Mánudagsblaðið - 09.07.1951, Blaðsíða 4

MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagur 9. júli 1951
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
BLAÐ FYRIR AI.I.A
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð 2 kr. í lausa-
sölu, en árgangurinn, 52 blöð, 100 kr.
Afgreiðsla: Tjarnargötu 39. — Símar ritstjórnar: 3496 og 3975.
Prentsmiðja Þjóðviijan3.
Nýja skólakerfið
Nú fyrir fáum árum var
samþykkt hér á landi nýskóla-
löggjöf, eftir að þar til kjör-
in nefnd hafði starfað um
hríð að undirbúningi hennar.
1 þessari nefnd sátu ýmsir
mætir skólamenn, og enginn
vafi er á því, að þeir vildu
vel og. höfðu hug. á að gera
umbætur í skólamálum.
I framkvæmdinni hefur
þó hin nýja skólalög-
gjöf að ýmsu leytí brugðizt
þæim vonum, er menn gerðu
sér í upphafi. Hún hefur
reynzt óskaplega dýr, og
væri það kannske tilvinn-
andi, ef árangurinn væri
hefur ekki orðið raunin.
að sama skapi. En sú
Með hinni nýju skólalöggjöf
yar ákveðið, að unglingar
skyldu skólaskyldir enn í tvö
ár, eftir að þeir hefðu lokið
brottfararprófi úr barnaskól-
um, en sú reynsla, sem nú er
fengin, bendir til þess, að
þetta hafi verið meira en lít-
ið glappaskot. Það er auðvit-
að sjálfsagt að gera þeim ung-
lingum, sem hug hafa á fram-
haldsnámi og hæfileika til
þess, námsbrautina sem greið-
asta og:styrkja efnilega en fá-
tæka unglinga til náms, eftir
því sem unnt er. Hitt nær
ekki nokkurri átt að vera að
pína til framhaldsnáms
hundruð eða þúsundir nem-
enda, sem hvorki hafa nokkra
hæfileika til framhaldsnáms
fié áhuga á því, en slíkt á sér
nú stað hér á landi. Á hverju
hausti er nú smalað í skóla
gagnfræðastigsins aragrúa af
unglingum, sem vilja ekki
læra, eða geta ekkert lært.
Stundum eru þeir lélegustu
sortéraðir eftir gáfnaprófum
eða fullnaðareinkunnum á
brottfararprófi úr barnaslcól-
xim og settir í sérstaka tossa-
hekki. Kennarar, sem lent
ihafa í því að kenna í slíkum
bekkjum, hafa sagt mér, að
þessi kennsla sé alger ldepps-
yinna. Nemendurnir ráði ekk-
ert við það námsefni, sem
þeim er ætlað, annaðhvort
vegna gáfnatregðu eða leti,
flestir leggja algerlega árar
í bát og líta aldrei í bók, eiga
jafnvel stundum ekki náms-
bækurnar. Þeir fyllast van-
máttarkennd og gremju út í
allan heiminn, og þetta brýzt
svo oft út í hatri á skólanum
og kennurum, sem eru að
reyna að pína þá til að glíma
við verkefni, sem þeir ráða
ekkert við. Skrílslætin í slík-
um bekkjum keyra oft úr hófi
fram, kennaramir heyra
stundum varla til sjálfra sín
fyrir ólátum nemenda, og þess
munu ekki allfá dæmi, að
nemendur hafi staðið í áflog-
um við kennara sína og jafn-
vel gefið þeim á kjaftinn.
Strákar, sem þora þetta,
verða hetjur í augum félaga
sinna og eru kallaðir svalir
gæjar. Og þessir krakkar eru
að eðiisfari. heldur ekkert ver
innrættir en gengur og ger-
ist. Það er bara búið að mann-
skemma þá á því að ætla
þeim verkefni, sem þeir vilja
ekki fást við eða geta ekki
ráðið við, svo að öll skóla-
vistin er orðin þeim prísund
og andstyggð. Flestir þessara
nemenda gætu orðið góðir
starfsmenn og síðar nýtir
borgarar, ef þeim væru fengin
í hendur verkefni við þeirra
hæfi. Þeir mundu þá finna
starfsgleði og losna við alla
vanmáttarkennd. Sá, sem er
húðarletingi og óknyttastrák-
ur í skóla, getur orðið ágæt-
ur verkmaður við sjómennsku
landbúnaðarstörf eða ein-
hverja iðn, sem hugur hans
stendur til. Eins og nú er á-
statt, er mjög hætt við því,
að hin þvingaða skólavist ali
upp í unglingum leti og svik-
semi við öll störf, svo að þeir
bíði þess kannske ekki bætur,
það sem eftir er ævinnar.
