Atuagagdliutit - 24.11.1998, Qupperneq 19

GRØNLANDSPOSTEN
MARLUNNGORNEQ 24. NOVEMBER ■ 19
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
Aqqusinersuaq 4
Postbox 39, 3900 Nuuk
Tlf.: 32 10 83
Fax: 32 54 83
e-mail: atuag@greennet.gl
Isummat AG aqqutigalugu saqqummiuguk, naatsumik
allagit, aaqqissuisoqarfillu imminut pisussaatippoq
ilanngussap naalisarnissaanut.
Skriv din mening til AG, skriv kort, redaktionen forbeholder
sig ret til at forkorte teksten.
Eqqunngitsumik allanngortiterineq
Atuagassiami »Grønland«
nr. 5 - september 1998 saq-
qummersumi Palle Petersen
qulequtsersimasamini - Ny-
byggerne i Saqqaq - kusa-
naatsumik aammalu eqqunn-
gitsunik ilaatigut ima alla-
gaqarpoq: »Hans Egede pa-
lasitut sulinermini alla siu-
nertarisimanngilaa Inuit sia-
niitsut illarumatuullutillu
guutiitsut aserorsarnissaat.
Aammalu Nuummi qattomit
portunersaanni eqqaassutis-
saliuunneqarsimasoq tappi-
kannga kalaallit annatsitani
ajortuliunnginnissaannik
Nuujutimilu allanngortin-
nginnissaa nakkutiginias-
sammagit, immaqalu iluar-
neruinnassagaluartoq
Namminersornerullutik O-
qartussat eqqaassutissaq
taanna qaartiinnarpassuk ka-
laallimillu - soorlu Pooq -
taarserlugu; taavagooq ka-
laallit Inuimmik qummut isi-
gisinnaasaqalissagaluarma-
ta«.
Imaassinnaavoq Hans
Egede sulinermini kulturik-
kut eriagisatta ilaannik ase-
rugaqarsimasoq, kisianni nu-
narsuarmi sumiluunniit up-
perisamik siaruarterineq nu-
nap inuigisaannut taamatut
kinguneqartuaannarsimavoq;
imaanngitsoq aseruineq aku-
ersorakku kisianni pereersi-
masut allanngoriarfissaqan-
ngillat.
Hans Egede-p sulisimane-
rata maanna kinguneraa nu-
narput Danmarkimut ata-
suummat inuiannillu taakku-
ninnga marluusunik inuisa
amerlanersaat akusaalersi-
mallutik.
Hans Egede-p suliaasa ki-
nguneraattaaq Kalaallit Nu-
naanni upperisaq tassaalersi-
mammat Hans Egede-p sia-
ruartigaa. Amerlagunanngil-
lallu toomisarnermut maqaa-
sisut. Aamma suliaasa kingu-
nerisa ilagaat inuit Palle Pe-
tersenitut ittut nunatsinni su-
miluunniit akornuserneqara-
tik angalaarsinnaammata a-
tuakkiassaminnik iluarisa-
minnik immersorlutik; tas-
sami Danmarkimi kikkut ta-
mat oqartussaaqataanerat nu-
natsinnissaaq atuummat.
Saqqamiittarnerinullu tun-
ngatillugu ilaatigut ima alla-
taqarsimavoq. Saqqaq kultu-
rimunngooq tunngatillugu
Saqqami niuertorusiusima-
soq Hannibal Fencker nas-
saaqqaartuusimasoq, aam-
malugooq nunaqarfiup Saq-
qap inuk taanna qutsavigisi-
gariaqaraa 60-ikkunni nuna-
qarfinnut inuerutitanut ilan-
ngutinnginnami. Tassami-
gooq matoriaannangoraluar-
mat inuit 90-iinnanngorlutik
puisinniarneq uumasunik il-
lersuiniaqatigiit sequmim-
massuk nunaqarfillu toqu-
jartuinnalerluni.
Uanga Saqqami inunngor-
punga peroriartorlungalu,
60-ikkunni inuusuttut allat
assigalugit ilinniagaqarneq
nunagisaq qimallugu inger-
lanneqaleruttormat nunaq-
qaterpassuakka peqatigalugit
aallartunut ilaavunga; imaan-
ngitsoq piniakkat tungaatigut
inuuffissaajunnaarmat, kisi-
annili angajoqqaatta ilinnia-
gaqarnissaq kalaallillu qaf-
fassarnissaat siunniullugu
kaammattormatigut assigiin-
ngitsunut ilinniagaqassalluta
aallararpugut.
