Tíminn - 21.07.1979, Qupperneq 6

6
Laugardagur 21. júll 1979.
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson og Jón Sigurósson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur Ólafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Augiýs-
ingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Si&umúla 15 simi
86300. — Kvöldsimar blaOamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 180.00. Áskriftargjald kr.
3.500 á mánu&i. Blaöaprent.
V__________________________________________________________________J
Málamiölun
nú
Ákvörðun rikisstjórnarinnar um viðbrögð við
oliukreppunni nýju felur að sjálfsögðu ekki i sér
lausn á þeim vandamálum sem nú steðja að. Hér er
um að ræða fyrstu viðbrögð, ásamt óhjákvæmileg-
um breytingum bensinverðs, og i nokkrum veiga-
miklum atriðum verður að telja ákvörðunina nú
gerða til bráðabirgða.
Þau atriði sem einkum hljóta að koma til frekari
skoðunar alveg nú á næstunni eru fjárhagsstaða
rikissjóðs, endurskoðun visitölukerfisins, nýskipan
styrksins til heimila sem kynda með oliu og loks
niðurfelling millifærslu Seðlabankans en hún á að
eiga sér stað i septemberlok.
Eins og komið hefur fram i fjölmiðlum lögðu
Framsóknarmenn til að brugðist yrði við vandan-
um með róttækum heildaraðgerðum, og bókanir
Steingrims Hermannssonar formanns Fram-
sóknarflokksins i rikisstjórninni, þegar ákvörðunin
var tekin nú, eru i samræmi við þá stefnu. Fram-
sóknarmenn hafa t.d. bent á það að vandinn væri
minni nú og greiðari viðfangs ef ekki hefðu verið
gerðar ýmsar breytingar á efnahagsmálafrum-
varpi forsætisráðherra fyrr á árinu.
Þrátt fyrir þetta töldu Framsóknarmenn skylt að
ganga nú til málamiðlunar innan rikisstjórnarinn-
ar, einkum er það var ljóst orðið að innan sam-
starfsflokkanna er vaxandi skilningur á þvi að oliu-
kreppan hlýtur að kalla á róttækar heildaraðgerðir.
Reyndar má kveða svo að orði, að aðild Fram-
sóknarmanna að málamiðluninni nú byggist á þvi
að ákvörðunin veitir viðspyrnu og á hinu, að sam-
ræmdar heildaraðgerðir fylgi i kjölfarið.
En þau atriði, sem biða afgreiðslu nú á næstu dög-
um og vikum, skipta mjög miklu máli. Traust fjár-
hagsstaða rikissjóðs er forsenda þess að komist
verði hjá ennþá alvarlegari skakkaföllum en þegar
eru orðin vegna oliukreppunnar. Hún er einnig for-
senda þess, að viðnámið gegn verðbólgunni renni
ekki út í sandinn. Raunverulegur vilji til þess að
stjórna landinu kemur fram i þvi að þora að taka á
sig skyldur og byrðar i þessu efni.
Það er tilræði við stefnu rikisstjórnarinnar og við
þjóðarhag, að ætla sér að borga með innistæðulaus-
um ávisunum.
Með ákvörðun rikisstjórnarinnar nú var það tekið
með að sjómenn fá tryggilega þá 3% hækkun sem
aðrir hafa fengið. Auðvitað má segja að þetta tilefni
hafi verið illa fallið til kauphækkana, þótt sanngirn-
isrök verði fundin. Hitt er þó miklu brýnna, að allir
geri sér ljóst að sú ákvörðun oliuframleiðsluríkj-
anna að stórhækka verð á oliu og oliuvörum getur
með engu móti leitt af sér kauphækkanir á tslandi.
Það hefði á sama hátt verið harla undarlegt ef nú
hefði átt að efna til samningaþófs um fiskverð.
Sjaldan hefur það verið augljósara hversu furðu-
legt visitölukerfið er en einmitt nú. Nú er talað um
að oliukreppan muni hafa veruleg áhrif á kaupgjald
hinn 1. september n.k. jafnvel þótt áhrifa efnahags-
laganna gæti nokkuð til mótvægis slikri vitleysu.
Það hlýtur að vera lágmarkskrafa allra skyn-
samra manna að a.m.k. verði áhrif orkuverðs með
öllu tekin út úr verðbótavisitölunni, eftir þvi sem
unnt er að einangra þau i útreikningi.
Erlent yfirlit
Hvemig hagar Strauss
kosningabaráttunni?
Verður gamli Strauss hafður I felum?
Franz Josef Strauss
EF dæma ætti eftir niöurstö&um
sko&anakannana i Vest-
ur-Þýzkalandi um þessar
mundir, væru Urslit þingkosn-
inganna, sem eiga aö fara þar
fram haustiö 1980, þegar ráöin.
Einkum eru niöurstööur skoö-
anakannananna afdráttarlaus-
ar eftir aö kristilegir demókrat-
ar völdu Franz Josef Strauss
sem kanslaraefni sitt. Yfirgnæf-
andi meirihluti kjósenda vir&ist
taka Helmut Schmidt svo langt
fram yfir Strauss sem kanslara
Vestur-Þýzkalands á næsta
kjörtimabili.
En það eru meira en 14 mánuö-
ir þangað til kosningarnar fara
fram ogsitthvaö getur breytzt á
þeim tima. Breytingar, sem
hafa áhrif á Urslitin, geta bæöi
gerzt innanlands og utanlands.
Það hefur lika oft reynzt fram-
bjóöendum heppilegt aö byrja á
botninum, eins og það hefur
veriö oröaö. Meö þvi er átt við
þaö, aö staöa þeirra i upphafi
getiekkiveriööllu lakarien hUn
er þá. Annarra breytinga sé þvi
vart aö vænta en þeirra, sem
geti oröið viökomandi heldur til
hagsbóta.