Þegar nýja skólalöggjöfin
var sett, var látið svo heita,
að skipta ætti unglingaskól-
unum í bók- og verknáms-
deildir eftir hæfileikum og á-
huga nemenda. Ætlunin var
sú, að nemendur, sem ó-
hneigðir voru til bóknáms,
færu í verknámsdeildirnar og
lærðu þar einhver hagnýt
störf. I framkvæmdinni hefur
þetta farið algerlega út tun
þúfur. Aðeins í örfáum ung-
lingaskólum hefur komizt
nokkurt lag á verknámsdeild-
irnar. Til þess að bæta úr
þessu, þyrfti ríkið að leggja
fram marga tugi eða hundr-
uð milljóna, og erigar horfur
eru á því, að svo verði á
næstu árum eða jafnvel ára-
tugum. Til að koma verk-
nárninu í sæmilegt horf, þarf
hundruð sérmenntaðra verk-
námskennara, dýr áhöld og
sérstakar vinnustofur við
hvern unglingaskóla. Ekkert
af þessu er fyrir hendi nema
á sárafáum stöðum á landinu,
og meðan svo er, hlýtur öll
verknámskennsla unglinga-,
skólanna að verða algert kák.
Og jafnvel þótt komið yrði
upp sæmilegum verknáms-
deildum með hæfum kennur-
um og nauðsynlegum áhöld-
um, er ekki allt fengið. Allt-
af er mikil hætta af því, að
verknámið yrði aðallega ein-
skorðað við eitthvert smíða-
og hannyrðadútl, sem stend-
ur í litlu eða engu sambandi
við atvinnulíf þjóðarinnar og
kemur nemendum að litlu
haldi síðar í lífinu. Menn læra
hvort sem er engin störf til
hlítar í skólastofum, heldur
á vinnustöðvunum sjálfum.
Og ósköp er hætt við því, að
snobberí Islendinga fyrir bók-
legum fræðum mundi leiða til
jess, að f jöldi unglinga yrði
eftir sem áður látnir fara í
bóknámsdeildimar, þó að þeir
'iafi þangað ekkert að gera.
Mér er ekki grunlaust um, að
verknámsdeildiraar yrðu
lengi taldar eins konar tossa-
bekkir, þó að það væri með
öllu ómaklegt. Þetta vanda-
mál væri engan veginn leyst,
þó að hér væru starfandi full-
komnar verknámsdeildir, en
raunar eru litlar eða engar
horfur á, að svo verði um
næstu áratugi.
Yfirmenn fræðslumála hér
á landi ættu því að athuga
alvarlega, hvort ekki væri
réttast að afnema skólaskyldu
unglinga í því formi, sem hún
er nú, en láta það byggjast
á frjálsu vali, hvort þeir fara
í framhaldsskóla eða ekki.
Það er hvort sem er engin
hætta á öðru, en að fjöldi
lítt gefinna og áhugalausra
unglinga yrði píndur til fram-
haldsnáms af metnaðargjörn-
um foreldrum, sem .aldrei
vilja trúa öðru en að böm
sín séu stórgáfuð. En þetta
mundi þó áreiðanlega leiða
til þess, að hundruð unglinga,
sem ekkert hafa við fram-
haldsbóknám að gera, mundu
hverfa að framleiðslustörfum
eða einhverjum störfum, sem
eru meir við þeirra hæfi en
bóknám, sem þeir hafa and-
styggð á og ráða ekkert við.
Það hlýtur að enda með skelf-
ingu, ef Islendingar halda
fast við þann hugsunárhátt
að gera flest eða öll börn sín
að stúdentum eða embættis-
mönnum.

Svíarnir léku sér að íslands-
meisturunum
Ajax.
□
Eitt rigningarkvöld í New
York, þegar enginn bíll fékkst
lagði Montgomery hers-
höfðingi af stað niður í
neðanjarðarbraut. Þegar
hann var kominn niður í miðj-
an stigann, skruppu honum
fætur, hann rakst á feita
kerlingu, bæði ultu nið-
ur og staðnæmdust á neðstu
tröppunni, og sat hann þá
með kellu á hnjánum. Hann
klappaði á bakið á henni, og
sagði hvasst: „Afsakið frú,
en lengra fer ég ekki“.
