Tíminn - 24.08.1978, Qupperneq 6

6
Fimmtudagur 24. ágúst 1978
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurósson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og' auglýsingar Sióumúla 15. Slmi
86300.
Kvöldsimar blaóamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verö i lausasölu kr. 100.00. Askriftargjald kr. 2.000 á
mánuöi.
Erlent yfirlit
Tölvubann Carters
hefur misheppnazt
Frakkar selja Rússum tölvur í staðinn
Blaöaprenth.f.
V_________________________________________________________
Fimleikar Alþýðu-
bandalagsins
í forustugrein Þjóðviljans i gær er komizt svo
að orði, að „Framsókn hafi löngum leikið tveim
skjöldum i herstöðvamálinu en aldrei sem 1974,
þegar hún studdi brottför hersins fyrri hluta árs-
ins en áframhaldandi og aukið hernám siðari
hluta ársins.”
Hér beitir Þjóðviljinn að sjálfsögðu blekking-
um eins og fyrri daginn. Þeim verður einna bezt
svarað með þvi að birta kafla úr grein eftir Einar
Ágústsson utanrikisráðherra, sem birtist i Tim-
anum i gær, en þar er hann að svara svipaðri
ádrepu og þeirri, sem felst i framangreindum
ummælum Þjóðviljans. Einar Ágústsson segir,
að Þjóðviljinn telji hann íslandsmeistara i loft-
fimleikum vegna afstöðu hans i varnarmálunum
en hann sjái ekki fram á annað en að hann sé að
missa tign. Siðan segir Einar Agústsson:
,,Ég get nefnilega ekki betur séð en Alþýðu-
bandalagið sé að taka svo glæsilegt heljarstökk i
þessu hjartans máli sinu, að min fyrri afrek
hverfi þar algerlega i skuggann.
í yfirstandandi stjórnarviðræðum hefur Lúðvik
Jósepsson, sem ég tek ævinlega mark á, sagt það
fullum fetum, að hermálin, sem hann kallar svo,
geti ósköp vel beðið einhverja hrið, svo sem eins
og til dæmis meðan hann er forsætisráðherra.
Hefði þetta einhvern tima þótt frétt, en réttlætist
auðvitað af þvi gamalþekkta úrræði að fórna beri
minni hagsmunum fyrir meiri.
Nú segi ég þetta ekki til að rýra hlut Lúðviks
Jósepssonar. Hann er maður raunsær og veit sem
er, að þingmeirihluti fyrir brottför hersins er ekki
fyrir hendi og ennþá siður fyrir þvi, að ísland fari
úr Nató. Þá er að taka næst bezta kostinn.
Þessi staða hefur áður komið upp i Alþingi ís-
lendinga, nú siðast eftir kosningar 1974. Einnig þá
var næst bezti kosturinn valinn — sá, að aðskilja
herstarfsemina frá annarri starfsemi á Keflavik-
urflugvelli. Að þvi hefur verið unnið á kjörtima-
bilinu með verulegum árangri eins og Alþýðu-
bandalagsmenn munu brátt kynnast, þegar þeir
taka við stjórnartaumunum og fara að stjórna
þar syðra.
Þegar þeir nú kúvenda i þessu máli ættu þeir að
sjá sóma sinn i þvi að láta af ófrægingarskrifum
um menn sem völdu sama kost 1974 og þeir ætla
að taka 1978.
Svavar Gestsson og félagar hljóta að gera sér
grein fyrir þvi, að i stjórnmálum er ekki ávallt
hægt að ná fram öllu sem maður vildi. Samstjórn
flokka kallar á sveigjanleik i ýmsum málum eins
og nú er að sannast með eftirminnilegum hætti á
þeim Alþýðubandalagsmönnum.”
Hér lýkur orðum Einars Ágústssonar. Vissu-
lega hefur Alþýðubandalagið sett hér íslandsmet
i þvi að hafa aðra stefnu á fyrra árshelmingi en
hinum siðari. í kosningabaráttunni á fyrra
helmingi ársins hópuðu allir frambjóðendur þess
i kór: Herinn burt — Island úr Nató. Á siðara árs-
helmingnum segja svo þingmenn þess: Herinn
kyrr og Island i Nató, ef Lúðvik Jósepsson verður
forsætisráðherra.
Þ.Þ.
J
Giscard fékk viöskiptin.
þeim svokölluö beztu viö-
skiptakjör, en þingiö setti
þann fyrirvara, að þetta
samkomulag tæki þvi aöeins
gildi, aö Rússar heimiluöu
vissri tölu Gyöinga aö flytja
árlega frá Sovétrfkjunum til
tsraels. Rússarhafa neitað aö
fallast á þennan fyrirvara og
samningurinn hefur þvi enn
ekki tekiö gildi. Niöurstaöan
af þvt hefur i stórum dráttum
oröiö þessi:
Miklu færri Gyöingar hafa
fengiö leyfi til aö flytja frá
Sovétrikjunum til Israels en
áöur. Þessum leyfum fjölgaöi
þó heldur fyrri hluta ársins, en
ýmsir óttast, að framangreind
synjun Carters gæti oröiö til
þess, aö þeim fækki aftur.
Verzlunin milli Sovétrikj-
anna og Bandarikjanna hefur
dregizt saman.
Verzlunin milli Sovétrikj-
anna annars vegar og
Vestur-Evrópu og Japans hins
vegar hefur aukizt verulega.
