Atuagagdliutit - 10.09.1953, Page 19

nr. 19
ATUAGAGDLIUTIT — GRØNLANDSPOSTEN
351
UVdlOK
ingmikortitaK
inuiaKatiglssutsivtinut tungatitdlugo nagdliutorsiorfigi-
ssartagagssaK.
lamåna Kangatsiardle oKaluserineKartalerpoic. må-
nalo tusåmavarput ukioK måna landsrådip oKaluseri-
ssagssaisa ilagisagåt.
mana nunavtine inungorsimassugut nunaKartugut-
dlo „inuiaKatigiSsuserput" pingårtitdlugo, inuiarignit-
dlo avdlanit ingmlkorssuserput misigisimavdlugo nag-
dliutorsiorfigissalerniaruvtigo patsisigssaråvut: sujuli-
vut, oivautsivul, uvagut måssåkut inussugut, kinguligssa-
vutdlo.
s a jul i vil t silarssuarmiut avdlat sulianik, pigissåinig-
dlunit isumavdlutcKarnatik inuput. nunavta nangmineK
tiiniiisinaussai ujardlugit atortorait. Grønland tiguvåt,
Imaira sorssugtiartardlutik agdlåt. sineriagssuaic kuja-
mut avangnamutdlo utikavfigåt. sapitsorssuput, nank pi-
ngortitarssup perKarnisårfigissaraluaråtik. kivfåungi-
ssusck angussuångortitsissartoK pigåt. imame piniarneiv,
aulisarneK, nunamilo auvarneK sangmivait, pivdluar-
dlutik, pissarssuvdlutik nakinångerxdngnårdlutigdlo
inuput. angutit kisimik erKaineicåsångitdlat, anånarpag-
ssuit sapitsut, KulororfeKångitsut pikorigsutdlo „pissar-
ssuarnit" ingmikortitagssaunatik ilåuput.
tauva julip pingajuåne Hans Egedcp nnnalivfigai.
sujulivta ilait Kavdlunerituvatdlåt taimane pitsungule-
rérsimåput, tåssa pukitsormiunut amiutitik tuniorarta-
leréramikik.
3. juli 1721 uvdluvoK kristumiussutsivtigut pingå-
rutiligssuaK apostilivta tikingmatigut.
uvdlordle tåuna autdlarniutigalugo „kalåtdlisut
inuiåussuserput" nukigdlåriartortitaulerpoic, — sordlo
kup sinåne nuna sioraussoK neriorneitartartoK - ukar-
sinångortardlune. niuvertut orssoit åmitdlo agsorssuaK
piumavait. kalåtdlit alortorivdluagkatik tunioralerami-
kik ukiume amikisårtalerput, agdlåt ima pitsungorti-
gaut: perdlertoKartalerdlutik. stime tamånc sinerlssame
„plssarssuarnik", „pingårtorssuarnik" taimåitoiv napi-
tagssaKartuarsinarpoK, tåssåuputdlo inuiaKatiglssutsiv-
slnik pingårtitsissut åtåssissutdlo. amerdlanerssaitdle
Kavdlunånut manigutuinångorput; sulilo ajorneruler-
poic niuvertut nalunaerfigineKarmata: kalåtdlingoK
ajorssalerangata taorsigagssarsisineKartarsinåuput, -
ikiorneicardlutigdlunil. angutitsiarssuit niuvertunit (ajti-
ngitsuinåungitdlat) Kunussiaulerput, akeriarsinaunatig-
dlo akiligagssauarpatdlåramik.
alianaraluartumik, miserratigssåupgitsumigdle ka-
låtdlit nåkarput, pitsungoiialutik, ipertorssuångordlutilc.
inuiåussuserput navianartorsiulerpoK.
taimailerugtortut pårssissut atortitaulerput.
2. maj 185C pårssissoKarnigssamik sujunersut ava-
lagtineKarpoK.