Qangarsuarli piniakkat tu-
ngaatigut Saqqaq akunnassi-
uitsuusimasoq maanna suli
taamaappoq, soorluttaaq 50-
Toqqaannartumik Kattuffimmut
saaffiginnittaritsi
AG-imi 17.11.98-simi saqqummertumi
Herjulf Silassen-p allagaanut akissut
Siullermik nuannerpoq taa-
matut Kattuffimmi pisunut
soqutiginnillutit malinnaaga-
vit, nuannerporlu taamatut
ilaasortat tutsiuttamerat, kisi-
anni nuannemerusarpoq toq-
qaanartumik Kattuffimmut
allegaqarlutik tutsiukkaanga-
ta, taamaasiliuta siulersuisu-
nut oqaluuserisassanngortin-
neqarsimappata tassani oqa-
luuserineqarsinnaammata,
aammalu qulamarani angu-
niagaq pitsaanerusumik suk-
kanerusumillu anguneqarsin-
naagaluarluni siulersusisuu-
nemut oqaluuserisasanngor-
titsinikkut.
Siulleq allaaserineqartoq
tassalu Annassi Kleist alla-
garisaa piaaralunga akisi-
manngilara tassami unga An-
naassi nalunngilara immik-
koortortaqarfitta ilaani ukiut
arlallit siulittaasuusimam-
mat, aammalu ilisarisimale-
rakkuli nalunngilara qanor-
luunniit iliortoqaraluarpat
naammagittaalliortuartartoq,
akuersissutiginerqameq ajor-
put nakkutilliisoqarfimmi a-
taatsimeersuartamemilu.
Ilinnullu Herjulf oqarusup-
punga ilisimatikkusullutillu
uanga ataatsimeersuamermi
qineqqusaarutigisimasakka
taamaasa ullumikkut naam-
massisimalereersimavakka,
aammalu taamanikkut ataat-
simeersuaratta suliffissaqar-
titsiniamermut aningaasaate-
qarfik qineqqusaarutigisi-
manngisaannarpara, kisianni
Sisimiuni oqaloqatigiinnit-
sinni suliffissaqartitsiniar-
nermut aningaasaateqarfik
eqqarsaatigalugu periarfis-
saasinnaasunik allanik misis-
suiniarlunga neriorsuuteqar-
simavunga tamannalu puior-
simanngilara, tassami aap-
paagu isumaqatigiinniassaa-
gut tassanilu periarfissaavoq
aatsaat allanngortitsinissaq,
ersarissaqqissavaralu uanga
naammassisinnaanngisannik
qineqqusaaruteqarneq ajor-
punga, taamaliortariaqanngi-
langa allat tamanna isuma-
gissaqqaarpaat.
Kiisalu pitsaanerpaamik a-
ngusaqarsinnaavutit immik-
koortortaqarfiit aqqutigalugu
siunnersuuteqaruit, kisianni
ilisimatissinnaavakkit kingul-
lermik ataatsimeersuaratta Si-
simiutninngaanniik illit ua-
ngalu ilaasortaaffigisatsinniik
taammaallat marlunnik siu-
nersuteqarsimapput siuner-
suutaallu hurra-tuutigisas-
saanngilluinarlutik, taam-
maattumik tassani aperiso-
qartariaqarpoq kiaana qineq-
qusaarutini eqquutinngikkai.
Kisianni periarfissaqarpu-
tit immikkoortortaqarfik aq-
qutigalugu imaaluunnit illit
nammineq toqqaannartumik
tulliani siulersuisuunerit a-
taatsimiinnissaannut siuner-
suuteqassalutit.ilisimatitisi-
sutigisinnaavaralu siulersui-
suunerit tulliani ataatsimiis-
sammata Februarimi 1999,
taamaattumik oqaluuserisas-
sanngortitsiniaruit qanittuk-
kut nassitsisariaqassaaatit.
Inussiamersumik
inuulluaqqusillunga
Sulilluarnissaanillu
kissaallutit Katuffiup
siulittaasua
Jess G. Berthelsen
ikkunni 60-ikkunnilu pini-
akkat pisat allattorsimaffiini
nunatsinni qaffasinnerpaat i-
lagisimagaat maanna suli
taamaappoq.
Aalisarneq annertuumik
maanna ingerlanneqaleralu-
artoq piniagassalissuummat
pikkorissunillu piniartoqar-
mat inuerunnissaa aarlerigi-
neqassanngilaq; soorlumi
60-ikkunni inuerunnissaa
aamma aarlerinarsimanngit-
soq.
Soorunami inuk kinaluun-
niit sulisimasoq suliai ajun-
ngitsut pillugit qutsavigine-
qartussaavoq, kisianni Saq-
qap inuerutinnginnera pillu-
gu Palle-p inuk taasaa qutsa-
vigisinnaanngilarput ataa-
siinnaq tunngavigalugu, tas-
salu Saqqaq inueruttussanut
ilaanikuunngimmat; pissutis-
saqarsimanngimmat aamma-
lu 1968-imi Saqqaq inoqar-
poq 234-nik; massakkornil-
luunniit inoqarnerulluni.
