Mánudagsblaðið - 16.06.1958, Blaðsíða 4

í
MÁNUDAG»BLAÐIÐ
8Q6T '91 -mSTspnuiBpí
Ritstjórl og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Blaðið kesiur út a mánudögum. — Verð 2 kr. 1 lausasölu.
Afgreiðsla: Tjarnarg. 39 — Sími ritstj. 13498.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.l.
IÖHAS fÖHSSOH, írá Hiiflui
„Hvað segir almúginn?
Fyrir nærri 20 árum sendu
Jtænir Danir hingað sinn bezta
mann til að hindra aðskilnað
rikja Danakonungs. Höfð-
ingjar þjóðarinnar virðast
hafa fullvissað manninn um
að ekki kæmi til skilnaðar.
Daninn fullyrti, heimkominn,
að hann hefði að eins hitt einn
Islending. sem vildi skilnað.
Danir héldu að allt væri í lagi,
«n það var þó ekki. Það var
farið að spyrja almúga Her-
manns. Hann vildi endurreisa
þjóðveldið og gerði það rausn
arlega 1944 þó með eindregn-
um fyrirbænum Roosevtlts
forseta.
Síðan liðu ár en vorið 1956
risu fjórir flokkar í þingi og
vildu hafa landið varnarlaust
á. hættutíma. Höfðingjar
flokkanna skipuðu fyrir. Þeir
unnu einskonar kosningasig-
ur vegna varnarleysiskröfunn
ar. Þeir mynduðu sex manna
ráðuneyti. Allir ráðherrarnir
og allir þeirra stuðningsmenn
á þingi höfðu lofað að senda
herinn burt. Enn var farið að
spyrja almúgann og hann
þverneitaði óskum og til-
hneigingum ráðherranna,
enda steinhættu þeir við varn
arleysið. Tveim árum síðar
ritar Hermann Búlganin, sem
týndist litlu síðar og fullyrti
að ísland vildi hafa her.
Nú hefur Brynjólfur, hæst-
ráðandi bolsivika í landinu
gefið sínu liði stefnuorðið.
Vitað er að þjóðin vill nota
fengið stjórnfrelsi og friða
fiskimið sín. En það má gera
með mismunandi hætti. Bolsi
vikar vildu gera það með ill-
indum svo að Island yrði
bandamannalaust meðal
frjálsra þjóða. Islenzka stjórn
in átti að ganga um á alþjóða
vettvangi með öxi um öxl líkt
og endurfæddur Þjóstólfur.
Grunnfær viðvaningur til-
kynnti ensku stórblaði að
Jandhelgisfloti íslendinga
mundi vega fiskimenn grann-
þjóðanna með skothríð frá
skipum og flugvélum. ísland
átti að vísu ekki vopn en ögr-
ahir bættu úr hertækjaleysi.
. Leiðtogar bolsivika vildu
ekki veita bandaþjóðum ís-
lands viðlit um framkvæmd
og tilhögun 12 mílna friðun-
ar. Blákalt stálið og grátt blý
ið áttu að vera sendiboðar
hins íslehzka lýðveldis til sjó-
manna bandaþjóðanna. Rúss
ar fara kænlega að. Þeir hafa
nú meiri áhuga á viðskipta-
sigrum heldur en fljóttekinni
heimstyrjöld. Þeir hafa lært
af Hitler sigursæla aðferð.
Að binda fjárvana ríki föstum
viðskiptaböndum. Síðan
fylgja aðrir hlekkir. Meðan
Ölafur hafði vini Stalíns í
stjórn hér á Islandi keyptu
Rússar mikinn fisk en um leið
og íslendingar leyfðu Banda-
ríkjamönnum aðstöðu í Kefla-
vík var markaði Stalíns lok-
að. Sömu ráðum beitir Krúsév
við Tító eftir margendurtekin
kjassmæli um vináttu og
bræðralag harðstjóranna.
Brot Títós er þó það eitt að
hann reynir ekki að gera
Svartfjallasyni að samyrkju-
bændum. Annars er Tito
hreinn bolsiviki en hann getur
ekki lagt naktar fjallahlíðar
undir kornplóginn. Kröfur
Rússa við ánauðuga banda-
menn jafngilda þrælakistulífi
á Bessastöðum. Litið yrði
.frélsi íslands eftir staðsetn-
ingu þess innan járntjalds-
veggjanna.
