Morgunblaðið - 27.10.2005, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. OKTÓBER 2005 B 7

A!.

 



     
 

        !
 "  #$ 
  #%& '
 # ()$ *&    $ 

(
!   


 
+,!
    -

$
 .
((((





 / !

   "  


 N
OKKUR íslensk fyrir-
tæki hafa nýtt sér
þjónustu Endurreisn-
ar- og þróunarbanka
Evrópu (EBRD)
vegna verkefna og fjárfestinga í
Austur-Evrópulöndum, að sögn
Sven Hagelund. Hann segir að
bankinn vilji gjarnan taka þátt í
enn fleiri verkefnum með íslensk-
um fyrirtækjum.
Fundurinn í dag
sé hugsaður til
að kynna bank-
ann fyrir íslensk-
um fyrirtækjum
sem hafi hug á
útrás í Austur-
Evrópulöndum
eða í Mið-Asíu.
Og til að koma á
framfæri þeim
möguleikum sem í boði eru.
„Íslensk fyrirtæki hafa verið í
mikilli útrás í Vestur-Evrópu og
hafa fjárfest mikið þar,“ segir
Hagelund. „Það eru töluverð tæki-
færi í Austur-Evrópu og Mið-Asíu
einnig. Íslendingar eru nú þegar
farnir að sinna verkefnum og fjár-
festa í Austur-Evrópu. Við viljum
mjög gjarnan taka þátt í því með
þeim í ríkara mæli en hingað til.“
Tekur þátt í verkefnum
EBRD er fjárfestingarbanki. Meg-
inhlutverk bankans er að stuðla að
umskiptum úr miðstýrðum áætl-
anabúskap fyrrverandi austan-
tjaldsríkja og ríkja í Mið-Asíu yfir í
opin hagkerfi og efla um leið hag-
og lýðræðisþróun þessara landa.
Bankinn var stofnaður árið 1991.
Starfsmenn eru 831 í höfuðstöðv-
unum í London en 241 starfsmaður
er á svæðisskrifstofum á starfs-
svæði bankans.
EBRD hefur skilað hagnaði öll
starfsár sín, að árinu 1998 und-
anskildu. Það er hins vegar ekki
markmið að bankinn skili hámarks
hagnaði, heldur að hagnaðurinn
nægi til að hann geti haldið áfram
að sinna hlutverki sínu án frekari
framlaga frá hluthöfunum.
EBRD sinnir hlutverki sínu með
því að taka þátt verkefnum. Þátt-
taka bankans í hverju verkefni
miðast almennt við 5 milljónir doll-
ara að lágmarki, eða um 300 millj-
ónir íslenskra króna. Meðalfjárhæð
í verkefnum sem bankinn hefur
tekið þátt í til þessa hefur hins
vegar verið um 22 milljónir dollara,
sem svarar til um 1.300 milljóna ís-
lenskra króna.
Þátttakan getur að hámarki ver-
ið 35% af heildarfjárfestingu hvers
verkefnis.
Þrjú meginsjónarmið
Sven Hagelund segir að EBRD
gæti þriggja meginsjónarmiða við
þátttöku í verkefni. „Í fyrsta lagi
þarf að liggja fyrir að verkefnið
hafi jákvæð áhrif á hagkerfi við-
komandi lands. Í öðru lagi má
bankinn ekki keppa við aðra banka
um verkefni heldur skal hann taka
meiri áhættu en aðrir bankar og
starfa þar sem þeir hafa hvorki
vilja né getu til. Í þriðja lagi þarf
bankinn að gæta þess að þau verk-
efnin séu arðbær.“
Hagelund segir að það sé styrk-
ur EBRD að hafa tekið þátt í góð-
um verkefnum þar sem áhætta er
mikil. Þetta hafi tekist að gera með
þeim hætti að útkoman hafi verið
hóflegur hagnaður bankans á þeim
fjórtán árum sem liðin eru frá
stofnun hans.
Þátttaka EBRD er að stærstum
hluta í formi lána sem bankinn
veitir til verkefna, að sögn Hag-
elunds. Hann segir að bankinn taki
þó einnig þátt í verkefnum sem
fjárfestir. Það eigi að jafnaði við
um fjórðung verkefnanna hingað
til.
„Við horfum að stærstum hluta
til verkefna í einkageiranum í þeim
löndum sem eru á starfssvæði
EBRD. Um 75% af verkefnunum
sem við tökum þátt í eru þar. Við
tökum þó einnig þátt í stjórnskipu-
lagsbreytingum í opinbera geiran-
um í þessum löndum með lánveit-
