Atuagagdliutit - 01.03.1938, Síða 2

114
ATUAGAGDLIUTIT
Nr. 15
tamagingne kalåtdlit oKausé atorsfnauvai, tai-
mågdlåt Alaskap kujatåne, Bæringstrædip i<e[<er-
laine Sibiriavdlo kangiane sineriåne påseKatiging-
nigssaK ajornakusorneruvoK.
kalåtdlit nagguveKatigit itsarnisarssuit atau-
siåssuteKarput OKautsimikul isumatutigut, itsånit
eiKaimassatigut, ilerKutoiKatigut atugkamlkut
åssigigsutigut inuiaKatigigtutdlo piumåssutsimikut.
silarssuarme inuiait ingerdlaneråne piåritsor-
nemp kalåtdlit kalåtdlit nunanltut— nauk OKaut-
simikut avdlåussuteKalåvarartaraluardlutik (Dia-
lekter) taimåitoK kulturlkut åssiglssuteKartut
Danmarkimut katitipai. aitsåt ukiup 100 sivnit-
siardlugit rnaluma sujornagut kalåtdlit nunåne
pilerpoK inuit akussaulernerat kalåtdlit inger-
dlausiåne ingmikortitsissoK kalåtdlitdlo kinåinik
avdlångortitsissoiv taimåitoK pisorKanik nungu-
titsivingnane. sulile akuneKångitsunik kalålive-
KarpoK Kap Yorkime (Thule) Tunumilo. pingår-
tumik Angmagssalingraiut inuiaKatigissutsIkut
sitdlimatåuput erdlingnaKissut. aungmut tarni-
mutdlo sitdlimatit nungutitaussariaKångitsut.
agdlåtdle Kitåne, nauk inuisa amerdlaner-
ssait angnerussumik mingnerussumigdlunit aku-
ssaugaluartut nutangorsagauvdlutigdlo inuit ta-
måkerdlutik kalåtdlinik sujuaissaKarnertik aula-
jangiupåt inuiagtutdlo inuiangnit avdlanit tama-
nit avdlauvdlufnartutut issigiungnaerumanatik.
A'a/d/iui'naru.måput, nauk soruname Kangarssuar-
dle nagguveKatigmgnit KanadamTtunit nålagker-
suinikut nunamigdlo ingmiljussusiatigut avigsår-
ti tausimagaluardlutik, Keaertartigdle Atlanter-
havip avangnåtungånltoK ungaseKissoK najuga-
riuåinardlugo — Danmarkimit pårinenardlutik.
avdlamigdlo kigsautigissaKångitdlat kisiåne
danskit nålagauvfiånut atajuarnigssamik — l'ma-
Kalo katsorna erKarsautigissariaKalfsavarput ka-
låtdlit danskit inatsissartuinut autdlartitaKalersi-
savdlugit (landsraadinit Kinigaussumik).
II.
Knud Basmussenip danskit OKausinik illniar-
titsineK pivdlugo isumå taimågdlåt ilisimavara
»kalåtdlinut tungassut pivdlugit isumalioKatigl-
ssutitigut« (Udvalget, I)ec. 1920), naidtut 1921-me.
soruname danskit OKausinik illniartitsinerup
merKat atuarfiåne autdlarnerérnigssånik pilersså-
rutit — agdlåt atualerKårnermit — tapersersor-
pai. danskitdie onause atordlugit atuartitsineK
pivdlugo taimågdlåt oKarsimasoråra »sapingisa-
mik danskit OKausé illniartitslssutitut atortaria-
Kartut kisitsinerme, åmalo atuartitsissutine tar-
nimut tiingassungitsune (tekniske og reale Fag)«.
Kanorme-tauvame danskit atuarfine Isaga-
luarpa atuartitslssutit taima (tut ingerdlåneKåsa-
galuarpata oKautsit takornartauvdlulnartut sor-
dlo riisit Jåpanimintdlo OKausé atordlugit, kingu-
nera tugdlflsimanåsagaluarnerdlune — ila soru-
name någga!
dr. K. Birket-Smith Knud Rasmussen pivr
dlugo atuagkiamine Knud Rasmussens Sagame
danskisut illniartitsineK pivdlugo isumå ima
oKautigå (Klip. 122—120):
»suh'ssutigiuåinarpå kalåtdlit navsuiåuniar-
dlugit danskit nålagkersuinerånik inatsisiliaisalo
isumåinik, mérKatdlo atuarfine danskisut iliniar-
titsinerup agdlinigssånik ilungersortumik sullssu-
tigingnigtuvoK, taimåitordle kalåtdlit nangming-
nen OKausisa pissariauåssusé puigornagit. naug-
dlo imaKa tusardlugo pårdlangassiissasagaluar-
nersoK taimåitoK kalåtdlit nunåt kalåtdlinut apå.
angalanermine atuagkiaisa kalåtdlisul naiusima-
ssut kalåtdlit Kitåmiut issait uislpait kingumut
takulersitdlugo kalålitoruat timerssortarnerata
piniausiatalo pingassusé, manamut nalerKutlngit-
sutut ig!nartariai<artututdlo isumaKarfigissagssåu-
nglssusé.«
imåipoK, Knud Basmussenip kalåtdlit nang-
mingneK OKausisa pissariaKåssusiat nalunaerpå,
nauk soruname danskit OKausisa ilfniartitsfssuti-
givdluarnigssåt kigsautigigaluardlugo, atuartitsi-
ssutitdlo ila i ne danskit OKausé atorneKarKuga-
luardlugit.
kalåtdlitdle atuarfine danskit OKausé ator-
dlugit atuartitsineK oKåtårutåinaugatdlarpoK
atuartitsissutine ardlaivångitsune taimågdlåt oKå-
tårtariaKarpoK atorneKartaria Karan ilo (isumaKar-
punga) kalåtdlit isumånut akerdliussumik.
III.
kalåtdlit atuagagssiugaunerat.
kalåtdlit tamangajagdlulnarmik måna ag-
dlagslnauvdlutigdlo atuarslnåuput. agsut agdlag-
kumatuvdlutigdlo atuarumatuput. kisiåne atua-
gauteiiångitdlat.
Knud Basmussenip danskisut atuagkiaisa
amerdlanerssait kalåtdlisungortltariaKarput — sor-
dlume nangmineK taima kigsauteKarsimassoK