Ísafold - 30.06.1877, Blaðsíða 3

55
yfir höfuð nokkuð hærra skattgjald en i
þeim sýslum, þar sem landsskuldir vaeru
minni, en þeirbaka þálíkasjálfum sjer
hærri tekjuskatt af landsskuldum, og er
það nokkurt aðhald fyrir þá til að vera
sanngjamir i jarðarskuldakröfunum.
Annars ætla jeg að enginn hlutur á
voru landi sje leigður jafnlitið að tiltölu
við afnotin, eins og sæmilega vel hýstar
góðar jarðir, eins og líka söluverði jarða
munarósanngjarnlegalítið,hvort þær eru
vel eða illa húsaðar.
Hvað atvinnuskatt kaupmanna snertir,
þá munu þeir, einkum ef vörum þeim
fjölgar, sem tollar verða á lagðir, eins
og jeg ætla rjett, þykjast bera talsverða
byrði, með því að standa landssjóðnum
skil á öllum þeim tollum í peningum,
þó ekki væri krafinn af þeim afar-hár
atvinnuskattur, enda gætu þeir gjört
landsmönnum því betri kjör í verzlun,
sem atvinnuskattur þeirra væri lægri.
Um handiðnamenn, gestgjafa, lyfsala
og fleiri slíka menn er lítið að tala nema
í Reykjavík og máske tveimur kaup-
stöðum öðrum, svo þeirra gætir lítið við
hina almennu niðurjöfnun, og mætti þá
máske gjöra einhverja áætlun í þeirra
tilliti, þegar jafnað væri niður á þá
sýslu eða hrepp, sem þeir væru flestir
í. Annars eru handiðnamenn svo fáir,
að þeir mættu ekki niðurbælast af of
þungum atvinnuskatti.
þegar ræða skal um tekjuskatt em-
bættismanna, þá verður að gæta þess,
um þá embættismenn, sem búa eins
og bændur, að búnaður þeirra viðhelzt
meir eða minna af embættistekjum;
gjaldi þeir skatt af búi sinu að tiltölu
við aðra bændur, þá yrði ekki sanngjarnt
að leggja tekjuskatt á þær embættis-
tekjur þeirra, sem í búið gánga, því með
þeim hætti tvígyldu þeir skatt að nokkru
leyti af tekjum sinum
það er annars vafasamt, hvort það er
nema til athlægis, að láta þá menn, sem
fá laun sin úr landssjóði, gjalda tekju-
um saman með skipunum, og loks komst
„Höfrunguri1 á hlið við drekann; þar
var hann búinn að draga hann uppi.
,,Hólpnir!“ hrópaðiskipstjóri. „Hólpn-
ir!“ tók öll skipshöfnin fagnandi undir.
— Eptir þetta segir eigi af ferð „Höfr-
ungs“ fyr en hann var kominn svo langt
undan landi, að vitinn hjá Charleston
var horfinn, enda töldu skipverjar sig
úr allri hættu. En er minnst varði geta
þeir að líta, hvar sprengikúla þýtur
hvínandi gegnum myrkrið. Hún kom
frá ljettisnekkju, sem var á hnotskó þar
lengst úti í hafi. Skipverjar sáu glöggt,
hvaða leið kúlan stefndi, og stóðu allir
á öndinni. Enginn talaði orð og heyrð-
ist hvorki stunur nje hósti; allir störðu
felmtsfullir á hinn voðalega vígahnött.
það var ekki að hugsa til að forða sjer,
og að hálfri mínútu liðinni skall kúlan
niður á þilfarið á „Höfrung“, með mikl-
um 'gný. Hásetarnir stukku undan í
dauðans ofboði og aptur í skut; eng-
inn þeirra þorði að koma nærri þess-
ari heljarsendingu.
Þá gekk fram einn af skipverjum,
öldungis óhræddur, og að kúlunni, sem
spjó eldi og eimyrju upp um stútinn,
skatt, til sama sjóðs sem þeir fá launinúr.
Setjum svo, að einhver fái 6000 kr. í laun,
en eigi að láta 100 kr. í tekjuskatt, er
þá ekki nær að ákveða honum aðeins
5900 kr. i laun, og leggja á hann engan
tekjuskatt til landssjóðsins. Ef alþingi
skyldi ákveða tekjuskatt af þeim em-
bættismönnum, sem þegar eru á-
kveðin föst laun úr landssjóði, þá liti svo
út, sem þinginu þætti sjer hafa orðið
það á, að ákveða þessum mönnum of
há laun, og væri þá vert fyrir þingið
að vara sig á sliku framvegis um þá
embættismenn, sem ákveðin verða laun
úr landssjóði hjer eptir.
Jeg held jafnvel að það væri nær, að
minnka aptur laun þeirra embættis-
manna, sem þegar er ákveðin til-
tekin launa-upphæð, um jafnmikið og
embættis-tekjuskattinum mundi nema,
ef þeir þykja of hálaunaðir hvort sem
er; það er allt annað, þótt embættis-
menn, sem búa, gjaldi skatt af búi sínu
tiltölulega við aðra búendur.
f»að kunna sumir að ætla, að oflitill
skattur mundi lenda á sýslum þeim og
hreppum, þar sem eru margir þurra-
búðarmenn, af því að eptirgjöld eptir
tómthúsin sjeu að tiltölu minni, heldur
en eptir jarðir í sveit; en jeg held að
leiga eptir þurrabúðir með lóðum og
vergögnum verði nægileg ef ekki of-
há undirstaða skattsins i samanburði
við jarðarafgjöldin í sveitunum; því þar,
eins og annars staðar á landinu, ætlast
jeg tilað skattinum verði seinast jafnað
á hina einstöku skattgreiðendur af
hreppanefndunum, sem bezt mega
þekkja efni og ástæður manna í sinni
sveit.
