Mánudagsblaðið - 14.03.1949, Page 1

BlaSjyi
2. árgangur.
Mántidagur 14. marz 1949.
10. tölublaft'.
Randarískt liaf-
ramisóknarskip
kér — tsleiidingur
uíh borð
I gær kom hingað á höfn-
ína bandarískt hafrannsókn-
arskip, U.S.S. Cambell, sem
verið hefur við rannsóknir í
norðurhöfum um langt skeið.
Skip þetta tilheyrir ame-
ríska strandvarnarliðinu, U.
S. Coast Guard.
Á skipinu er einn íslenzkur
maður, Hannes Hafstein,
aonur Júlíusar sýslumanns
Ha%*steen á Húsavík, Hannes
hefur nú stundað nám í
björgunarfræði um þriggja
ára skeið, og er þetta hluti
af námskeiðinu. Hann mun
eiga 1—2 ár eftir af náminu.
Hafrannsóknarskipið mun
hafa farið seint í gærkvöld,
en að öðrum kosti mun það
fara í dag.
sr rtkisstfórnm
Enn stendur togaradeilan yfir. Þrjátíu og tveir undirritaðir. voru því frá 140 þúsundum upp í 200
dagar eru síðan fyrstu togararnir voru bundnir hér þúsund á ári og stundum meira. Þcss ber að gæta,
við bryggjur hafnarinnar vegna deilu sjómanna og að að fáurn skipstjórum undanskildum, þá sigldu
útgerðarmanna.
Þótt vika sé liðin frá því, að samningar náðust
við yfirmenn skipanna, þá stendur enn deilan milli
þeir ekki nema hálft árið. Launatap þeirra er því,
þegar á allt er litið, ekki ýkja mikið.
Enn er eftir að semja við loftskeytamenn, og að
Fisksala í
Englandi
M.s. Helgi frá Vestmanna
eyjum seldi síðastliðinn föstu
dag 100 tonn af bátafiski
fyrir 5.300 pund í Englandi.
Skipstjóri á bátnum er Hall-
grímur Jónasson, en eigandi
er Helgi Benediktsson, út-
gerðarmaður í Eyjum.
Fjölmenni á
skíðum í gær
Samkvæmt upplýsingum
frá Ferðaskrifstofu ríkisins
hafa aldrei á þessum vetri
farið eins margir á skíði héð-
an úr bænum og í gær.
Frá Ferðaskrifstofunni
fóru um 500 manns, en auk
þess efndu flest- íþróttafélög-
in og Skíðafélag Reykjavík-
ur til skíðaferða, og má telja
víst, að ekki færri en 1200
hafi farið með þeim. Þar við
bætist svo ótölulegur f jöldi
manna og kvenna, sem fóru
í einkabifreiðum. Bifreiðum
var vel fært að Skíðaskálan-
um, og var þar margt um
manninn, eins og í öðrum
skálum á Hellisheiði og ná-
grenni. Skíðafólkið var að
tínast í bæinn um 7-leytið í
gærk\'öld og lét það hið
bezta yfir ferðinni. Silkifæri
var og glaða sólskin allan
daginn.
háseta, loftskeytamanna og 2. stýrimanna, og ekki því er blaðið hefur fregnað, þá gera þeir kröfur um
er séð fyrir endinn á henni. Tapið í erlendum gjald- hærri tekjur.Um loftskeytamenn er ekki nema gott
eyri nemur nú milljónum. eitt að segja, en aðeins skal tekið fram, að þeir
Ef menn hyggja vandlega að þeim kröfum, sem sinna léttasta starfi skipanna. Kjör þeirra eru þau,
hásetar gera, þá hljóta þeir brátt að komast að; að þeir hafa 650 í grunnlaun og 0,15/16% af brúttó-
þeirri niðurstöðu, að þær eru allt annað en rang- söiu skipsins, lifur til jafns við háseta og öll önnur
látar. Blaðinu hafa borizt gögn viðvíkjandi því, fríðindi þeirra. Laun þeirra eru því frá 60 til 80
hvað hásetar bera raunverulega úr býtum og einn- þúsund krónur á ári, en fatakostnaður og annað
ig hvað skipstjórar, 1. stýrimenn og 1. vélstjórar smávægilegt ekki neinn. Að vísu hafa þeir mennt-
hafa borið úr býtum og fá nú eftir samningana. Að- ast á 9 mánaða námskeiði og lög, sem nýlega voru
altekjur sjómannsins eru ekki fastakaupið, sem samþykkt, reka þá nú til að hafa gagnfræðamennt-
mun vera rúmar 30C krónur í grunnlaun. Það, sem Un. Grunnlaun þelrra eru hin sömu og læknar fá
mestu máli skiptir fyrir þá sem aðra skipsmenn, er eftir 6 ára læknisfræðinám og 3—5 ár í sérgreinum.