Annar leikur Svíanna var við
íslandsmeistarana frá Akra-
nesi og lauk honum með sigri
Svía 5 mork gegn engu .
Leikurinn var búinn að standa
um 15 mínútur er Akurnesingar
gerðu mark hjá sjálfum sér.
Auðséð var að Svíar ætluðu ekki
að tapa aftur og dekkuðu nú
Ríkharð þannig, að hann gat
sig ekki hreyft. Lið þeirra var
gott og léku þeir knettinum á
milli sín með stuttum sending-
um og nákvæmum. Akurnes-
ingar aftur á móti voru lélegir,
liðið ósamstætt og vörnin herfi-
leg. Þó komust þeir einu sinni
í „dauðafæri“. Þá var markmað-
ur Svía ekki í markinu, hafði
hlaupið út, en hægri bakvörður
varði með skalla. Eftir þetta
punduðu Svíar fjórum mörkum
í rólegheitum í viðbót.
Lið ÍBA var eins og áður er
sagt lélegt. Driffjöður liðsins
Ríkharður, var með Iakasta móti son.
og sannaðist þar það, sem svo
oft hefur verið sagt, að góðir
menn njóta sín ekki nema með
öðrum góðum mönntim. Vörnin
var lakasti hluti liðsins og miðj-
an var sæmileg. Ríkharður, Pét-
ur og Þórður linir og kraft-
lausir og báðir kantarnir ger-
samlega óvirkir.
Það var Emmanuelsson sem
hélt saman liði Svía og byggði
upp sókn þeirra. Var eins og
knötturinn bókstaflega segul-
magnaðist til hans allan ,leik-
inn.
Leikurinn var. mörgum áhorf-
endum til mikillár gremju og
leiðinda. Sanngjörn úrslit hefðu
átt að vera 9-11 gegn 1. Sá
sem þetta skrifar telur, að Ak-
urnesingar hefðu ekki átt að
ganga til þessa leiks með ó-
styrktu liði, en ,,of seint er að
iðrast eftir d^uðann“.
Dómari var Hannes Þorsteins-
Svíar unnu síðasta leikinn
Síðasti leikur Svíanna var
við úrval úr Reykjavíkurfé-
lögunum og lauk honum með
sigri þeirra 2 mörk gegn engu.
Leikurinn var í heild góð-
ur og endaði fyrri hálfleikur
0-0. Má segja að Islending-
arnir hafi staðið sig vel, að
halda marki sínu hreiíiu þenn-
an hálfleik því, að Svíarnir
eru vissulega sterkari og voru
nú farair að venjast malar-
vellinum. Oft voru bæði mörk-
in í hættu, en vörn okkar
manna var góð en framlín-
an ósamhent og saknaði mað-
ur óneitanlega Rikharðs.
Seinni hálfleikur var ekki
eins skemmtilegur og sá fyrri
og fyrsta markið kom fyrir
stirðleika Hafsteins, sem gaf
ekki strax frá sér knött, sem
markmaður sendi til hans og
var það Jakobsson,.sem skor-
aði. Það var Börjeson, sem
skoraöi hitt markið úr þvögu
og var það óhreint mark. Is-
lendingarnir sóttu á síðast í
hálfleiknum en framlínan gat
ekki unnið úr þeim boltum
sem hún fékk.
Beztu menn Reykjavíkurúr-
valsins voru 'öll aftasta vörn-
in, sem stóð sig með mikilli
prýði. I framlinunni var
Bjarni virkastur og dugnað-
ur hans og nákvæmni vakti
athygli. Gunnlaugur, Halldór
og Reynir voru ekki sem
sterkastir en unnu þó vel og
ekki er hægt að ætlast til
meira. Hörður var góður en
hann vantar eins og hina
skothæfni.
I liði Svía var Emmanuels-
son beztur sem fyrr og byggði
ásamt Svensson vel upp. Aðr-
ir leikmenn voru jafnari og
léku góða „taktik“.
Dómari var Hannes Þor-
steinsson og tel ég dómara-
félagið hafa tekið á sig miklá
ábyrgð að láta jafn óreyndan
dómara dæma svo mikilvæg-
an og harðan leik.
auglýsa