Vestur-Evrópa og Japan hafa
aukiö verzlun sina viö Sovét-
rikin á kostnað Bandarikj-
anna.
Af þessu virðist hiklaust
mega draga þá ályktun, aö
viöskiptaþvinganir séu ekki
vænlegar i sambúö risaveld-
anna, ef ætlunineraö reyna aö
bæta hana. Bandarikin geti
ekki vænzt þess að þau geti
með þeim hætti haft áhrif á
stjórnmálaþróunina i Sovét-
rikjunum.
ÝMSIR Bandarikjamenn
halda þvi fram, aö þeir hafi þó
i þessu sambandi eitt vopn,
sem gæti komið þeim að haldi
og haft veruleg áhrif á Rússa.
Hér er átt viö þaö, aö bannað
veröi aö selja kornvörur frá
Bandarikjunum til Sovétrikj-
anna. A þessu eru þó i fyrsta
lagi miklir pólitiskir erfiöleik-
ar. Bændur i Bandarikjunum
hafa ekki nægan markað fyrir
korn sitt og telja sér þvi
mikilsvert aö hafa aögang aö
hinum stóra markaöi Sovét-
rikjanna. f öðru lagi er liklegt,
að Rússar gætu fljótlega
sigrazt á þeim erfiöleikum,
sem útflutningsbann á korn-
vörum frá Bandarikjunum
mynduvalda þeim. Þeir gætu
aukið kornkaup annars staöar
og þeir gætu dregið úr notkun
á korni til skepnufóöurs. Þaö
drægi aö visu úr framleiöslu á
kjöti og smjöri, en hvort
tveggja geta þeir keypt frá
ýmsum löndum, sem hafa
meiri og minni óseldar birgöir
af þessum vörum eöa geta
aukið framleiðslu þeirra mjög
fljótlega. Þegar frá liöi, gætu
Rússar þvi komizt yfir þessa
erfiöleika og Bandarikin heföu
ekki annaö upp úr þessu en aö
bændur þar misstu einn bezta
markað sinn fyrir kornvörur.
Þaö er þvi ekki leiö til aö
hafa áhrif á Rússa i mannrétt-
indamálum aö beita viö-
skiptaþvingunum. Viöskipta-
þvinganir leiöa sjaldnast til
góös, þótt hægt kunni að vera
aö benda á einstök dæmi þess.
Yfirleitt gefst þaö bezt i
sambúö þjóöa aö viöskipti séu
sem frjálsust, þvi að i kjölfar
þeirra fylgja mörg mannleg
skipti önnur, sem hjálpa oft til
aö eyöa misskilningi og tor-
tryggni. —Þ.Þ.
CARTER forseti hefur rekiö
sig illilega á, að þaö er ekki
leiö til aö hafa áhrif á stefnu
Sovétrikjanna i mannrétt-
indamálum að reyna aö beita
þau viðskiptalegum þving-
unum. Carter svaraöi dóm-
unum yfir andófsmönnunum
Shcharansky og Ginzburg
m.a. með þvi aö neita um út-
flutningsleyfi á tölvum, sem
Rússar höföu pantaö i Banda-
rikjunum og töldu sig ætla aö
nota i sambandi við Olymplu-
leikana i Moskvu 1980. Ýmsir
héldu þvi fram, aö Rússar
heföu meira I huga I sambandi
viö þessi tölvukaup en að nota
þær eins og að framan grein-
ir. M.a. væri þaö tilgangur
þeirra aö fá meiri vitneskju
um tölvusmiöar Bandarikja-
manna. Þessi synjun Carters
mæltist allvel fyrir meöal
þeirra Bandarikjamanna,
sem telja þaö vænlegast i
sambúö risaveldanna aö láta
hart mæta höröu.
Jafnframt þvi, sem Carter
synjaöi um umrætt leyfi, mun
Bandarikjastjórn hafa snúiö
sér til stjórna Vestur-Þýzka-
lands, Bretlands, Frakklands
og Japans, um, aö þær stööv-
uöu einnig sölu á hliöstæöum
tölvum til Sovétrikjanna. Um
undirtektir þeirra er ekki ann-
aö vitaö en þaö, aö franska
stjórnin hefur nýlega veitt
frönsku fyrirtæki leyfi til aö
selja Rússum svipaöar tölvur
og þeim haföi veriö neitaöum
i Bandarikjunum samkvæmt
banni Carters. Rússar fá þvi
tölvurnar eigi aö siöur og
Bandaríkin hafa þaö eitt upp
úr krafsinu aö missa af
viöskiptunum.
Franska stiórnin mótmælti
dómunum yfir þeim Ginzburg
og Shcharansky, en telur þaö
hins vegar ekki hyggilegt aö
blanda saman slikum mót-
mælum og viöskiptum. Viö-
skiptum og stjórnmálum megi
ekki blanda saman, nema
undir alveg sérstökum
kringumstæöum. Oftast geti
þaö fariö svo, aö tilraunir til
viöskiptaþvingana hafi aörar
afleiöingar en til hafi veriö
SBtl jzt
BANDARIKIN viröast áöur
hafa fengiö allgóöa reynslu
fyrir þessu, en ekki haft hana
til hliösjónar, þegar Carter
ákvaö framannefnda synjun.
Fyrir nokkrum árum haföi
stjórn Nixons náö samningi
viö Sovétrikin um aö veita
Carter missti af þeim.