Ísafold - 05.05.1877, Blaðsíða 3

39
nelanna. Möskvarnir á netunum eiga
að vera að minnsta kosti 9 þumlungar
ummáls, og milli rimla á grindum
þeim, er á veiðivjelum eru hafðar, á
að vera svo mikið bil, að lax sem er
9 þumlunga digur, geli smogið þær.
En hvernig fer nú, ef lax, sem eigi er
9 þumlunga digur, samt veiðist í kistu
með svona gisnum rimlum? Þýðing
ákvörðunarinnar á sjálfsagt að vera
sú, að eigi megi veiða lax, er minni
sje að ummáli en 9 þumlunga; en nú
veiðast oft silungar í þesskonar kist-
um, þó þeir gæti komist út, ef þeir
vildu. Það er eigi auðsjeð í fljótu
bragði, hvort iaxinn er svo ummáls-
mikill sem á er kveðið, en færi mað-
ur þá að rnæla hann, þá mundi hann
oftast nær vera dauður áður en því
væri lokið. J>að hefði verið miklu
heppilegra, ef Iögin hefðu ákveðið
eitthvert lengdarmál, t. d. eins og
laxalögin norsku, 8 þumlunga lengd,
því að það er hægra og fljótlegra að
sjá, hvort laxinn er svo langur, held-
ur en að sjá, hvort hann er svo eða
svo digur. Að möskvarnir megi á
engum netum vera minni ummáls, þá
er votir eru, en 9 þumlunga, virðist
mjer vera mjög óheppileg ákvörðun,
því að stærð laxins er mjög misjöfn
eptir ánum; þannig er lax sá, er á
ári hverju veiðist í Ölfusá og þjórsá,
að meðaltali 6—10 punda þungur, en
sá sem veiðist í Elliðaám, Korpólfs-
staða-á og Leirvogsá eigi meira en
nálega 3‘/2—41/« pund á þyngd. í
öllum þessum ám veiðast þar að auki
þá er á líður sumarið bæði sjóbirt-
ingar og urriðar, og eru fæstir þeirra
þyngri en 1 pund, og þar að auki
silungur; af þessum laxategundum
mundi nú veiðast miklu minna en áð-
ur. Menn munu nú ef til vill segja,
að svo litið sje varið í þessa silungs-
Slwfnin^jilatip.
Sjötti kapítuli.
Undir Súllívans-ey.
Tveim dögum eptir að þeir "Vís-
undur» hittust, var «Höfrungur» kominn
á móts við Bermuda-eyar og hreppti
þar feikilegt ofviðri. Er opt stórviðra-
samt mjög um það svið, og hefir mörg-
um hlekkzt þar á, enda lætur Shake-
speare helztu atriðin í «Storminum»,
sýniriti þvi eptir hann, er svo nefnist,
gjörast þar. Aftökin urðu svo voðaleg,
að það var rjett komið að skipstjóra að
hleypa inn undir Mainland, sem er ein
af Bermuda-eyum, og hafa Bretar þar
hervörð; hefði það orðið «Höfrungi»
ljótur grikkur. En til allrar hamingju
reyudist skipið slikt afbragð í sjó að
leggja, að hvergi sakaði. það hleypti
undan ofsanum hjer um bil dægur og
hjelt siðan aptur áleiðis.
En svo mjög sem James Playfair
þótti til koma kosta skipsins, fannst
honum eigi minna um kjark og hug-
prýði hinnar ungu meyar. Hún hafði
verið hjá honum á þiljum uppi meðan
veiði, að hún geti eigi komið til skoð-
unar, gagnvart fiag þeim, er hafa
mætti af aukningu stórlaxaveiðinnar,-
en það er ætlan mín, að eigi sje svo
lítið varið í silungsveiði og urriðaveiði,
að hana megi alveg vanrækja. fað
verður þó að taka eitthvert tillit til
þeirra, er búa langt uppi við ár, þar
sem þær eru svo vatnslitlar, að eigi
getur gengið annað en smálax og sil-
ungur, og þeirra er búa við fiskivötn,
er laxár renna úr og í, og vanalega
eru full af silungi, og hafa hvorir-
tveggja þessara manna hingað til haft
talsverða silungsveiði, og hefir þeim
orðið það talsverður bætir í búi.
Hvorirtveggja missa nú nokkurs í eptir
hinum nýju lögum, því að þótt í sjöttu
grein standi, að amtsráðin geti eptir
tillögum hreppsnefnda og sýslunefnda
leyft að víkja frá þeim ákvörðunum,
er í undangangandi greinum standa,
eða gjört nákvæmari ákvarðanir um
laxveiðina, þar sem svo hagar lil, að
brýna nauðsyn þyki til bera, þá er þó
líklega eigi ætlast til, að sjötta grein
eigi að af nema 5. grein, eða að
amtsráðið skuli geta leyft að veiða
með netum, er minni möskvar sjeu á,
við uppsprettur fljóta eða í þeim vötn-
um, er árnar renna í gegnum. ^að
væri nú rangt að ímynda sjer, að eigi
gæti veiðst ungur lax á þessum stöð-
um; en eigi væri hitt þó sanngjarnara,
að banna þeim, er neðar búa við á,
þann rjett, er veiltur væri þeim, er
ofar búa.
