Ísafold - 18.07.1878, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD.
67
18
7,87
um á landinu, en engan veginn til kláða-
veikinda, er upp kynnu að koma eptir-
leiðis. Dómsvald það, er honum var
fengið með erindisbrjefinu, verður að
því leyti að álítast hafa verið að eins
til bráðabirgða, og eptir því -— svo og
er litið er á, hvernig ráðstöfnnum þeim,
er gjörðar voru, var háttað yfir höfuð
að tala — verður eigi sá dómur á lagður
með rökum, að lögvenja sú (retstil-
stand), er á var um kommissoria í opinber-
um sakamálum á undan stjórnarskipun
5. janúar 1874, og sem eptir tilskipun
24. janúar 1838, i. gr., var sú hin sama
og gilti almennt í Danmörku, hafi eigi
haft að geyma heimild til að gefa út
áminnzt erindisbrjef. Fyrirþví má eigi
að því getast, að lögreglurjettardómur
sá, er hjer ræðir um, er ómerkur gjör í
dómi yfirdómsins, svo og öll meðferð
málsins í hjeraði, og verður því að vísa
málinu heim aptur til yfirdómsins til
dæmingar að efni til. Málfærslukaup
það, er sækjanda og verjanda ber fyr-
ir hæstarjetti, verður að greiða úr opin-
berum sjóði.
Landsyflrrjettardómur. Samkvæmt
hæstarjettardómi þessum dæmdi lands-
yfirrjetturinn 8. þ. m. í framangreindu
máli, gegn Eyólfi Jónssyni í Katrínar-
koti, fjnir óhlýðni gegn fyrirskipunum
hins setta lögreglustjóra í kláðamálinu,
og staðfesti núhjeraðsdóm lögreglu-
stjórans að öðru en því, að sektin var
lækkuð ofan í 10 kr., úr 20 kr.
Latínuskóliim. Útskrifaðir úr
latínuskólanum síðast í f. m.
Einkunn. Stig.
1. Finnur Jónsson f. 2a/r< 58 fyrsta 89
2. Páll Briem f. ia/10 56 . . fyrsta 86
3. Kjartan Einarsson f. ‘i/., 55 fyrsta 83
4. Geir Zoega f. 28/s 57 . . . önnur 71
5. Halldór þorsteinsson f.
22/x2 55 • • • .........önnur 71
6. Arni porsteinsson f. ie/2 51 önnur 63
7. Bjarni Jensson f. 5 7 . önnur 63
8. Ásgeir Blöndal f. 10/2 58 önnur 62
9. Jóh. Ólafsson f. 26/10 55 . önnur 62
10. Eiríkur Gíslason f. u/s 57 önnur 45
Inntiikupróf. Auk þeirra 5. nýsveina,
er getið var í síðasta bl., voru aðrir 5
teknir inn í skólann í f. m., einn í 3.
bekk: Brynjólfur porvaldur Kuld, pró-
fasts, í Stykkishólmi, fæddur n/8 64;
en hinir 4 í 1. bekk: Sigurður Jónas-
son, bónda Guðmundssonar á Eyjólfs-
stöðum í Vatnsdal, f. 18/12 63, Arnór
Árnason, f. 16/3 60, og Sigurður Árna-
son, f. 21/9 61, synir Árna bónda Sig-
urðssonar í Höfnum i Húnavatnssýslu,
— og Bjami Pálsson, bónda Ólafssonar
á Akri í Húnavatnssýslu, f. 20/t 59.
'Morðsagaii af Austfjörðum, er hjer
hefir gengið staflaus um hríð og kom-
izt í pjóðólf, er eintómur tilbúningur,
eptir því sem frjetzt hefir með öðru
herskipinu frakkneska (Beaumanoir),
sem nú er nýkomið að austan, enda
var saga þessi í sjálfu sjer næsta
ósennileg (morðingjarnir t. d. látnir
skilja líkinn nakin eptir í bátnum í
stað þess að kasta þeim í sjóinn o. s.
frv.). Sannleikurinn er sá, að bátur
með þrem mönnum úr Eáskrúðsfirði
hefir farizt i kaupstaðarferð til Eski-
fjarðar (ekki Berufjarðar), og fundu
Frakkar á herskipinu bátinn með mönn-
unum dauðum rekinn (?) við eyna
Skrúðinn, og færðu þeir líkin, sem
voru alklædd og ómeidd að öllu leyti
að vottorði læknisins á skipinu, til
hreppstjórans á Fáskrúðsfirði.
Hrossa- og vesturfara-skip Slimons,
Oumbrae, kom á Borðeyri á tilteknum
tíma, síðast í f. m., tók þar um 80
vesturfara, en rak sig á grunn á leið-
inni út með Vatnsnesi, skemmdist þó
eigi að neinum mun, en varð sam-
kvæmt lögum að láta farþegana fara
á land aptur og sigla heimleiðis flutn-
ingslaust. En hinn 13. þ. m. kom
hingað annað skip frá Slimon, Queen,
sem opt hefir komið hjer áður, og
ætlaði að taka hjer vesturfara þá, er
Cumbrae átti að sækja um það leyti,
en þeir voru þá eigi viðbúnir, enda
stóð skipið eigi við nema stund úr degi,
og sigldi til Austfjarða, eptir vestur-
förum þaðan. Með Queen tók sjer
far til Skotlands skólakennari Gísli
Magnússon, að leita sjer lækninga.
— Hinn i(i. þ. m. kom aptur annað
gufuskip frá Slimon, Osborne, til Borð-
eyrar eptir vesturförunum þar, 77 að
tölu, og hjelt þaðan til Akureyrar og
Austíjarða í sömu erindum.
