Tíminn - 11.11.1977, Side 10

10
Föstudagur 11. nóvember 1977
Magnús
Kjartansson:
Staf-
setning-
arvilla
varðar
refsingu
Magniis Kjartansson (Abl)
hefur lagt fyrir sameinað Al-
þingi breytingartillögu við
þingsályktunartillögu um is-
lenzka stafsetningu. Sú þings-
ályktunartillaga er flutt af 11
þingmönnum úr öllum þing-
flokkum og felur I sér endurupp-
töku zetunnar i brcyttri mynd.
Breytingartillaga Magntlsar
Kjartanssonar hljóöar svo:
„Aftan við tillögugreinina
bætist:
Settar skulu fastar reglur um
aö rita skuli æ og #e samkvæmt
uppruna og framburöi sem tiök-
aöist hérlendis fram á 13du öld.
1 staöinn fyrir bókstafinn ö
skal rita q og » samkvæmt sömu
reglum um uppruna og fornan
framburð.
I staö þessaö einhafa bókstaf-
inn k, skal rita c, k eöa q, sam-
kvæmt reglum sem læröustu
málvlsindamenn finna um notk-
un þessara bókstafa I elstu
handritum íslenzkum.
Sett skal löggjöf sem banni
mönnum aö rita islenzkt mál
nema þeir beiti rétt öllum regl-
um islenzkra stjórnvalda um
stafsetningu og greinarmerkja-
skipan. Skulu brot á reglum um
stafsetningu og greinarmerkja-
skipan varöa refsingu og há-
marksrefsingu beitt ef menn
rita ekki y, z, æ,oe , q og ársam-
kvæmt settum reglum.
Skipuð skal nefnd hinna lærö-
ustu hljóöfræöinga til þess að
setja reglur um breytingar á
framburöi Islendinga, svo aö
hann veröi sem likastur fram-
buröi landnámsmanna, og nefn-
ist þær reglur samræmdur
framburöur forn. Siöan skal
gerötiuára áætlun um aö kenna
þjóðinni þennan framburö, en
aö þeim tima liðnum skal beitt
refsingum, ef talfærin möta
önnur hljóö en reglurnar mæla
fyrir um. Skulu þingmenn vera
brautryöjendur um þessar
breytingarog menn gerðir þing-
rækir eftir 1980 ef þeir nota ekki
samræmdan framburö fornan
innan þings og utan. Eftir þann
tima skal enginn fá aö bjóöa sig
fram tilþings nema hann stand-
ist framburöarpróf aö mati
hinna læröustu hljóöfræðinga”.
Jón Skaftason:
„Aukinn réttur kjósandans”
i
4

Umræður
uröu allnokkr-
ar á Alþingi
um frumvarp
Jóns Skafta-
sona r til
breytingar á
kosningalög-
um þess efnis
aö kjörlisti
veröi settur
upp i stafrófsröö og kjósendur
raði frambjóöendum i sætaröö
listans eftir eigin höföi. Jón
Skaftason (F) mælti fyrir frum-
varpinu sl. miðvikudag og sagöi
þá að hann teldi nauðsynlegt nti
aö hrökkva eöa stökkva um fram-
kvæmdir til breytinga á kosn-
ingalögum. Hann minnti á aö
samtimis og ástandiö væri orðiö
óviöunandi í öllum þessum mál-
um hefði stjórnarskrárnefnd sti,
sem skipuö var áriö 1962, skilaö
afar litlum niðurstööum og engra
stórværilegra tillagna væri frá
henni aö vænta svo vitaö væri.
Þá fjallaöi Jón um ýmsar
stjórnarskrárbreytingar fyrri ára
og breytingar á kosningalögum
og sagði þær ekki til eftirbreytni,
enda oftast byggöar á stundar-
hagsmunum eöa sem þáttur i viö-
leitni stjórnarandstööu tilaö fella
starfandi rikisstjórn.
Hitt væri ljóst, sagði Jón, að
ástand þessara mála væri aö
verða óviöunandi nú og minnti á
að viö siöustu alþingiskosningar
hafi kjósendur i Reykjavik og
Reykjaneskjördæmi haft fjórum
sinnum minni áhrif á skipan al-
þingis en kjósendur minnsta kjör-
dæmis á landinu, viö næstu kosn-
ingar veröi áhrifin fimm sinnum
minni. Kvaöst hann þó álita að
sanngjarnt og eölilegra væri aö
kjósendur i dreifbýli heföu eitt-
hvaö þyngra atkvæöisvægi, slikt
yröi aö vera innan skynsamlegra
og fastra marka.
Þá geröi Jón aö umtalsefni aö
óþægilega erfitt væri aö koma
fram leiöréttingum á þeim mál-
um er varöa kjix-dæmisskipanina
þar sem ákvæöi þar um væru öll
bundin i lögum. Boöaöi Jón aö
hann, ásamt öðrum þingmönnum
Reykjaneskjördæmis, hygöist
flytja á þingi frumvarp til laga-
breytingar á reglum um úthlutun
uppbótaþingsæta þess efnis, aö
ekki veröi sætum úthlutaö eftir
hlutfallstölum heldur atkvæöis-
magni á bak við hvern þingmann.