J>egar yfirstjórnin jafnar skattinum
niður á sýslurnar og sýslunefndirnar á
hreppana, þá kynnu sumir að ætla, að
ekki ætti að rígbinda sig svo við skátt-
stofninn, að menn hefðu ekki nokkurt
tillit til þess, ef jarðir væru vitanlega
minna leigðar, meiri von sjáfarafla eða
tók hana í fang sjer með heljarafli og
fleygði henni fyrir borð. J>að var Crock-
ston.
Oðara en kúlan kom við sjóinn, heyrð-
ist voðalegur hvellur.
J>á laust öll skipshöfnin upp fagnað-
arópi í einum róm. Crockston neri sam-
an lófunum, sem hann var vanur, þeg-
ar vel lá á honum.
Nú bar ekki neitt til tíðinda. Landið
hvarf skjótt í náttmyrkrinu, og víga-
brandarnir, sem þutu hvor um annan
þveran yfir sjóndeildarhringinn, voru til
marks um það, að virkin á Morrishólma
og hafnarkastalarnir hjá Charleston voru
að sendast á ómjúkum kveðjum.
Tíundi kapítuli.
Saint-Mungo.
J>egar sól rann morguninn eptir var
Vesturheimsströnd alveg horfin, og
hvergi skip að sjá það sem augað eygði.
Fór „Höfrungur“ að lina á sjer úr því
og hjelt i hægðum sínum austur undir
Bermuda-eyjar.
Af siglingunni austur um Atlantshaf
fleiri þeir menn, er talsverðan atvinnu-
skatt mætti á leggja, í einu plázi en
öðru, og þó ætla jeg að menn ættu að
fara mjög varlega i að neyta slikra af-
brigða, því hærri afgjöld jarða og býla
í einni sýslu en annari munu optast
benda á meiri búsæld þar til sveita, og
betri veiðistöður við sjó, þó eptirsókn
eptir jörðum og býlum geti nokkuð or-
sakast af meiri fólksfjölda og þrengsl-
um á einum stað en öðrum; það eru
máske helzt jaktirnar í ísafjarðar- og
Eyjafjarðar-sýslum, sem þyrfti að hafa
sjerstakt tillit til. þ>ess er lika gætandi,
að þorri manna við sjó og í kaupstöð-
um og meiri hluti embættismanna munu
að öllum jafnaði kaupa öðrum meira af
þeim vörum, sem tollar eru eða verða
að líkindum á lagðir, og leggja þá slík-
ir menn drjúgan skerf í landssjóðinn.
(Framhald siðar).
Landbúnaðarlögin. Eptir því sem seg-
ir í Stjómartíð. 27. þ. m. verður ekki
lagt neitt landbúnaðarlagafrumvarp fyr-
ir alþingi í þetta sinn. Ráðgjafiun hafði
eigi fengið minnihluta-frumvarp Jóns
Pjeturssonar yfirdómara fyr en í apríl-
mán. þ. á., en það er miklu stærra en
meirihlutans, í 250 greinum, svo að
„eigi hefir verið timi til að íhugaþetta
umfangsmikla og mikilvæga mál í heild
sinni svo itarlega, að lagafrumvarp um
það geti orðið lagt fyrir alþingi það,
sem kemur saman í ár; enda eru og
eigi líkindi til“ segir ráðgjafinn enn
fremur, „að nokkur tími muni geta orð-
ið afgangs frá hinum öðrum mörgu og
mikilvægu lagafrumvörpum, er lögð
munu verða fyrir alþingi, til rækilegr-
ar meðferðar á þessumikla lagasmíði“.
— Annars mun ráðgjafanum enn sem
komið er hulinn leyndardómur, hvað
minnihluta-frumvarpið J. P. hefir að
geyma, því honum var sent það á tómri
íslenzku, og hafði hann eigi önnur úr-
ræði en að senda það hingað aptur núna
er fátt að segja. Gekk ferðin slysa-
laust alveg, og á tiunda degi sást land
fyrir stafni. pað var írland.
pað þarf hvorki greindan mann nje
glöggvan til að geta þess. hvemig fóru
viðskipti með þeim skipstjóra og Jenny.
Er oss grunur á, að hann hafi eigi beð-
ið landtöku á Englandi til að gjöra henni
kunnugt og þeim feðginum báðum,
hversu sjer lægi hugur til hennar, og
sagðist Crockston svo frá síðan, að eigi
hefði hann sjeð Jenny í annan tíma
hýrri í bragði en er hún heyrði þann
boðskap.
pað var tíðinda í Glasgow fjórða
laugardag í porra veturinn 1863, að hinn
mesti múgur og margmenni var saman-
komið í Saint-Mungo, dómkirkjunni
gömlu þar í borginni, er svo heitir. pað
voru sjómenn, kaupmenn, iðnaðarmenn
og embættismenn, í einu orði fólk af
öllum stjettum og stigum.
Crockston, kunningi okkar, var svara-
maður fyrir Jenny, sem var skrýdd
brúðarklæðum. Hann var í ljósgræn-
um frakka, með spegilfögrum hnöppum
í, og heldur en eigi strokinn og hreyk-