Frjáls þjóð - 10.12.1960, Blaðsíða 4

frjáls þjoö
r

Útgefandi: Þjóðvarnarflokkur Islanú&
Ritstjórar: Ragnar Ámalds,
Gils Gúðihundsson, ábm.,
Framkvæmdastjóri: Kristmtinn Eiðsson.
Afgreiðsla: Laugavegi 31. — Sími 19985. — Pósthólf 1419.
j Áskriftargj. kr. 12,00 á mán. Argj. kr. 144,00, í lausas. kr. 4,00.
Félagsprentsmiðjan h.f.
«= iHiiji -,'J, J"'1}* n jx KHnjf « tfini!li!!llí!!s 1
##
Viðreisn
#/
T byrjun þess árs, sem nú er að ljúka, var blásinn nýr
tónn í lúður íslenzkra valdhafa. Ráðstöfunum þeim,
sem ríkisstjórnin hugðist gera í efnahags- og fjármálum þjóð-
arinnar var gefið alveg nýtt heiti, rismikið og áferðar-
fallegt, ekki vantaði það, og kallaðar ,,viðreisn“. Jafnframt
var þungur og raunsannur áfellisdómur kveðinn upp af
höfundum „viðreisnarinnar“ yfir öllum þeim, sem staðið
höfðu að „áramótabjargráðum“ liðinna ára. Þá dóma felldu
núverandi stjórnarhen’ar sjálfir yfir sjálfum sér, því sann-
anlega höfðu þeir átt meiri og minni aðild að öllum þeim
,,bjargráðum“ og „jólagjöfum“, sem komið höfðu fjármála-
og efnahagskerfi þjóðarinnar „fram á brún hengiflugsins“.
TTeynslutíma „við‘reisnarinnar“ verður nú að teljast lok-
-*■*- ið. Annað verður að teljast ósanngjarnt. Og það verður
að segjast, að ríkisstjórnin getur ekki hafa reiknað með
að fá jafn algjort næði og frið til að framkvæma þær ráð-
.stafanir, sem hún lagði út í, og raun ber vitni. Kommún-
istar hafa meira að segja verið jafn auðmjúkir gagnvart
,,viðreisninni“ og lamb, sem leitt er til slátrunar. Ekkert
verkfall hefur verið háð. Svo langt hefur meira að segja
verið gengið í velvild og auðmýkt við ríkisstijórnina, að
henni hefur verið þolað að brjóta með lögbanni veikfalls-
rétt verkalýðsfélags. Það hefði vinstri stjórninni ekki liðizt.
Tlfargur alþýðumaðurinn vaf þegar í upphafi þeirrar
-‘-'■*- skoðunar, að þessi nýi lúðurhljómur hinna sjálfskírðu
viðreisnarpostula væri falskur, og trúðu því að minnsta
kosti varlega, að þeir sem sannanlega höfðu staðið fyrir
sníkjum erlendis, hernaðarbraski í fjárgróðaskyni, mútu-
pólitík og fjármálaóstjórn innanlands, væru líklegir til að
hrinda í framkvæmd þeirri allsherjarviðreisn, sem þ.jóðin
framar öllu öðru þarfnaðist, af þeirri dvenglund gagn-
vart hinum fátækari þjóðfélagsstéttum, réttlætiskennd,
karlmennsku, raunsæi, sjálfsafneitun og pólitísku siðgæði,
sem raunverulega viðreisn hlaut og varð að byggjast á.
^g hver er svo útkoman af „viðreisninni“? í sem stvtztu
máli sú, að ekkert hefur staðizt af því, sem höfundar
„viðreisnarinnar“ sögðu að mundi gerast. Fyrst' skal þá
þess minnast, að það loforð stjórnarinnar, að 8,8% sölu-
skatturinn í tolli skyldi verða afnuminn um þessi áramót,
hefur nú endanlega verið svikið. Þó létu ráðherrarnir það
boð út ganga til stuðningsmanna sinna fyrir skömmu, að
þessi ólánsskattur yrði strikaður út úr fjárlögunum í með-
förum þingsins.
