Ísafold - 01.01.1878, Page 1

Gleðilegt nýár!
í S A F 0 L D.
Y 1.
Eptirmæli ársins 1877.
'^\^eturinn framan af þessu ári var
snjóavetur mikill og harðinda víð-
ast um land; vægari þó nokkuð fyrir
norðan en annarstaðar, með því að út-
synningar voru tíðir. Frostakaflar voru
mestir fyrstu vikuna eptir nýár og síð-
ustu vikuna af febrúar: fram undir x6°
frost á R. syðra og 200 fyrir norðan.
Harðindin hjeldust fram undir sumar-
mál, en þá (i3.apríl) brá til góðs bata
og hagstæðrar veðuráttu um hríð ; en
síðan var vorið kaltmjög og þurrviðra-
samt allt fram undir sólstöður. þ>á
hjeldust hlýindi nokkur um hríð sunn-
anlands og vestan, og þótt nokkuð
brygði til kalsa aptur og sjaldnast væri
mikil blíðviðri að staðaldri, var veðr-
átta þó einhver hin hagstæðasta meiri
hluta sumars í þessum landsíjórðung-
um; en fyrir norðan og austan var
sumarið eitthvert hið kaldasta, er menn
muna, allt fram í septembermán.; þá
brá þar til sunnanáttar og hlýinda, en
til óþurrka á suðurlandí, og hryðjuveðr-
áttuogrosa með haustinu. Vetur lagð-
ist snemma að fyrir austan og norðan,
fyrir miðjan október, með snjóum, stór-
Úr stríðinu.
[Hjer koma nokkrar frásögur úr ófriðnum við Tyrki
eða viðriðnar hann, -er eigi verða talclar með al-
mennum tíðindum og því hefir verið látið ógetið í
frjettapistlum vorum, en eru þó eigi ófróðlegar. |>ær
eru skrásettar eptir samtiningi úr útlendum blöðum
hinum og þessum].
I.
Lesendurnir muna, að yfirforinginn
yfir Dunár-liði Tyrkja í upphafi ófrið-
arins, sá er Abdul Kerim hjet, var svipt-
ur völdurr. af soldáni fyrir ónytjungs-
skap, er hann ljet Rússa komast klak-
laust yfir ána og meira að segja suður
yfir fjöll (Balkanfjöll). þ>ávar og Redif,
hermálaráðgjafi soldáns, látinn fara sömu
leið. Síðan var sök hafin á hendur
þe'im báðum um landráð, svo sem títt
er með Tyrkjum, er valdamenn þykja
standa illa í stöðu sinni, og einkum, er
Reykjavík, þriðjudaginn i. janúarmán.
hershöfðingjar „hinna rjetttrúuðu11 fara
halloka fyrir „heiðingjunum11 eða „hin-
um kristnu hundum11, erþeir kalla svo.
Ber þá ósjaldan við, að þeir fá lífleys-
isdóm og fyfgi grimmlegar pynding-
ar, ef til vill fyrir engar sakir aðrar en
að þeir hafa barizt af frábærri hreysti,
en eigi mátt við margnum. Borgarlýð-
urinn í Miklagarði hefir ákaflega mik-
inn áhuga á ófriðnum, og fylltist brenn-
andi heipt til þeirra, er fyrir sök voru
hafðir um ófarirnar fyrir Rússum, þar
á meðal þeirra Abdul Kerims og Re-
difs; höfðu meðal annars fyrir satt, að
þeir hefðu þegið fjemútur að Rússum.
Biðu menn þar þvf óþolinmóðlega dóms
á málum þeirra og þóttu þau seinlega
rekin og slælega ; grunuðu jafnvel
stjórnina um línkindarhug við söku-
dólga þessa og höfðu fyrir satt, að þeir
hefðu borið fje í dóminn, og þar fram
eptir götunum.
