Atuagagdliutit - 17.04.1980, Qupperneq 20

AG
Kup. sujulianit nang.
dluinarput. naggatåmik Kivdlere-
riardlutik taimaitikumåput. nag-
gåmigdlo KivdlerineKarpoK febru-
arip 18-iåne 1968, 43-nik issigtu-
me, Gliamigdlo navssårneKardlu-
ne. Gliapilorujugssuarmik. Kivdle-
rivfingmit puilalerpoK pingorti-
tap gasianit sule anginerussumit
tatineKardlune. Kåumatit tatdli-
mat nångiungmata, 18. juli 1968-
ime, Atlantic Richfield åma Hum-
ble Oil Texasime Dallasime avisi-
liortunik katerssortitsinerme na-
lunaerput »GliaKarfik Amerikame
avangnardlerme navssårineKarsi-
massut anginerssåt nanineKartOK
dliaKartordlo pineKarsinaussu-
mik Kularnångitsumik nåparta-
nik 10 milliardinik«.
nunane issigtune Gliasiordlune
KivdlerinigssaK teknikikut ajor-
nånginångilaK. åmale ugpernarsi-
neKarsimavoK GliaKardlunilo gas-
eKartoK ukiumininguitdlo Kångi-
ungmata tåukuninga pigssarsini-
arneK ingminut akilersinaulersi-
massoK. tauva ilungersordlune
ujåssineKarsinaulerpoK taimaili-
orneKardlunilo — Alaskap issig-
tortåne, Canadap issigtortåne
Kalåtdlit-nunånilo.
umiarssuapilunerssuit
nalunaeKutap akunerata agfari-
ngisånilQnit tingmissartup or-
ssersortarfé imerneKarérput si-
vitsungitsordlo tingmissartuaraK
tåuna Dead Horsep nangåtartar-
fiatigut tingmissartunit angner-
pånit atorneKarsinaussungordlu-
go sananeKarsimassukut autdlar-
salerpoK. sulissartut amerikami-
ut ardlalingnik tGsintigdlit Prud-
hoe Bayip Texasimilo Hustonip
akornåne aulajangersumik pår-
dlagåutitdlugit tingmissartune-
KaKåtårput.
nangåtariartordluta migdliaK
issigtume GliaKarfingmit kujatå-
ne inuiaKatigingnut suliorfigssu-
autilingnut atåssuteKautaussoK
takusinauvarput. tasama nar-
ssartarujugssuåkut, eskimGt nu-
nå tigut, sangujårpoK nangmine-
rissaminik ingmikut onalugtuag-
ssartaKardlune.
nuname issigtume 1968-ime Gli-
amik navssårneK imåinåungilaK,
avdlauvortaordle navssårissap
USA-mut nukingmik perdlimor-
tumut, pigssailexinenivdlo nå-
pautånik nåpauteKalerérsimassu-
mut ingerdlåssornigsså. sujug-
dlermik Humble Oilip taimailior-
nigssaK sukanerussutut akiklne-
russututdlo itbssårtoK ilungersu-
tilersimavå. ulia umiarssuartigut
agssartortiniarpåt, Roald
Amundsenivdlo umiarssuåmami-
nik »Gjøa«-mik tasamdnamuter-
Kårneranit ukiut 70-it Kångiutut
pigingneKatigigfiup umiarssuapi-
lånerssuaK dliamik agssartflt
»Manhattan<c tåssdnarKdtitipå.
Amerikap kangimut sineriåta ilå-
nit Pennsylvaniame Chesterimit
autdlarpoK 29. august 1969, ing-
mikut sujumigut Kajangnaitdli-
sagauvdlune, Massachusett In-
stitute of Tecnologymit ineriar-
tortineKarsimassumik. Paggavig-
taK uiarsinardlugo Davis Stræde-
kut avangnamukarpoK, tamånilo
Kalåtdlit-nunåne Diskop Kenertå-
ne igdlonarfiup K’eKertarssup
avatåne sikunit nikeriarsinau-
jungnaerdlune. nangminérdlunile
sikunit anitdlagpoK, Lancasteriv-
dlo ikerasåtigordlune Amerika
avangnamukiartulerpå aniguiv-
dlunilo MacClurep ikerasånut
»ilerfup ujaragtai«
ilerfup ujaragtåsanik bestilli-
sinavuse, ujaragtåsatdlo åssi-
gingitsut ardlaliumata åssinik
ninusinavdluse.