Nú standa íslendingum opn
ar aðrar og betri dyr. Þeir
eru ættborin vestræn frelsis-
þjóð, umlukt af stjórnfrjáls-
um bandamönnum. Deilur
koma upp um minni háttar
hagsmunamál í venjulegum
fjölskyldum og þá ekki síður
milli góðra grannþjóða. Póli-
tísk frelsisbarátta íslendinga
hófst með Ármanni á Alþingi
en var lokið rúmlega hundrað
árum síðarmeð lýðveldisstofn
un 1944. Allan þennan tíma
höfðu þjóðræknir framsýnir
menn sótt fast á og ætíð beitt
rökum en ekki ofbeldi eða
boðið varnarlausum sjómönn-
um grannþjóðanna vélbyssu-
hríð á höfum úti.
Bolsivikar hafa lagt stund
á að ala á tortryggni gegn
Engilsöxum. Margs er epn
þár ;J[ð minnast afj góðum
kynnum. Bretar vörðu Island
óumbeðnir í þrjár aldir. Bret
ar kenndu Islendingum að
stunda frjálsa verzlun. Frá
Bretum eru flestar fyrirmynd
ir okkar þjóðar um stjóm-
frelsi. Bandaríkin studdu
allra þjóða mest frelsistökuna
1944. Þeir hafa varið landið
síðaii 1942 og farið vel með
vald sitt. Þeir hafa tækni-
menntað þjóðina meir en al'
Framhald á 8. síðu.
KAKAU skrífar:
I bmoskilni sngt
Umferðarmálasfjórn gfeymir hæífulegasfa aðlianum í umferðinní—Yeg-
farendur sforka bifreióum áfölu!ausfr þverbrjófa iög og reglur — Bílsf jór-
um kennf um.
KAKALI segir:
Umferðarmenningin er í
mesta ólestri, en orsakanna
ber að leita viðar en hjá bif-
reiffastjórum. Vegfarendur eru
látnir afskiptalaust fremja
hvert afbrotið öðru verra,
sjtoi'ka bifreöðum, og! skapa
hættulegt eftirdæmi börnum
og unglingum. Reglur verffa
aldrei neins virði, nema þær
nái yfir alla — og meðan veg-
farendur eru imdanþegnir,
skapast aldrei öryggi í inn-
ferff höfuffstaffarins.
Eg sé, aff Valgarð Briem,
framkvæmdastjóri Umferðar-
nefndar hefur átt langt viðtal
við.eítt dagblaðanna, en til-
efnið er hin nýju umferðarlög,
sem ganga eiga í gildi um
næstu mánaðamót.
Svo er að sjá, að allskyns
nýmæli í umferð höfuðborg-
arinnar verði þá tekin upp og
,í fljótu bragði verður ekki
annað sagt, en að þau séu öll
til bóta, — svo langt, sem þau
ná. "
En sá aðili í umferðinni, sem
eiginlega veldur mestum trufl
unum, en er næsta friðhelgur
a. m. k. ennþá fær fljóta og
góða afgreiðslu hjá fram-
kvæmdarstjóranum. Sá aðil-
inn er Vegfarandi — maðurinn
á götunni, sem æ ofan í æ
storkar bifreiðum með hroka
og mikilmennsku í umferð,
sem aldrei yrði þoluð annars
staðar en á íslandi, eða þeim
frumstæðu löndum þar sem
bifreiðar eru enn fáséð öku-
tæki.
Hver sá, sem leið á um mið-
bæinn og úthverfi hans rekur
þegar augun í hið algjöra af-
skiptaleysi almennings gagn-
vart bifreiðum. Sú gannfæring
hins reykvíska vegfaranda, að
bifreiðum sé ekki of gott að
snarbremsa eða víkja úr vegi
fyrir vegfarendum á miðri
akbraut, veldur ekki sízt hin-
um tíðu umferðarslysum, enda
er skeytingarleysi fullorðinna
vegfarenda hér á landi bein
orsök þess, að börn feta í
sömu fótspor og eru drepin
eða limlest, eins oft og fréttir
úr umferðinni sanna.
Við skulum ekki stinga höfð
inu í sandinn gagnvart þeirri
staðreynd, að oft á dag má
sjá stútungs kerlingar teyma
börn sín yfir þvert Austur-
stræti eða hverja aðra götu
miðbæjarins í mestu umferð-
inni. Sama máli gildir urn
karla unga sem gamla.