Sagöi Jón aö viö siöustu kosning-
ar hefðu slikar reglur til út-
reiknings leitttil þess aö uppbóta-
þingmennirnir heföu flestir kom-
iö frá þéttbýlissvæðinu en engin
röskum oröiö á þingmannaf jölda
flokkanna.
Þá fjallaöi Jón nánar um frum-
varpsitt til breytinga á kosninga-
lögum, sem hann sagöi ljóst i
meginatriöum og ekki þarfnast
mikilla skýringa. Höfuökosti
frumvarpsins, ef samþykkt yröi,
talsi hann vera:
,,a) Lýöræöið ykist meö auknum
rétti kjósenda til þess aö velja
þingmenn og áhugi almennings á
stjórnmálastarfi glæddist vænt-
anlega við þaö.
b) Með þvi fyrirkomulagi, sem
frv. gerir ráö fyrir, yröi komizt
næst kostum persónubundinna
kosninga án þess aö taka upp ein-
menningskjördæmi, sem illa
henta hér sökum fámennis.
c) Þingkosningar og prófkjör i
raun færu fram samtimis”.
Benedikt
Gröndal (A)
talaði næstur
og þakkaöi
flutnings-
mannifyrir að
hreyfa mál-
inu, taldi
timabært aö
breyta kosn-
ingalögum en sagðist hafa fyrir-
vara á samþykki á þeirri leið er
flutningsmaður hefði valiö i
frumvarpinu. Sagði hann að hægt
væri að fara margar aörar leiðir,
m.a. þá aö flokkarnir rööuöu
sjálfir niöur mönnum á listana en
kjósandi mætti siöan breyta
þeirri rööun aö eigin vild, og til
þess yröi tekiö fullt tillit.
Ólafur Jó-
hannesson
( F ) lýsti
ánægju sinni
yfir þeim
áhuga sem nú
væri greini-
lega rikjandi
á aö færa kosningafyrirkomulag-
ið til réttlátari vegar. Hins vegar
sagði hann að slikar breytingar
væru vandasamt verk, og þó oft
væri flýtir nauösynlegur teldi
hann þö að vandvirkni ætti að
hafa forgang I þessum efnum.
Þaö væri ekki'alltaf hlaupið að
þvi að finna kerfi sem bæði væri
réttláttog menn gætu oröið sam-
mála um, og teldi hann vafasamt
aö þaö kerfi heföi fundizt þar sem
frumvarp þetta væri. Ef þaö yröi
aö lögum sagði Ólafur, held ég að
betra sé að heita Benedikt en Vil-
mundur. Þeir gætu orðiö illa úti
sem aftarlega eru i stafrófinu.
Þá sagöist Ólafur telja aö flutn-
ingsmanni frumvarpsins væri
ljóst hverjir annmarkar væru á
þvi, en vildi meö flutningi þess
hreyfa málinu og vekja menn til
umhugsunar.
Fjallaöi Ólafur siöan um aörar
leiðir semhægtværi að fara, m.a.
að lögbjóöa prófkosningar og
setja reglur um framkvæmd þess
i kosningalög. Slika leiö taldi
hann strax hentugri en starfrófs-
raðaöan kjörlista. Hann benti þá
á, aö fram til ársins 1959 hafi
kjósendum verib heimilt aö gera
allar þær breytingar á kjörlista,
sem þeir vildu, og höföu allar
breytingar full vægi. Væri ekki
umhugsunarvert hvort ekki ætti
aö taka upp þá gömlu góöu reglu
aö nýju?
Sfðastur tal-
aöi Lúðvík Jó-
sefsson (Abl)
og mælti á
móti frum-
varpinu.
Sagðist hann
telja að meg-
inhluti kjósenda heföi ekki tök á
aðþekkjaalla frambjóöendur, og
reglur eins og frumvarpiö geröi
ráð fýrir yrðuaöeinstil aö hleypa
af stað öflugri klikustarfsemi
með það fyrir augum aö ráöa úr-
slitum kosninga. Þá taldi hann
þetta frumvarp gera ráö fyrir
flóknara kerfi en fyrir er og slikt
væri ekki til aö auka lýöræðiö.
Sagði Lúðvik að réttast væri aö
halda sig við gömlu reglurnar og
hafa kosningafyrirkom ulagiö
eins einfalt og unnt er.
U tanríkisráðherra svarar
fyrirspurn um íslenzka
aðalverktaka
Einar Agústsson utanrikisráö-
herra (F) svaraði i gær fyrir-
spurn frá Lúðvik Jósefssyni (Abl)
um islenzka aðalverktaka. Fyrir-
spurnin var I átta liðum eins og
hér grcinir:
1. Hverjir eru eignaraðilar Is-
lenzkra aðalverktaka?
2. Hver varð heildarvelta ls-
lenzkra aöalverktaka s.l. tvö
ár, hvort árið um sig?
3. Hver hafa verið aðalverkefni
tslenzkra aðalverktaka s.l. tvö
ár?
4. Hversu margir eru starfsmenn
fyrirtækisins?
