Atuagagdliutit - 20.03.1997, Blaðsíða 14

ALL. ROBERTH E. PEARYII, QAANAAQ
■ Inughuit 1953-imi Uummannamiit
nuutsitaalermata, Qallunaat Naala-
gaaffiata iluani pilersaaruteqarner-
mut atatillugu nuutsitaasartunut na-
leqqiullugit allaassutigisimavaa, I-
nughuit qanoq piareersaasiornissa-
minnut periarfissinneqarsimanngin-
nerat eqqarsariarfissaqarsimanatillu.
Inughuillu oqarfigineqaramik nu-
nartik allamut atortussaalermat
nuuttariaqalersut, namminneq o-
qaatsiminnik atuisarnertik paasinne-
riaasertillu naapertorlugu, akerliuf-
fissaqaratik Pisortanut Naalagarsuar-
nut ataqqinnillutik naalaannartaria-
qarsimapput.
Inughuit silarsuarmut pinngortita-
mut imaannaanngitsumut mani-
guullutik inuujuarsimapput, qanorlu
atugaqartitsinera naammagittarlutik
atortarsimallugu, taamaattumillu si-
lap qanoq iliornera misissoqqissaar-
lugu inuusimapput, pinngortitar-
suup atoqqusai naalallugit.
Pinngortitarsuarmilli qunugisa-
qanngitsutut pissuseqartut takkup-
put, tupinnartorpassuarnik nassarlu-
tik Inughuit namminneq takusi-
manngisaannik takorloorsimanngi-
saannagaannilluunniit (ataasiakkaat
eqqaassanngikkaanni!). Inughuilli
namminneq silarsuarmik qanoq isik-
koqartumik takorluuinerannik allan-
ngortitsinngillat, inuunertik taan-
naasoq ingerlattuarpaat, pisullu nu-
taat inuunermi ilaattut tiguinnar-
lugit.
Suli maannamut Inughuit taa-
maapput (ataasiakkaat eqqaassan-
ngikkaanni!). Namminneq silarsuar-
tik pigaat, avataanilu susoqarnera su-
sassarivallaanngitsutut tusarnaagari-
galuarlugu aammalu pisut sarsuati-
takkut (TV-kkut) isigisaraluarlugit,
qanoq tamakku atussallugit maan-
nakkut inuunerminnut soqutiginaa-
teqanngitsutut isigalugit itinerusu-
ministerimit isumaqatigiissutaam-
mat!).
Fangerråd-ip 1959-imi taarseeqqu-
sinermik piumasaqarnera, nuutsitaa-
simasut taarsiivigineqarnissaannik
piumasaqaatitaqarsimanngilaq, kisi-
annili nuuffigisaasimasut piniarfim-
minnik tattorliuussaalersimanertik
tamatumalu kingunerisaanik piniak-
kat illuariartupiloornerannik kingu-
neqartumik pilersitsinera, nuuffigisa-
asup eqqaani piniartunut sunniut-
eqarnerlulersimammat, taarsiivigin-
eqarnissamik apeqqut qaqinneqar-
poq.
Taamaattumik 1995-imi taarsiivi-
gineqarnissamik isumaqatigiinniutis-
tigisanngilaat (ataasiakkaat eqqaas-
sanngikkaanni!).
Taamaattumik tupinnarsimanngi-
laq tupinnaranilu maannakkumut
ajornartorsiutaasoq, Qaanaap kom-
munianiit avammut tungimullu tim-
misartuussisamikkut ajornartorsiu-
tip aaqqinneqarnissaa kisiat nak-
kutigisaralugu, nuutsitaasimasunut 1
nuuffigisaasimasunullu ataatsimut
taarsiissutissatut mittarfissamik piler-
sitsinissap sunut tamanut aaqqiissu-
tissatut isiginiarneqarsimanera.
Mittarfissarlu (timmisartoqarfis-
sarlu) taanna Inughuit Uummanna-
miit nuutsitaasimasut illoqarfiannut
inissinneqarpoq (ungaluusallu iluani
oqaatigilara: nuutsitaasimasut illo-
qarfiannut arlaatigut »taarsiissute-
qarneq«, nuutsitaasimasunut taar-
siissutitut siunissami isikkoqartus-
sanngorlugu aaqqiissutaalinnginner-
pa? Taanna timmisartoqarfissaq Inu-
ghuarnit akuersissutaappat, taar-
seeqqusinermik siunissami piumasa-
qaqqittoqassanngitsoq Naalakkersui-
sut siulittaasuannit aammalu Stats-
sanngolugu
piumasaqarnissaq eq- qart-
orneqalermat, 1953 -imi pisimasut