Nunatta oqaluttuassartaa
itsarsuamitsap ilaa ateqarpoq
Saqqaq kultur. 1948-mi Saq-
qami itsamisarsiuup H. Mo-
segaardip assaalluni nassaa-
vinit tunngaveqarluni atsi-
gaq. Saqqarmiut amerlapput
itsarsuarnitsanik nassaamiar-
nermi peqataasimasut; ilaa-
tigummi assaasaraluarnar-
mat.
Nalunngilarput Hannibalip
soqutigisarpassuisa tamakku
ilagigaat aammalu assaasu-
nut innersuussilluartartoq,
kisianni kulturitta ilaanik tas-
sannga nassaartutut Palle-mit
inisseriarneqarnera immaqa
illuanit attartomermut quja-
niutitut isigisariaqameruvoq.
Paasinarmammi arkæologi-p
tungaanut Palle ilisimasor-
suuallaanngitsoq.
Suna tamaat tullaataralugu
qanoq ikkaluartunilluunniit
saqqummiussisinnaaneq ki-
alluunniit pisinnaatitaaffiisa
+
Qujassut
Uima, ataatatta, sakitta, aataatta aataqqiit-
talu Ole Alaufesenip napparsimanerani to-
quneranilu ikiuuttunut, misiginneqataallu-
tik sianertunut, omiguttunut, Sisimiunin-
ngaanniillu omiguttunut, qaniuisunut naa-
sorpassuarnullu tuppallingaarluta quja-
ngaarpugut.
Helene, meerai ilaqutaalu
Taksigelse
Vi vil hermed takke for den store deltagel-
se i forbindelse med min mand, vores far,
bedstefar og oldefar Ole Alaufesens død og
begravelse. Og tak for de mange blomster,
samt tak til alle, der hjalp til under hans
sygdom. Og en særlig tak til Carl.
Helene, børnene og familien
Atuagassiami »Grønland«-imi allaaserisat ilaanni Hans
Egede-mut eqqaassutissaq kalaallimik eqqaassutissamik
taarseqquneqarpoq.
ilagigaluarpassuk; taamaat-
toq taama sikkisaanngippa-
lutsigisunik aammalumi nu-
nap najukkap inuinut nakeri-
allannarsinnaasunik saqqum-
miussaqamissaq mianersuut-
tariaqarmat Palle Petersenip
ilisimasariaqarpaa. Aamma
atuakkiortamermini.
Jonas K. Jensen
Qinnuteqaqqusineq
Matumuuna AIDS-imut aningaasaateqarfik 1. novem-
ber 1998 pilersinneqartoq, ukiumut pingasoriarluni
tapiisamissaminut, 1999-imilu qinnuteqaqqusisamis-
sani aallamerlugit siullermeerluni qinnuteqaqqusivoq.
Qinnuteqarnissamut ulloq kingulliuvoq 1. februar
1999. Qinnuteqarnissamut ulloq killigititaasoq qaangi-
unniariarpat qinnuteqaatit agguaanneqassapput.
AIDS-imut aningaasaateqarfiup HIV akiorniar-
lugu kiisalu pinaveersaartinniarlugu siunertarai:
nunatsinni HIV-mik tunillatsissimasut AIDS-imillu
nappaateqalersimasut tapersersussallugit, HIV AIDS-
ilu pillugit paasititsiniaanerit tapersersussallugit kii-
salu, nunatsinni HIV-imik tunillatsinnermit nappaatit,
AIDS-illu nappaataanera pillugit ilisimatusarnerit
tapersersussallugit.
Qinnuteqaateqamissamut allattuiffissaq PAARISA-
mut saaffiginninnikkut pissarsiarineqarsinnaavoq, qin-
nuteqaatillu uunga nassiunneqassallutik:
AIDS-fonden
PAARISA
Bo\ 1160 • 3900 Nuuk
Tlf.: 34 66 75 • Fax: 32 66 28
Indkaldelse af ansøgninger
AIDS-fonden oprettet 1. november 1998, indkalder
herved ansøgninger til den første af årets uddelinger i
1999. Ansøgningsfristen for uddelingen er 1. febru-
ar 1999. Ansøgninger behandles umiddelbart efter
ansøgningsfristens udløb.
Til bekæmpelse og forebyggelse af HIV har AIDS-
fonden til formål:
at yde støtte til mennesker med HIV/AIDS, at støtte
oplysning om HIV og AIDS og at støtte forskning
inden for HIV/AIDS.
Ansøgningsskema kan rekvireres hos PAARISA og
ansøgninger fremsendes og stiles til:
AIDS-fonden
PAARISA
Box 1160 • 3900 Nuuk
Tlf.: 34 66 75 • Fax: 32 66 28
ASS7 FOTO-ARKIV: AG