Útgerðin, sem fékk nokkru meiri gengisfellingu en hún
átti að þurfa, er nú aftur komin á styrkja- og uppbóta-
'kerfi í nýju formi, þar sem þegar hefur verið lofað að greiða
tryggingargjöld flotans og breyta allri skuldasúpunni í
mjög löng lán með hagstæðum kjörum, en til þess á að
þiggja erlent gjafafé. ,
Atvinna hefur þegar dregizt saman og mun minnka stór-
lega á næstu mánuðum. Kaupgeta almennings hefur þorrið
svo, að við blasir, að þau verzlunarfyrirtæki, sem lagt hafa
meira upp úr þjónustu við almenning en okurstarfsemi
komist í algjör þrot innan skamms tíma. Byggingar hafa
nærfellt stöðvazt vegna orkurvaxa og hækkunar á bygg-
ingarefni. Verksmiðjuiðnaður og önnur framleið'sla dreg-
izt óðfluga saman vegna áhrifa viðreisnarinnar. Framfarir
í landbúnaði eru þegar stöðvaðar vegna lánsfjárskorts.
Þannig er sama hvert litið er. Alls staðar blasir við
hrun, yfirvofandi eymd og fátækt. Sérfræðingar ríkisstjórn-
arinnar lýstu yfir því við upphaf „viðreisnar“, að færi hún
út um þúfur, væri ekkert, framundan annað en algjöi’t
hrun og ríkisgjaldþrot. Líklega hefur það verið sannleiks-
kornið í öllu því moldviðri, sem þeir þá þyrluðu upp.
TT'óIkið, sem þett.a land byggir, hefur þær skyldur að
-*- rækja'við sjálft sig og afkomendur sína, að leyfa ekki
pólitískum miðlungsmennum og valdasjúkum lágkúrum að
hneppa sig um langa framtíð í þrældómsfjötfa fátæktar,
'kreppu og stöðvunar í efnahagslífinu. Þess vegna mundi
því nú ráðlegast að fara að hugsa alvarlega um, hve lengi
'á að fljóta sofandi að feigðarósi, og láta ekki flokkslegt til-
•finnmgavol blinda sig í því uppgjöri við samvizku sína,
seniJrver og -einn verðar, að_feamkvBema íiú um áraxnótin,
eigi IslenKkri þjóð á annað Jjorð-að -vera viðreisnar von, .
Blaðamaður ræddi nýlega
við Bjarna Eyjólfsson, rit-
stjóra Bjarma, um islenzka
kristniboðið í Konsó í Eþíó-
píu, en Bjarni hefur umsjón
með skrifstofu Kristniboðs-
sambandsins í Reykjavík.
Árið 1946 fóru þeir Felix
Ólafsson og Benedikt Jas-
onarson til sex ára náms í
kristniboðsskóla í Noregi og
1953 hélt Felix suður til Eþi-
ópíu ásamt konu sinni Krist-
ínu Guðleifsdóttur til að
hefja þar starfið, en íslend-
ingum hafði verið úthlutað
Konsósvæðið í samráði við
norska trúboðið og stjórnina
í Addis Abeba.
Hiti og
skorkvikindi.
— í Konsó efu 20—30
þús. íbúar, segir Bjarni. Þár
var eriginn maður læs eða
skrifandi, enginn skóli og
ekkert sjúkrahús, enda voru
aðeins tveir innfæddir lækn-
ar til skamms tíma í allri
Abessiníu. Þegar þau hjóniri
komu til Konsó, leigðu þau
sér lítinn strákofa, glugga-
lausan eins og önnur hús þar
um slóðir, en þessi kofi hafði
það þó fram yfir önnur hý-
býli, að hann var með.járn-
þaki. Þau keyptu sér stórt
járnrúm og ferðatöskurnar
notuðu þau fyrir húsmuni. Á
nóttunni skilst mér, að rott-
ur og ýmis skorkvikindi
hafi leikið sér á gólfinu hjá
þeim.
Heilbrigðisástand er á mjög
lágu stigi í Konsó, sérstak-
lega vegna hita og vatns-
skorts og þrifnaður lítill sem
enginn. Konsó er syðst í
landinu, aðeins 4 gráður fyr-
ir norðan miðbaug og ofsa-
hiti þar um slóðir. Mánuðum
saman kemur ekki dropi úr
lofti og þá er vatnið flutt
langar leiðir og selt. Fólk-
ið þvær sér yfirleitt aldrei
og skíturinn skoi-pnar á húð-
inr.i, enda er sagt hjá sum-
um frumstæðum þjóðflokk-
um, að ungar konur þvoi af
sér hamingjuna, ef þær dýfa
sér í vatn. Gerlar og sýklar
hleypa spillingu í sár, en
flugur og skorkvikindi verpa
eggjum á viðkvæma staði og
lirfurnar skríða inn í holdið.