Þetta háttarlag er bein or-
sök þess, að börnin alast upp
við kæruleysi gagnvart farar-
tækjum, enda stendur ekki á
foreldrum að brýna fyrir
þeim, að „bílarnir“ séu ekki ,
of góðir til að stanza, og engir
fyllast meiri vandlætingu, er
að er fundið, én einmitt
þetta ,,kalda“ fólk, sem
í tíma og ' ótíma storkar
umferðinni, og gef'ur bÖrnum
það fbrdæmi,- sem stundum
limlestir þau eða banar þeim
un<jir hjólum bifreiðanna.
Það versta í þessu máli er, ■
að lögreglan virðist annað-
hvort ekki skipta sér af þessu
— vegna heimildaxleysis —
eða standa alveg á samá um
hegðun vegfárenda. Svo lángt
gengur þetta afskiptaleysi lög
reglunnar, að efa ber stór-
lega að lögreglustjóri hafi enn
þá skipað mönnum sínum, að
taka alvarlega í hnakkadramb
ið á þeim, sem svo freklega
storka umferð og skapa hættu
legt fordæmi unglingum og
börnum. Víða erlendis eru
sektir við slíkum brotum, enda
litið svo á, að vegfarendur
beri engu síður ábyrgð í um-
ferð en bifreiðir.
Lögreglustjóri má vita það,
að það er gagnslaust að setja
reglur fyrir vissan hóp í um-
ferðinni. Umferðarreglur
verða að gilda fyrir alla þá,
sem í daglegri umferð borgar-
innar eru. Það, sem hér er að
ske, er nefnilega það, að bif-
reiðastjórum eru settar strang
ar og réttar reglur í umferð,
en stærsta aðilanum, sem ver-
ið er að reyna að verja gegn
slysum, eru gefnar frjálsar
hendur um hegðun sína í um
ferðinni. Sjá allir hve tilgangs
laust slík' reglugerð er, auk
hins himinhrópandi óréttlætis,
sem bifreiðastjórar erú beittir,
svo ekki sé talað um hættuna,
sem þessu fylgir.
Framkvæmdastjóri Umferð-
arnefndar hefur fengið marg-
ar ábendingar um hættulegar
götur í bænum, en farið lítt
eftir þeim. Má benda á það t.
d. að horn Tjarnargötu og
Skothúsvegar er eitt hættuleg
asta horn bæjarins. Þar hafa
síðustu fjórtán. daga orðið
fimm árekstrar, garðar kring
um hornhúsin brotnað niður
vegna bifreiðaárekstra. Hon-
um hefur margsinnis verið
bent á, að Skothúsveg ætti að
gera að aðalbraut, m. a. vegna
þess, að spítali og barnaheim-
ili eru næst-næstu hús við
Tjarnargötuhornið. Þessu hef-
ur hann ekki sinnt, og ætti þó
að hafa' greiðan aðgang að
skýrslum um þetta horn.
Hvort ætlunin er, að bíða eftir
alvarlegu slysi, áður en þessi
brunnur er byrgður, skal látið
ósagt, en sízt myndi hann
brjóta odd af oflæti sínu, þótt
hann sjálfur hlutaðist til um,
að þessu yrði hrint í fram-
kvæmd. Mörg önnur dæmi
mætti benda á, til sönnunar
því, að hann sinnir ekki ábend
ingum t. d. urn afgreiðslutíma
flutningabifreiða í hin ýmsu
kaupsýsluhús miðbæjarins og
Laugavegar, en þar afgreiða
menn vörur í mesta annatíma
umferðarinnar.
Hin raunverulega lausn ligg
ur ekki aðallega í því, að
semja reglur, þótt þær séu
hinn sjálfsagði grundvöllur
bættrar umferðarmenningar.
Framkvæmdin, starf götulög-
reglunnar, eftirlit og .sektir
við umferðarbrotum, er það
eina, sem veitir reglunum
gildi. Og þar eru það ekki sízt
fótgangandi menn og konur,
sem fylgja eiga reglum. Bif-
reiðastjórar, að miklum meiri-
hluta, eru grandvarir menn,
sem reyna að hliðra til og auð
velda umferð, þótt vitanlega
finnist ökufantar, sem hvergi
ættu að fá griðland. En að
sleppa öllum vegfarendum er
aðeins til þess, að auka enn
öryggisleysið.
Það eru þessi grundvallarat
riði umferðarinnar, sem ekki
virðast hafa fengið næga af-
greiðslu í viðtölum lögreglu-
stjóra og framkvæmdarstjóra.
Og Reykjavíkurbær á að sjá
svo um, að lögreglunni verði
veittur nægur mannskapur til
þess að allir, sem nálægt urh-
ferð koma, verði að fylgja sett
um reglum — ella taka af leið-
ingunum.