ingum. Við getum í raun tekið þátt
í verkefnum á flestum sviðum, en
þó ekki í verkefnum sem snúa að
vopnaframleiðslu.“
Að sögn Hagelunds eru lán
EBRD ekki ódýr lán. Hann segir
að kjörin á lánunum taki mið af
áhættunni. Ekki sé þó hægt að
bera lán bankans saman við lán
annarra banka, því EBRD sé að
taka þátt í verkefnum sem aðrir
bankar sinni ekki. Samanburðurinn
sé því ekki raunhæfur.
„Ef vel tekst til með þau verk-
efni sem við tökum þátt í koma
aðrir bankar inn í þau er fram líða
stundir og við fáum okkar til baka.
Þá höfum við líka skilað hlutverki
okkar og vonandi hagnast eitthvað
í leiðinni. Og þá er tilganginum
náð.“
Hann segir að fundur eins og sá
sem haldinn verður hér á landi í
dag, og iðnaðar- og viðskiptaráðu-
neytið, EBRD og Útflutningsráð
Íslands standa fyrir, sé góður upp-
hafspunktur fyrir íslensk fyrirtæki
sem vilji kanna möguleika á að
hefja starfsemi eða sem vilja út-
víkka starfsemi sína á starfssvæði
bankans. Á fundinum verði bank-
inn kynntur fyrir íslenskum fyr-
irtækjum.
„Meginástæðan fyrir því að ís-
lensk fyrirtæki í þessari stöðu ættu
að leita til EBRD er sú, að bankinn
getur tekið þátt í áhættunni með
þeim. Þá skiptir einnig miklu máli
að starfsmenn bankans hafa mikla
reynslu af fjármögnun verkefna á
starfssvæði bankans. Það getur
komið sér vel að notfæra sér þá
reynslu.“
Breytingar framundan
Starfsumhverfi EBRD hefur tekið
miklum breytingum á umliðnum
árum. Þar munar mest um þær
breytingar sem orðið hafa á Evr-
ópusambandinu, ESB, með inn-
göngu fjölmargra ríkja af starfs-
svæði bankans í bandalagið. Aðild
þeirra að ESB, og hugsanleg aðild
enn annarra landa af starfssvæði
EBRD að bandalaginu, mun kosta
mikla fjármuni og leggja byrðar á
núverandi aðildarlönd ESB. Þau
hafa lagt áherslu á að EBRD hjálpi
til við þessar breytingar. Lönd ut-
an ESB, sem eiga aðild að EBRD,
telja sum hver hins vegar að þetta
sé ekki hlutverk EBRD. Það á til
að mynda við um Bandaríkin.
Hagelund segir að meðal annars
vegna þessa sé stöðugt verið að
ræða um framtíð EBRD. „Það er
almenn samstaða um að bankinn
eigi að leita meira í suður- og aust-
urátt. Stækkun Evrópusambands-
ins og ýmislegt fleira hefur orðið
til þess að draga úr hlutverki bank-
ans í þeim löndum sem hafa gengið
í sambandið. Þar er nú kominn
virkur fjármálamarkaður sem get-
ur tekið að sér þau verkefni sem
EBRD hefur verið að sinna og þörf
var á áður að bankinn tæki þátt.
Umræðan núna snýst því um það
hvaða hlutverki bankinn mun
gegna þegar fram í sækir.
Það er almenn samstaða um það
að bankinn eigi að vera til staðar
svo lengi sem þörf er fyrir hann.
Þegar verkefnin verða hins vegar
ekki lengur fyrir hendi verður ekki
þörf fyrir bankann. Þegar að því
kemur ber það vott um góðan ár-
angur,“ segir Sven Hagelund.
Ýmis tækifæri í austri
Endurreisnar- og þróunarbanki Evrópu
(EBRD) er fjárfestingarbanki í eigu 60 landa.
Ísland er á meðal hluthafa. Í dag verður kynn-
ingarfundur um starfsemi bankans. Grétar
Júníus Guðmundsson ræddi við Sven Hagelund,
framkvæmdastjóra EBRD fyrir Svíþjóð, Ís-
land og Eistland, af því tilefni.
AP
Á starfssvæðinu Búlgarskir þjóðdansarar á Alexander Nevsky-torginu í Sofíu, höfuðborg Búlgaríu, sem er á
starfssvæði EBRD. Miklir möguleikar eru sagðir til fjárfestinga í A-Evrópu fyrir íslensk fyrirtæki.
gretar@mbl.is
Sven Hagelund