Til þess að svala heipt sinni
gerðu menn sjer það til gamans í
veitihúsum í borginni, að þeir settust
þar að dómi yfir þeim Qelögum, og
fóru að öllu sem títt er í reglulegum
1878.
dómum. Dómarasætin sjálf voru skip-
uð gráhærðum, síðskeggjuðum öldung-
um, sóknari skipaður ogverjandi, og 2
menn fengnir til að vera sökudólgar og
látnir taka á sig gerfi þeirra Abdúls
Kerims og Redifs. Aðrir viðverendur
voru þá áhorfendur og skipuðu sjerum
setin með veggjunum, en var þó gjarnt
til að grfpa fram í málareksturinn, með
lítilli stillingu á stundum. Annars fór
málareksturinn að jafnaði fram með
beztu skipan: sökudólgarnir yfirheyrð-
ir, vitni krafin sagna, sókn og vörn flutt
f málinu, ráðstefna haldin af dómurun-
um og dómurinn sfðan upp kveðinn.
þetta þótti svo góð skemmtun, að það
var tekið upp kvöld eptir kvöld, í flest-
um hinum heldri veitihúsum í borginni.
Dómurinn var optast hinn sami eða því
næst, og á þessa leið : „Redif og Ke-
rim skulu teknir ogleiddir út á gatna-
mót, látnir þar á bak skálduðum ösn-
um öfugir og skulu halda um taglið
(halann); þannig skal teymt undir þeim
um öll höfuðstræti borgarinnar og stað-
ar numið að lokum fyrir hallardyrum
hermálaráðherrans. Á meðan þetta
gjörist, skal farið heim til þeirra og hirt
viðrum og frostum allmiklum, en syðra
með umhleypingum og hretviðrum, en
frostum eigi miklu fyr en um jól (140)
og þá hleypti niður snjóum miklum,
mest af útsuðri; gengu ákafir útsynn-
ingar alla jólaföstu. Var árið þannig
að veðráftu til eitt með hinum óblíðari.
Heilsufar manna var hið bezta al-
mennt, utan hvað hettusótt all-óvæg
gekk um land allt nema Austfirði —
þar varhún búin að ljúkasjer af-haust-
ið áður (1876) — ogbagaði menn tölu-
vert við bjargræðisútvegi sina, einkum
vestan og sunnan; um þá fjórðunga
gekk hún vorið og sumarið öndvert.
það var að þakka mest ágætum
heyskap sumrinu áður (1876), að skepnu-
höld urðu betri að vorinu um land allt
en vandi er til eptir jafnharðan vetur,
og eins urðu búnaðarhagir nianna til
sveita að öðru leyti sæmilegir um meira
hluta lands. Á fjárveikinduiri barmeð
minnsta móti: bráðapest óvfða að nein-
um mun og fjárkláði hvergi uppi, svo
að sannaðist, en hið gamla kláðasvæði |
þó enganveginn grunlaust. Sakir kuld- j
anna og þurkanna um vorið og fram- j
an af sumrinu varð málnyta í rýrara
lagi og skurðarfje rýrt á mör, en all-
gott á hold. Af sömu orsök varð hey-
skapur töluvert minni en í meðalári
fyrir norðan og austan, en í meðallagi
fyrir sunnan og vestan víðast, sumstað-
arjafnvel ágætur, sakir afbragðsnýting-
ar framundir haust. Aptur bætti sjór-
inn Austfirðingum og Norðlendingum
nokkuð upp málnytubrestinn og hey-
skaparhnekkinn; þar mátti heita gnægð
fiskjar fyrir landi árið um í kring, og
víða að kalla ijett upp í landsteinum.
Á Vestfjörðum mun hafa orðið meðal
fiskiár, en við Faxaflóa afleitt, eins og
árið á undan: að eins dálítill reytingur
öðruhvoru í fyrra vetur í syðri veiði-
stöðunum og fyrstu vikuna af vorver-
tíðinni, en þurr sjór alveg að heita mátti
úr þvf fram undir árslok, en þá gæfta-
leysi. Urþar afleiðandi stökum bjarg-
arvandræðum í sjávarsveitunum við
Faxaflóa sýndu aðrar byggðir landsins
mjög lofsverða viðleitni að bæta í bráð
með samskotum, en eigi bryddi á nein-
um viðreisnar-framkvæmdum til fram-
búðar sveitum þessum, hvorki af hendi
stjórnar nje þjóðar, svo sem því að koma
upp þilskipaveiðum, til þess að geta
náð aflanum hvar sem er við strendur
landsins, er reynslan sýnir, að hann
bregzt aldrei alstaðar og að útlendum
þiljuskipum hjer við land bregzt aldrei
afli. j>að hafa, svo sem kunnugt er,
einkum verið Frakkar og Englending-