Manntjón af slysfðrnm. Fyrir
nokkrum dögum drukknuðu 3 hásetar
danskir af kaupskipum á Brákarpolli á
siglingu á smábáti á Borgarfirði. Fimm
voru á, en 2 björguðu sjer á sundi.
Díana, strandferðaskipið, hefir kom-
izt leiðar sinnar síðast vestur og norð-
ur fyrir til Austfjarða, að því er ráða
má af „Skuld“ 8. þ. m.; en inn á Ak-
ureyri komst hún samt eigi, og voru
þó skipaferðir inn Eyjafjörð um sömu
dagana og hún var þar á ferðinni, bæði
fyrir og eptir.
Fáein orð um steinkúsbyggingar.
(Aðs.). Eitt af því marga, sem vjer
þurfum að kippa í lag hjá oss, er húsa-
gjörðin, sem er svo bágborin, að ótta-
legt er til að hugsa. Eða er það ekki
óttalegt, að allur vinnukraptur bænda,
haust og vor, slculi lenda í húsabygg-
ingum, sem aldrei taka enda, því þessi
moldarhreysi hrapa óðar en mann var-
ir, og hjer í Fjörðum fúna trje á fáum
árum. J>að er mjög sorglegt tilþess að
vita, að verða að kaupa trjen dýrum
dómum í kaupstöðunum, henda þeim
síðan í moldina, og láta þau verða þar
að fúagraut á fám árum. þannig fer
sá dýrmæti tími, sem er peningar, til
lítils, og þau ógrynni fjár, sem í trján-
um liggur, til einkis; loks mun og þar
að reka, að trje verður varla að fá,
nema máske með því verði, er fáir
munu kenna sig menn til að borga.
jþað mun nú engum geta dulizt,
hversu nauðsynlegt það væri, að þetta
gæti eitthvað lagast.
„En hver eru ráð til þess?“ mun
margur spyrja.
þau, að vjer brúkum efnið, sem
vjer getum fengið gefins, og sem lig'g-
ur ónotað hjá oss, nefnil. grjótið. Nóg
er til af því, og óhræddur má maður
vera um, að það fúnar eigi nje hrapar,
þegar rjettilega er úr því byggt. Margir
munu segja, að ekki verði allt byggt
úr steini, og menn þurfi eptir sem áðr
að kaupa trjen í fúann. J>ví svara jeg
þannig: f>eir sem segja þetta, eru þeir
menn, er svo mjög elska þessa e i t r -
u ð u moldarkofa, að þeir engan veginn
vilja yfirgefa þá; því það getur hver
heilvita maður sjeð, að minna trje þarf
í risið á húsinu, en í það allt, enda má
ekki vita nema hafa megi einnig stein
i þakið, því jeg ætlast til, að byggt sje
úr steini og steinlími (kalki), og þó mað-
ur þurfi að hafa risið úr trje, þá fúnar
það ekki eins og þar sem mold og torf
er í kring; þvi það mun sannreynt, að
timburþak á steinhúsum mun trauðla
fúna, ef vel er frágengið, og umhirð-
ing góð.
Flestir munu horfa í kostnaðinn til
að koma slíkum húsum upp, og það er
von, því það kostar mikið, einkum þar,
sem maður verður að sækja kalkið land-
ið á enda, en þegar betur er að gáð,
sjer maður ljóslega, að það er gróði en
ekki tap, að leggja á sig þenna kostn-
að; því að nokkrum árum liðnum mun
það borga sig.
En eptir lögum og landsvenju,
eru það ekki fáir, eður allir leiguliðar,
er sagt geta, að það sje ofdýrt að
tjalda þannig til einnar nætur, þar sig
megi reka af jörðunni að orsakalausu
við hver áramót, og getur enginn neit-
að því; og meðan sá leigumáti á sjer
stað, sem nú er, munu engir leiguliðar
leggja út í þann kostnað, að byggja
steinhús. Eða hvað fær búandi fyrir
hús það, er hann hefir byggt úr steini
með miklum kostnaði, þá honum er
vikið af jörðinni ? Eptir nú gildandi
lögum og venju held jeg það verði lít-
ið; eða er ekki svo? J>að sýnist mjög
æskilegt, að samin yrðu lög um það,
að leiguliðar fengju með einhverju móti
endurborgaðan kostnað þann, er þeir
legðu í steinhúsabyggingu, því að með
því móti kynni það að komast á gang
(sem óskandi væri), en naumlega annars.
„En hvernig eiga slik lög að vera?“
munu margir spyrja. J>ví er ekki svo
auðsvarað, ef bæði leiguliði og lands-
drottinn eiga að verða ánægðir. jþó vil
jegkoma með eina uppástungu, oghún
er þannig vaxin:
Jeg set svo, að á einni jörðu sjeu
þrjú jarðarhús, nefnil. baðstofa, búr og
eldhús, eins og víða er á jörðum. Nú
kemur nýr búandi á þessa jörð, sem
vill umbreyta öllum þessum húsum, og
byggja í þeirra stað eitt steinhús. Skulu
þá tilkvaddir virðingarmenn, er virði
þessi þrjú hús, og geymi þá virðingu
skriflega hjá sjer. Búandi byggir svo
steinhúsið og heldur nákvæman reilcn-
ing yfir allan kostnað við byggingu
hússins, og þegar húsið er búið, skulu
virðingarmenn á ný til kvaddir, og skulu
þeir virða húsið, og hafa tillit til reikn-
ings þess, sem búandi hefir í höndum,
yfir kostnaðinn til að byggja húsið, og'
þá það er búið, skal að gæta, hvað
steinhúsið með öllum tilkostnaði er
meira virði, en hin þrjú, sem það var