5. Hversu háum upphæðum hafa
launagreiðslur fyrirtækisins
numið siðustu tvö árin?
6. Hver varð, hagnaður Islenzkra
aðalverktaka s.l. tvö ár?
7. Hafa Islenzkir aðalverktakar
samið s.l. þrjú ár um verk á
Keflavikurflugvelli i erlendum
gjaldeyri? Sé svo, hvað hefur
félagið hagnazt á gengisbreyt-
ingum?
8. Njóta Islenzkir aðalverktakar
hlunninda i sambandi við inn-
flutningsgjöld af vinnuvélum?”
Svaraði utanrikisráðherra
hverjum lið út af fyrir sig og fer
svar hans hér á eftir:
„1. Eignaraðilar Islenzkra aðal-
verktaka sf. eru: Sameinaðir
verktakar hf., 50%, Reginn hf.,
25% og Rikissjóður lslands,
25% — Félagið Islenzkir aðal-
árið 1976 kr. 142.537.046.
7. Allir verksamningar Isl. aðal-
verktaka sf. eru i bandarikja-
dollurum. 1 samningum þeirra
er ákvæði um endurskoðun
samningsupphæðar á þriggja
mánaða fresti ef gengi hefur
breytzt um 1 prósent, eða
meira, til hækkunar eða lækk-
unar, á þvi timabili. Ef gengis-
breyjing nemur 10%, eða meira
i einu, skal samningsupphæð
endurskoðuð miðuð við þann
dag, sem slik breyting á sér
stað. Félagið hagnast þvi ekki á
gengisbreytingum.
8. ísl. aðalverktakar sf. greiða
ekki aöflutningsgjöld af vinnu-
vélum, sem notaðar eru við
varnarliðsframkvæmdir. Sála
varnarliöseigna tekur við og
sér um sölu á öllum vinnuvél-
um og tækjum, sem hætt er að
nota”.
alþingi
Einar Agústsson
verktakar sf. var stofnað árið
1954 fyrir tilstuðlan þáverandi
rikisstjórnar i þeim tilgangi að
það tæki að sér framkvæmdir
fyrir varnarliðið i stað þeirra
erlendu verktaka, sem þá
störfuðu hér. — Sameinaðir
verktakar hf. og Reginn hf.
höfðu þá starfað sem undir-
verktakar við þessar fram-
kvæmdir hjá hinum erlendu
verktökum um nokkurt skeið.
2. Heildarvelta Islenzkra aöal-
verktaka sf. árið 1975 var kr.
1.359.024.583. og árið 1976 kr.
2.429.145.786.
3. Aðalverkefni lslenzkra aðal-
verktaka sf. sl. tvö ár hafa ver-
ið: Malbikun ílugbrauta, upp-
setning öryggisbúnaðar flug-
brauta, endurbygging á þaki
aöal-flugskýlis, verkstæöis-
bygginga, Ibúðarhúsabygging-
ar, Ingning dreifikerfis fyrir
lokað sjónvarp o.fl.
4 Starfsmenn félagsins eru nú
526, en voru rúml. 600 s.l. sum-
ar.
5. Launagreiðslur fyrirtækisins
vegna verkframkvæmda árið
1975 voru samtals kr.
553.462.599 og árið 1976 kr.
1,159.288.679.
6. Rekstrarhagnaður félagsins
áriö 1975 var kr. 23.906.167 og
*
Olafur Jóhannesson:
Má ekki spara fé
til slysavarna
í umferðinni
Viö megum ekki spara fé eöa
fyrirhöfn til aö draga úr ófögn-
uöi umferöarslysanna, sem er
meö mesta móti á þessu ári,
sagöi óiafur Jóhannesson
dómsmálaráöherra (F) á
Alþingi á miövikudag þegar
hann mælti fyrir frumvarpi til
laga um breytingu á umferöar-
lögum. Sagöi ólafur aö leita
þyrfti allra ráöa til aö draga úr
slysatiöninni og til aö bæta úr
brýnni fjárþörf tii umferöar-
slysavarna væri i frumvarpinu
lagt tilaö hluti (11/2 prósent) af
iðgjaldatekjum vegna lögboö-
innar ábyrgöartryggingar öku-
tækja, þ.e. brúttóiögjöld aö frá-
dregnum afslætti (bónus), skuli
renna til Umferöarráös I þessu
skyni”.
Ólafur minnti á aö verkefni
Umferðarráös væru mörg og
margvisleg á sviöi umferðar-
fræðslu, en þaö hafi ekki getaö
sinnt þeim öllum nema aö tak-
mörkuöu leyti vegna fjárskorts.
,,Hitt er hins vegar óumdeilan-
legt, aö þau' verkefni, sem
Umferöarráö hefur getaö sinnt
fram til þcssa, hafa stuölaö aö
Ólafur Jóhannesson
bættri umferöarmenningu og
átt sinn þátt i aö draga úr slys-
um I umferöinni og vekja veg-
farendur til umhugsunar um
umferðar- og öryggismál og
þann mikla vanda, sem á þessu
sviöi er viö aö striða”.