13. maj 1857 periiussutit sujuleKUtaussut atulersi-
neKarput. åipågukutdlo aitsåt Avangnåne atulerdlutik-
7. maj 1862 Kujatane pårssissoKarneic auiajangi-
vingneKarpoK, Avangnånilo atortoK 1. maj 1863 atsior-
neiiarpoK, kisiåne 1. juli 1863 nunavtine atulersugssauv-
dlune (erKaimanerdlungikuvko).
kisalo 31. januar 1872 tamanut atortugssångordlune
aulajangivingneKarpoK; amalo inårutaussumik taperser-
neiiardlune 21. april 1881.
pårssissunut ilaussortagssatut KinerneKartarput pi-
niartorssuit inuiéussutsimik kivfåungxssusermigdlo pi-
ngårtitsissut, nunavtine „sukarssussut". tåuko avKtdiga-
lugit inuiåussuserput navianartorsiulersoK ånåuneKar-
poK, nålagkersuissunut pårssissut peKataulermata. ka-
låtdlit nangmingneK ingmingnut tiingassutigut oicausig-
ssaKarnerat agdliartuinarsimavoK, •— agdlåt ukioK måna
folketingimut ilaussortaicalisavdluta.
onaulsivut, tåssa kalåtdlip ingmikorutai inuiangnil
avdlanit. umativta imarissai anisitarpavut, tarnivtalo
pissusé oKautsivut eiiarissaKångitsut atordlugit ersser-
sitardlugit. aivautit autdlarniutigalugit OKautsivut tuså-
lerpavut atulerdlugitdlo. nunavtinut tugdluarput. nunav-
ta pissusé, piniarneK, sujulivtalunit oKalugtuait inuiait
oKausé atordlugit navsuiarniåsaguvtigik pikunarssu.se-
Kåsångitdlat. kalåliuvdluartup OKautsiminut asangnig-
tup inuiåussutsip pikunartua pigå, - erssersitardlugulo.
uvagut måna inussugut sujulivut Karssutinardlugit-
dlusoiv sujumukarniaruvta, kalåtdlisut inuiåussuserput
atarKingilarput. Kanordlunit Kavdlunångortigigaluaruv-
ta InuiaKatigigtut uvdlorsiornivtigut pingårtituåsavar-
put nunavtine nålagkersuinikut peKataulernerput, uvav-
tinutdlo tiingassutigut aulajangéKataussalernerput. pår-
ssissutigut autdlarnigaK ineriartortineKarsimavoK angu-
tinit kalåliussunit.
kinguligssavut. ukiut tusintit agdlåt ingerdlaneråne
inuiåussuserput pivdlugo kinguligssavut uvdlorsiorånga-
mik oKaloKåtårtune erKartugagssaujuåsåput piniartor-
ssuit, Kajavigssuit, kalålivigssuit; inuiuKatigigtut inu-
nermik pingårtitsisimassut, kalåtdlitdlo nålagkersuini-
kut peKataulerdlutik Kagfagkiartornerånut tungavili-
ssuvdlutik ayKutigssiuissut. tåssa pårssissut.
tauva nalungitsut pårssissoKalernermut tungassut uv-
dlut taineKartut ilåt tugdluarnerusorissartik aulajange-
rumårpåt. inuiait avdlat „inuiagtut" uvdlorsiortarner-
mingnut tungavigissåinut „pårssissut" tugdluardluinar-
put.
unale 3. juli erKainiarfigssatut, „augpalårtulissår-
figssatut" atornexiåsagune kussanakutsorpoK, uvdloK
tåuna augpalårtorput, - nunavta Kalipautainut tugdlua-
ngårtoK nunavtine amorneKarlutut isumaKarfigissa-
riaKarmat. kisiåne „inuiagtut" uvdlorsiorfigisavdlugo
tugdluångilait.
nåikaluartuinik, patsiseKardlungalc kingusigkaluar-
tumik isumaga nalunaerpara, Kularinago „kalåtdlisut