
kúl-innflutningnum þeim.
Brjóstheilindin hafa þvert á
móti aukizt um allan helm-
ing, og tæknin í umgengni
við fornar dyggðir í þessu
landi hrósað hinum fræg-
asta sigri. Hvenær hefur ís-
land átt ráðslyngari, hirðu-
samari og framsæknari börn
en þau, sem lokið hafa góðu
framhaldsprófi í hámenn-
ingarskólum herstöðvanna,
sem Framsókn færði landinu
sínu til þess að bæta það
upp, hve einhæf sveitamenn-
ingin var.
Svona fara þeir að, sem
vilja ekki aðeins vernda og
verja menningarerfðirnar,
heldur einnig ávaxta þær og
endurskíra þær í deiglu
nýrra tíma.
Elliraun og
huggunarrík von.
nú kallar ungamamma
á börnin sín, því að
Ijót blika er á lofti. Hún
breiðir út vængina af móð-
urlegri umönnun og býður
skjól og vernd og hlíf í
hrakviðrum og sviptivindum
vondrar veraldar. Hún er
hið eina örugga og óbrigðula
athvarf, hvað sem á dynur.
Með henni stendur og fellur
sveitamenningin, því að þótt
hún sé rótseig, er hún alveg
samgróin Framsókn og föð-
urlöndunum frá SÍS og
hrynur til grunna, þrátt
fyrir hormónana og vitamín-
ið frá menningarbólum her-
stöðvanna, ef txosnar íald-
urinn á pilsi gömlu kon-
unnar.
Án hennar væri alþingi
steypt af sögulegum grunni
og blýantsstrik stjórnmála-
spekúlantanna kæmust í al-
mætti — já, kjördæmin
væru höfð að spilafé, án
nokkurrar virðingar á sögu-
helgum rétti. Þá yrði vita-
skuld landauðn, slíkur sjón-
arsviptir væri það, ef þessi
tigulega maddama færi
halloka í hráskinnaleiknum
á leikvelli stjórnmálanna.
Það sprytti ekki fífill í túni
né lokasjóður á engi í hinum
dreifðu byggðum, ef Fram-
sókn væri hýst í sama húsi
og hitt stóðið og atkvæðum.
menningarkonunnar væri.
ekki gert hærra undir höfði
en öðrum. Til lítils hefði hún
þá gefið hverjum lands-
fjórðungi sína herstöð, þessa
lárviðarkransa, sem hún
lagði við fætur sveitamenn-
ingarinnar, henni til upp-
hafningar og endurnýjunar,
lofs og dýrðar. — Já, — þá
mætti veita mörgu fleira en
olíuforstjórunum hina síð-
ustu smurningu.
En Framsókn verður að
vera vongóð fyrir hönd
menningarinnar til síðustu
stundar. Hver veit, nema
hún eigi enn eftir að krýna
fáein fjöll og nes í hínum
dreifðu byggðum herstöðv-
um? Þótt hana kunni að
bresta þrek, þá á hún visa
liðveizlu Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins til verka,
sem eru Washington svo
þóknanleg og föðurlandinu
nytsamleg. Það er líka
nokkur huggun : aldur-
dómnum.
FIVE KEYS
K. K. SEXTETTI N N
>: Elljr Vilhiólms
Ragnar 8|arnason
Kynnir: Svc.var Gests
hljómleikqr.íAusturbœjarbíói
föstud. 1. maí kl; 7 og 11,15
Iqugard. %. maí kl; 7 og 11,15
sunnud. 3. mqí kt. 7 og 11,15
mónud. 4. moi kl. 7 og 11,15
Aðgöngumiðasala í Austur-;
bœjorbíöi, sími 11384
Blindraféiagið