Aatånguaq Thomsen
Østergade 71
7430 Ikast
pivdlune. tamånile sikorssuarnit
nikeriarsinaujungnaivigpoK, ait-
såtdle anitdlagdlune canadamiut
sikunik aserorterussuata angeKi-
ssup »MacDonald«-ip ikiorserma-
ne. kisame septemberip 19-iåne
»Manhattan« Prudhoe Bayimut
ångupoK. ugpernarsineKarpoK
umiarssuapilunerssup uliamik ag-
ssartOtip avKut tåuna avKutigisi-
naugå, taimåitordle Humble Oihp
aningaussaKarniarnikut nålag-
kersuinikutdlo pissuteKartumik
dollarsinigdlo millioninik 39-nik
pitsunerulerdlune, periauseK tåu-
na atorumångilå. tåssunga taorsi-
utdlugo amerikamiut nålagker-
suissuinut Kinutexaut nagsiune-
KarpoK Alaska napinardlugo Ala-
skap kujåmut kangimut sineriåne
umiarssualivårnamut Valdezimut
suvdluligssuarmik sananigssa-
mut akuerineKarnigssamik ima-
KartOK. tauva tåssångånit ulia
umiarssuarnut ulianut agssartu-
tinut usilersdtdlugo Amerikap ki-
tåne suvdluligpagssuarnut ag-
ssartorneKåsaoK.
suvdluligssuaK
taimaihneKarpordlo, Prudhoe
Bayimile navssårnermit suvdlu-
ligssflp piviussungorneranut uki-
orpagssuit ingerdlasimåput. At-
lantic Richfieldip, Humble Oilip
åmalo peicatigigfigssuit avdlat
uliasiortitseKatigingnik avdlanik
suliagssanigdlo angisånik tigusi-
ssartunik ilaussortanartut taima-
ne USA-p Oliamik tåussuminga
piumanera ima Kularutigingitsi-
gigaluarpåt 1969-imile KinuteKar-
nermik kinguninguatigut suvdlu-
ligssuaK tåuna Japanime pisiara-
lugo Amerikamutdlo tikisitdlugo.
pingortitavdle igdlersorneKarnig-
ssånik soKUtigingnigtut Inuitdlo
peKatigigfé agssortulput, erear-
tflssissoKarfitdlo avKUtigalugit
ajornartorsiutit pingortitap av-
dlångutsailineKarnigssånut tu-
ngassut itinersivdlugit misigssor-
neKarérsinagit suvdluligssuar-
mik sananigssaK inertemutauler-
sitdlugo. tamånimiutdlo åma ilu-
ngersQpå nunamut pigingnigtug-
ssautitaunermingnik apernut au-
lajangivfigineKarKåsassoK.
ukiut ardlagdlit kinguartitao-
rérsimavdlune kisame 1974-ip
upernåvane piukorutaussoK aut-
dlartinigssamut akuerineKarpoK,
taimanikutdlo nautsorssflsiat 900
millionit dollarsiuput. ukiut 3 Kå-
ngiuneråne suvdluhgssuaK iner-
nenarame dollarsinik 10 milliard-
ingajangnik akeKarsimavoK,
nautsorssGssamit Kuleriåumik
amerdlatigissunik. nålagauvfik
Alaska aningaussaerutdlivigsi-
mavoK, tåssame aningaussanik
aitsåt pissalersugssaugame Glia
Valdezimut kulerpat, Inuvik-mut-
dlo ingerdlavdlunga suvdluligssu-
aK sanerKukavko G lia aitsåt tåu-
ssuma tungånut ingerdlalersima-
vok. pissortatigortumik angmar-
nera pisimavoK sapåtip akGnera-
ta atautsip matuma sujornatigut,
nåpartavdlo Gliap atautsip Prud-
hoe Bayimut Valdezimut kGgdlu-
ne uvdlut 30 atortarpai. sGkåssu-
seKarpoK nalunaeKutap akGnera-
nut 1,6 kilometerinik, suvdluhg-
ssuardlo 1300 kilometerit migsså-
ne takissuseKarpoK, silarssuarme
sanaortugkat suliat anginerssai-
sa ilåt, agfå nunap Kåvatigut sa-
ngujorårdlune, ilånikut nunap sa-
jugtarneranik pissuteKartumik.
nipaitdlune nukingeranilo kGlte
KernertOK GliaKarfiup uvdlumi-
kut USA-me Gliap atugaussup ta-
marmiussup 7 procentiata mig-
ssånik peKartitsissup nanineKar-
neranit ukiut arfineK pingasut
Kångiutut kujåmut kGgpoK. uv-
dlune sujugdlerne uvdlormut Glia
nåpartat »600.000-Inait« pineKar-
tåsåput, tåukule autdlarnersau-
tåinåuput. kingusingnerussGkut
uvdlormut nåpartat 1,2 millionit
migssinge pineKartalisåput, Glia-
Karfigdlo nautsorssGtigineKar-
poK nåpartanik 9,6 milliardinik
imaKartugssatut, tamatumale ki-
ngornatigut tamåne avdlanik nu-
tånik navssårtOKartarsimavoK.
sanigdliutdlugo: Danmarkip
Glia ukiumut atortagå nåpartat
110 millionit migssiliorpait
(1977).
20