lifrarhlutur og söluprósentur af brúttósölu skips- Þeir fara, eins og fyrr getur, fram á kauphækkun.
ins. Til þessa hefur þóknunin af sölu verið 0,75%, Það verður því ekki um það deilt, að deilan
og hafa aðeins þeir skipsmenn, sem siglt hafa skip- stendur nú milli útgerðarmanna og hásetanna. Ef
inu á markaðinn hagnað af þessu. Þegar 4—6 menn þessir tveir aðilar komast að samningum, mun flot-
fara í hvern túr, þá lætur nærri, að hver háseti jnn leggja úr höfn og endir verða bundinn á þessa
hljóti 2 eða í mesta lagi 3 túra á markaðinn á ári kostnaðarmiklu deilu. Útgerðarmenn hafa mikla á-
hverju. Kröfur hásetanna eru nú, að þeir fái 0,30%' byrgð á herðum sér og hásetar einnig. Það deilir
fyrir hvern túr, hvort sem þeir sigla eða ekki, en enginn um það, að hásetar hafa mikið til síns máls.
0,50%, ef öll skipshöfnin siglir. Útgerðarmenn setja Kaupið þeirra er ekki hátt, samanborið við vinnu í
fram þær kröfur, að hásetar fái 0,16% á hvern túr,i iandi, og allt líf þeirra er þannig, að þeim ber
hvort sem þeir sigla eða ekki, en 0,28% ef allir hærra kaup en hinum, sem stunda hliðstæða vinnu
sigla. Gera má ráð fyrir, að báðir aðilar séu tilbún- j landi. Af launum sínum verða þeir að kaupa sjó-
ir að breyta kröfum sínum nokkuð, ef til samninga fatnað, vettlinga og annan vinnufatnað, en sá
kemur. Það, sem vakir fyrir hásetum aðallega, er kcstnaður dregur sig saman, þegar þeir verða að
að þeir fái jafnt kaup í hvert skipti en ekki 0,75% j klæða sig fyrir minnst 150 krónur í hvern túr.
af brúttósölu skipsins 2—3 á ári, og svo auðvitað Kröfur þeirra nú kunna að vera lítið eitt of háar,
það, að þeir fái þa^inig nokkra uppbót á launum en tíl þess er alltaf ætlazt, begar um samninga er
yfir árið. Þau 0,50%, sem þeir fara fram á, ag ræða. Mótboð útgerðarmanna eru allt of lág, og
ef allir sigla, er eins konar varanagli, svo að skip-1 mun þag vera af sömu ástæðum. Hitt er víst, að
stjórar skipi þeim ekki að siglá alla sölutúra og þjóðin þolir það ekki, hvorki ^il lengdar né um
hafa aðeins sólarhring í landi á milli. Lifrarhlut cfnndarsakir. að bær stéttir. sem bióðarbúið bve'eir
hafa aðeins sólai'hring
skipsins hefur verið til þessa skipt í 21 stað, en nú
krefjast útgerðarmenn, að honum verði skipt í 24
staði, en það kæmi fram sem bein rýrnun á kaupi
hvers einstaks háseta. Hlutur háseta er 6,64 á
tunnu, og nemur það um það bil 1350 krónum, þeg-
ar sæmilega fiskast.
Til samanburðar má taka laun skipstjóra eins og
þau voru áður en núverandi samningar voru gerðir
og einnig laun 1. stýrimanns og 1. vélstjóra. Skip-
stjóri hafði 4% af brúttósölu, en nú 2%%. Fyrsti
s-týrimaður hafði 2% en nú l1/2% og 1. vélstjóri
3% en nú 2%. Laun þau, sem skipstjórar höfðu
þannig á ári, áður en núverandi samningar voru
stundarsakir, að þær stéttir, sem þjóðarbúið byggir
á, skuli leika hund og kött á þeim tímum, sem mest
ríður á, að allur sá gjaldeyrir, sein laridinu getur
áskotnast, verði að notum strax. Verkfall þetta var
illa hugsað af öllum aðilum, enda hefur það sýnt
sig, að kostnaðurinn er orðinn gífurlegur. Þjóðin
hefur minnkað í augum þeirra þjóða, sem mest töp-
uðu á styrjöldinni, og við höldum áfram að
minnka, ef ekki fæst lausn hið bráðasta.
Ef útgerðarmenn geta ekki gert út eigin skip
nema með tapi, þá verður einhver annar aðili að
sjá um, að flotanum sé haldið úti. En áður en svo
fer, krefst þjóðin að þeir geri hreinna fyrir sínum
dyrum en bræður þeirra í smáútgerðinni.