Atuagagdliutit - 01.03.1937, Page 1

nalinginarnik tusaruminåsassunik univkåt
Atuagagdliutit autdlarnerneKarKårput 1861 Jånuårip 1-åne
Nr. 15 Marsip 1-at 1937 ukiut 77-at
imåt: atuagauteKarnerulerumavdluta nikut aeKertåt. — aningaussanik katerssuisa. — allkusiat. — Niels Ryberg Finsen. — Umiar-
atuagauteKarnerulerumavdluta aningaussanik katerssuisa.
erKarsautit sarKumiukaluartardlugit ajungf-
nerungmat, Kanordle-åsit!
una agdlautigissara atuarneKarune Kularnå-
ngitsumik isfimat pingasut pigiliuneKarsfnåuput
uko: 1) isumanataussut, 2) isumaKatåungitsut,
3) ilait isumaKataorusugdlutigdlo isumaicataoru-
sungnatigdlo nalornissut. å, soKutåungilaK tamå-
ko pfnagit! atuartugssaussutitdlo Kungujulårfiga-
lutit, slkivigalutit agssagkut eaigpavkit kutår-
dlutitdlo.
kalåtdline nikanarnerit ilåta agdlagå, ernar-
sautinilo Karatsamine kåvlnalermat uningatinea
ajuleramiuk Atuagagdliutitigut kimutdlunlt mit-
dlutiginialerpå. mitdluminik nakertorune, nakit-
sOrune kingumutdlo uterfigineKåsagaluarune (aki-
neKåsagune) tamaisa Kujarutinardlugit pTnarniar-
poK. tauvame KanoréK?
m3na kalatdline uvavtfne avdlAngorneKaler-
poK. itsaK kalåtdline eraarsautigineKångitsoK —
sujumukarneK — måna piniarneKalerpoK ilunger-
sdtigineKalerdlune. tåssauvorme Danmarkip ai-
tornaminik nålagkersuivdluarnerata kingunera.
timlkut sujumukarnea plnarnago »aitornat« atu-
agkanut sågkiartulerput. aarasardlo inimine
oaortuniilusoa eraigsisimårnermine uningajuma-
jungnaerpoa, inugtane ikiorniarumalerpå ajungit-
sunut anguslnaussainut tamanut. atuarsfnaussa-
vut naaiterneaartartut matuma sujornagornit
amerdlanerulerput. ilumut kalåtdline avdlångor-
neaalerpoa ajortumåungitsunik sujumukaruma-
nerup nålagkersugauvdluarneruvdlo kingunerå-
nik. aularnångilardlo sule kinguligssavut uvav-
tinit ajungtnerujumårtut tusåmassaussoaalersl-
nauvdlutik agdlåt. aujanaaaoa, taimåiniåsaorme.
oaåinardlanga: 1850—1950 tåssa ukiut 100 inger-
dlanerine kalåtdlit silagtoriartornigssap tungånut
nåkalagtigåuputdlusoa, ukiuvdlo 1975-ip eraåne
silatunerit saraumilerumasavdlutik, ingerdlaner-
mingnilo ajungisiartufnåsavdlutik kalåtdlit nuki-
tik atorpatigik. avdlångorneaarsimavoa aujanar-
torssuarmik kalåtdlimut anånamutdlo (Danmarki-
mut) nålagkersuivdluartumut aungujulårutausi-
naussumik.
agdlagkap sujunertarisså auleautame takorl-
garse tåssauvoa kalåtdlit nunane tamarme ukiut
tamaisa aningaussanik katerssuissarnigssaK. ani-
ngaussatdlo tamåko katerssorniarneKartugssat
atugagssåusåput atuagkiagssanut sule sarKtimer-
tångikatdlartunut. kalåtdlit nunåt uikiartuler-
mat atortugssat sitdlimatigssat katerssulerérniar-
tigik! asigssuissugssat piungnaerdlugit eraarsaut
anitariaKarpoK kalåtdlit sujumut makitariaKar-
pata. ilumutdlime tamåna namagsineKarstnaug-
pat OKarsfnaulisagaluarpugut: kalåtdlit sujumu-
karusulerput nukitik ilångutdlugit. sujumukar-
nermime una namagtsångilarput: pigigsiartornea
igdlugigsiartornerdlo. sujumukarniarnivttne åju-
ko sianigissagssavta ilagssait: igdlugigsiartornea,
pigigsiartornea, sipårnea, eraarsaut ajunglsori-
ssaa namagsiniåsavdlugo mingnerungitsumigdle
atuagkanik sangmissaaarnea (atuarumatussusea.)
mana kalåtdlinit puilassutut pikiartalerput