Sennilega er þaö rétt, aö
Strauss byrjar göngu si'na sem
kanslaraefni á þennan hátt.
Fjölmiðlarnir hafa dregið allt
það fram, sem hægt er aö telja
honum til áfellis. Strauss hefur
vissulega gert margar skyssur.
Hann hefur talað oft af sér.
Hann hefur sennilega auglýst
sig öllu meiri hægri mann en
hann raunverulega er.
Þaö vegur á móti þessu, að
hannhefur sem ráöherrareynzt
traustur stjórnandi, þegará allt
er litiö, oger þvi þrátt fyrir aug-
ljósa galla viöurkenndur sem
einn starfshæfasti stjórnmála-
maöur Vestur-Þjóöverja. Jafn-
framt hefur hann unnið sér það
álit, aöhann sé sterkur persónu-
leiki og gallar hans reki rætur til
þess, aö a.m.k. sumir hverjir.
Reynslan hefur sýnt, þegar á
hólminn kemur, aö Þjóöverjar
eru veikir fyrir hinum svoköll-
uðu sterku mönnum á stjórn-
málasviöinu. Schmidt á ekki
sizt tiltrú þá, sem hann nýtur,
þvi að þakka, aö hann er talinn
einn þessara sterku manna.
ÞAÐ verður svo að taka með i
reikninginn, aö ekki veröur ein-
göngu kosiö um kanslaraefnin,
heldur lika um flokkana. Eins
og vihar, virðist nú blása hægri
vindur i Vestur-Þýzkalandi. 1
kosningunum til Evrópuþings-
ins, sem nýlega fóru fram i
Vestur-Þýzkalandi, fóru kristi-
legir demókratar með sigur af
hólmi. Fylgi flokks sósialdemó-
krata er mun minna en persónu-
legt fylgi Schmidts. An hans
myndi flokkurinn vafalitið tapa
fylgi-
Frjáslyndi flokkurinn hefur
mörgum gó&um mönnum á aö
skipa, en engum sem hefur þaö
orð á sér aö vera sterkur maöur
i likingu viö þá Schmidt og
Strauss. Við þetta bætist, að for-
ingi hans, Hans Dietrich
Genscher utanrikisráöherra, er
ekki heill heilsu. Flokkurinn
veröur þvi aö leggja níeiri á-
herzlu á málefni en leiðtoga.
Eitt af þvi, sem gæti hlotizt af
þvi, ef kosningarnar snerust
nær eingöngu um Schmidt og
Strauss, væri þaö, aö Frjáls-
lyndi flokkurinn þurrkaðist al-
veg út. Enginn flokkur fær þing-
sæti i Vestur-Þýzkalandi, nema
hann fái meira en 5% greiddra
atkvæöa. Frjálslyndi flokkurinn
hefur stundum komizt nærri þvi
marki.
Vörn Frjálslynda flokksins
gegn þessari hættu, virðist
byggjast á tvennu. Fyrst er það,
aö þaö væri hættulegt lýöræö-
inu, ef ekki væru til nema tveir
stórir flokkar i landinu. Það
gæti hæglega leitt til einræðis,
t.d. ef valdaþyrstur maöur yrði
forsætisráðherra og hefði þing-
meirihluta eins flokks aö baki
sér. 1 ööru lagi er þaö, aö falli
Frjálslyndi flokkurinn út, erlik-
legt aö Strauss verði kanslari,
þvi aö kristilegir demókratar
eru mun öflugri en sóslaldemó-
kratar sem flokkur. öruggasta
leiöin til aökoma i veg fyrirsig-
ur Straussséaö tryggja það, aö
atkvæöi Frjálslynda flokksins
nýtist til fulls.
SENNILEGA mun þaö hafa
mest áhrif á úrslitin, hvernig
Strauss og fylgismenn hans
haga málflutningi sinum á þeim
tima, sem eftir er af kjörtima-
bilinu. Nú, eins og áöur, mun
þaö skipta mestu fýrir flokkana
aö ná eyrum og fylgi þeirra
kjósenda, sem eru óháðir og
mynda eins konar miöjufylgi,
þ.e. eru hvorki langt til hægri
eða vinstri. Þaö getur oröið
nokkur áreynsla fyrir Strauss
aö færa málflutning sinn I þaö
horf. Geri hann það ekki, virö-
ist flestum fréttaskýrendum
koma saman um að sigurmögu-
leikar hans séu ekki miklir.
Þá getur þaö skipt miklu,
hvaöa afstööu Strauss tekur til
utanrikismála. Hingaö til hefur
afstaða hans byggzt á mikilli
andúö I garö Rússa og hann
hefur verið einn helzti fulltrúi
kalda striösins á vettvangi vest-
ur-þýzkra stjórnmála. Slökun-
arstefnan virðist hins vegar
hafa átt fylgi að fagna hjá Vest-
ur-Þjóðverjum. Hér þarf
Strauss sennilega aö haga mál-
flutningi sinum öðruvisi en áð-
ur, ef hann ætlar að ná eyrum
annarra en hægri manna.
Þaðvarsagtum Nixon, þegar
hann bauö sig fyrst fram sem
forsetaefni, aö nýr Nixon væri
kominn til sögunnar. Það
reyndist honum allvel. Senni-
lega þarf Strauss aö læra af
Nixon. Nýr Strauss myndi geta
náð lengra en gamli Strauss.
Þ.Þ.
Hans Dietrich-Genscher og Helmut Schmidt
JS