Ég hef séð mynd,- sem sýn-
ir Felix vera að draga lang-
an orm. ur fætinum á syni
sínum, en krakkarnir voru
látnir ganga berfættir. Einn-
ig hef ég lesið um það, hvernT
ig menn hafa farið að því ali
ná mjög stórum lirfum úi'
holdinu. Þessi kvikindi geta
verið löng eins og manris'-
-3.
fingur, legið djúpt inn í vöðvT
anum og valdið jniklum sárs-
auka. Þá hafa menn dýft fæt-
inum í kalt vatn og beðið þar
til fremsti hluti oi-msins
skríður út. Síðan er þessi
endi lirfunnar undinn upp á
litla spýtu og allur ormur-
Mýrarkalda er einn af þeim
sjúkdómum, sem fólk fær
; einu sinni og hefur hann i'
blóðinu ævilangt. Felix og;
Ingunn hjúkrunarköriá hafa
bæði fengið malaríu. Þegar
Felix fékk sjúkdóminn, voru
þau hjónin aðeins búin að
Felix Ólafsson.
Ingunn Gísladóttir.
Konsóbúar létu sannfærast af íslenzkum trúbcöum,
Kristur var sl
Viðtal við Bjarna E
inn dreginn hægt og hægt út
með því að snúa spýtunni.
íslendingarnir
sýkjast.
Jón Sigui'ðsson, borgar-
læknir sagði, þegar hann sá
kvikmynd frá starfinu í
Konsó, að sér þætti einna
óhugnanlegst að horfa á, þeg-
ar hjúkrunarkonan var við
hinar erfiðu aðstæður að
sótthreinsa stórt sár úti und-
ir beru lofti. Á myndinni
sást greinilega, þegar flugna-
skarinn steypir sér yfir sár-
ið og konan er að banda
þeim frá með hendinni, um
leið og hún strýkur blóðið
úr holdinu.
♦F. , - • ’£
. .. ..
‘ - i
" v . • ' ' ‘ - •••-'•. - .} • ' * ■
- * " - •> V ..
• y. - - Vt ■■■ >"
Eins og þú sérð voru þarna
nóg verkefni fyrir hjúkrun-
arkonu, enda var fyrsta
verk þeirra hjóna að reisa
sjúkraskýli og skólabygg-
ingu. Felix stóð aðallega í
byggingarframkvæmdum
fyrstu árin, en eftir að Ing-
unn Gísladóttir hjúkrunar-
kona kom til þeirra, hófst
sjúkrastarfið fyrir alvöru.
— Er ekki malaría skæður
sjúkdómur á þessum slóðum?
— Jú, enda fengu íslend-
ingarnir að kenna á því.
Fyrir utan k
vera nokkra mánuði í Konsó.
Hann fékk mjög háan hita
og lá fársjúkur nokkra daga
j strákofanum. Þetta var
mikil lífsreynsla fyrir Krist-
ínu, sem stóð þarna ein uppi
í miðri Afríku innan úm
hálfgerða villimenn og kunni
ekki einu- sinni málið. Loks
barst þeim hjálp frá norskri
trúboðsstöð og Felix náði sér
eftir veikindin.
F«lix Olafsson fyrir framan eitin stiákoíann,
- - • - svonefndan-piparsveinakofa.
Guðinn
er illur.
— Hvernig gekk þeim að
vinna hylli þeirra innfæddu?
— Það var erfitt í fyrstu.
Þjóðfélag þessa frumsta?ða
fólks er allt reist á Jlóknum
siðakenningum og bönnum.
Það sem er tabú — bannað,
má aldrei brjóta og fvlgir
bölvun, ef rofið er. Þá brjóta
menn af sér þjóðfélagið, t. d.
með því að gerast kristnir
og rjúfa siðina, og eru þá
eiginlega réttdræpir.
Fólkið trúir á illa anda og
djöfulinn. Það hefur kynnzt
orðinu Satan, og það er stö@-
«gt -að verja sig, gegn Sat a'n.

Prjáííi þjdð • Laugárdaginn 10. desemher 1960