Hjer vil jeg leyfa mjer að segja
litið eitt frá laxinum og vexti hans,
er íslendingar varla munu vita, og
eigi vissn heldur aðrar þjóðir það fyr
en þær fóru að reyna að ala upp laxa
(udklække). Almenningur hjer á landi
mun varla vita það, að laxinn lítur allt
öðruvísi út, áður en hann fer til sjó-
ar, en þá er hann kemur þaðan aptur,
og að hann fær þetla Ijómandi hreist-
ur, sem á honum er, til þess að hann
aftökin voru sem mest, og var nú svo
komið, að skipstjóri gat ekki dulizt
'þess, að hann var altekinn af brenn-
andi ást til hennar.
«Jeg get ekki á móti því borið»
sagði hann við sjálfan sig, «að þessi
hin hugprúða mær ræður meiru um
háttalag mitt og alhafnir, en jeg hefði
nokkurntlma getað gjört mjer í hugar-
lund. Jeg læt siga fyrir henni eins og
skip fyrir ofviðri. Hvað ætla hann bróð-
ir minn segði, karlskepoan I Jeg held
nærri því að jeg mundi ekki horfa í að
fleygja þessum djeskotans farmi í sjó-
inn, ef Jenny færi fram á það». En
það vildi verzluninni þeirra tjelaga til
láns, að Jenny fór ekki fram á það;
en víst var um það, að vesalings-skip-
stjórinn var allur á hennar valdi, og
Crockston, sem sá gjörla hvað henni
leið, neri saman lófunum og tautaði
þelta við sjálfan sig: «Nú er komin á
hanu taugin, og þori jeg að veðja um
það, að um það vikan er liðin verður
húsbóndi minn búinn að búa um sig í
beztu káetunni hjerna I «Höfrungi».
Hinn 13. janúar sá rávörðurinn
land fyrir slafni, tíu mílur enskar f
geti þolað sjóarseltuna; hreislrið er
eigi á hinum svo kölluðu silunga-
bröndum, og eru þær þó eigi annað
en ungir laxar. Eigi mun það heldur
kunnugt, að varla fer meira en helm-
ingur til sjóar á fyrsta ári, en hinir
biða annars eða þriðja árs; að þessir
ungu laxar, þeir er hvatir eru, hafa
fullmynduð svil um riðtímann, og með
því þeir eru í hverri laxá frá fjalli til
fjöru, þá frjóvga þeir hrognin, þar sem
eigi eru fullorðnir laxar og reka þá
frá; að þá er hrygnan riðar svo ná-
lægt sjó, að vatnið verður salt þar um
flæður, þá verður enginn lax úr þeim
hrognum þó þau frjóvgist, því að lax-
unginn deyr undir eins og hann kem-
ur úr egginu, ef vatnið er eigi alveg
ósalt. tetta veít jeg því að eins, að
jeg hef lesið það f útlendum bókum,
er jeg leitaði þekkingar um laxa-upp-
eldi, og vil jeg einkum geta um bók
þá, er heilir: The Stormontfield Ex-
periment on the Salmon, by William
Brown, Glasgow, 1862. Eptir þeim
rannsóknum, er getið er um í þessari
bók, og gjörðar vóru 1855, er það nú
víst orðið, að laxungar, »em vóru
merktir í maímánuði og þá vógu 2—
4 lóð, áður en þeir leituðu til sjóar,
vógu í júlimánuði 3 pund og þaðan
af meira, þá er þeir komu aptur úr
sjónum. Um vöxt laxunganna 1 ó-
söltu vatni hafa rannsóknirnar sýnt
það, að hafi laxinnn eigi farið til sjóar
fyr en á þriðja eða fjórða ári, þá hef-
ir hann eigi verið orðinn lengri en
8—9 þumlungar.
Af því sem áður er sagt, má sjá
það, hve vísdómsleg sú niðurröðun er
í náttúrunni, að eigi er auðvelt að eyða
laxinum, þó hann eigi marga fjendur
bæði i söltu vatni og ósöltu, ef menn-
irnir að eins vildu koma sjer saman
um að láta hann vera friðaðan um á-
kveðinn tíma, nefnilega riðtímann, og
meðan laxungarnir, er enga björg geta
veitt sjer, eru að stálpast dálítið, og
vestur. Skömmu síðar kom Crockston
auga á Ijós á ströndinni og kallaði þá:
«Vitinn hjá Charleston!» Hefði «Höfr-
ung» borið að landi á náttarþeli, hefði
vitans orðið vart löngu fyr, því Ijósið
ber 14 mílur enskar undan landi, enda
tekur vitinn 140 fet yfir sjávarmál. A
þessu mátti gjörla marka, hvar þeir
fjelagar voru staddir, og var nú eigi
annað eptir en ráða af, hverja leið
helzt skyldi halda inn á víkina, sem
borgin liggur við. «Verðum við eigi
fyrir neinum sjerlegum tálmunum, kom-
umst við á 3 stundum inn ( skipa-
kvína á höfninni og úr allri hættu».
Víkin eða lónið, sem Cbarleston
liggur við, er 7 mílur enskar á lengd,
og 2 á breidd, og er þar örðug inn-
sigling, þvi eyjar tvær liggja I miðri
víkinni, sín hvoru megin; heitir Morr-
ishólmi syðri eyjan, en Súllívansey
sú að norðanverðu. í þann tíma, er
“Höfrungurn leitaði á hergirðinguna
fyrir höfninni í Charleston, voru norð-
anmenn búnir að ná Morrishólma, og
hlóð Gillmore bershöfðingi þar skol-
virki, er skjóta mátti úr um allt lægið.
Aptur var Súllívans-ey enn á valdi