Ísafold - 12.10.1878, Page 2

98
ÍSAFOLD.
12/io78
sig saman við forfeður sína, hina fornu
Norðmenn, sem með tápi, alvöru og
þreki náðu þeirri heilbrigðis- og sjálf-
stæðis tilfinningu, að þeir aldrei lutu
harðstjórn og kúgun. Sumir treysta
því að lögþingið muni gjöra eitthvað
til að koma á reglu og velmegun með-
al Færeyinga. En ekki ber enn þá
neitt á því; heldur eykst armóðurinn
og sveitaþyngslin ár frá ári-----------
Blaðið stingur því næst upp á að stofna
svo kölluð innkaupsfjelög („Forbrugs-
foreninger“), hvar menn i sameiningu
innkaupa til heimilisþarfa og selja út
aptur við sama verði gegn peningum
eða vörum út í hönd. Bendir blaðið
á, að hægðarleikur sje að fá vöruna
með gufuskipunum, enda þó lítið sje í
hvert skipti, og sýnir fram á að með
þessu móti skiptist sá hagur, sem kaup-
menn hafa, milli allra þeirra, sem í
fjelögunum eru. Víðar er pottur brot-
inn, en á voru landi Islandi.
Herra P. Feilberg, sem sumrin
1876 og 1877 ferðaðist hjer um land,
með styrk frá búnaðarfjelaginu danska
og frá landssjóði, til þess að kynna sjer
búnaðarháttu vora, hefir í trúnaði („con-
fidentielt“) sent búnaðarijelaginu danslca
skýrslu um árangur ferðar sinnar. þar
eð vjer ekki höfum verið beðnir fyrir
að þegja um það, hvernig herra Feil-
berg segist, skal þess að sinni stuttlega
getið, að þó að höfundurinn játi, að lengri
tíma þurfi til þess að dæma rjettilega
um hagi vora, en „mánaðardvöl í land-
inu á sumardag“, (bls. 7), þá treystir
hann sjer þó til, að kveða þann dóm
upp um íslendinga (bls. 20), að þá
bresti verklega greind. Betur höldum
vjer, að höfundurinn hefði gjört sig
hæfan til að dæma í þessu efni, hefði
hann dvalið hjer einn vetrartíma, sjer
í lagi hefði það verið harðinda vetur.
Allt fyrir það er margt satt í ritlingi
Feilbergs sjerílagi þar sem hann (bls.
13—14) talar um hirðuleysi íslendinga
í því að hagnýta og drýgja áburðinn,
skort á húsaga, slæma meðferð á verzl-
unarvörum vorum. Tekur höf. t. d.
fram (bls. 15), að „sauðakjöt vort, sem
sje afbragð að smekk og fínleika í
landinu sjálfu, sje óþekkjanlegt, þegar
það, sem saltkjöt komi í verzlunina11.
Sje þetta satt, þá er það kaupmönnum
vorum að kenna, sem sjálfir láta höggva
fjeð niður í spað og salta það. Uppá-
stunga höf. um, hvað gjört verði íslandi
tilframfara, er nokkuð mögur; hún er
sem sje sú (bls. 20) að búnaðarfjelag
Dana vilji styrkja Svein búfræðing
Sveinsson „til þess að afla sjer þeirrar
þekkingar, sem æskileg sje til þess að
hann geti frætt ýngri landa sína um
það, sem áríðandi sje fyrir jarðarrækt
á fslandi“. þetta vissum vjer, áður en
herra Feilberg sagði oss það, og sje
þessi ráðlegging allur arðurinn af ferð
hans á opinberan kostnað hjer um land-
ið, þá mátti ef til vill kaupa þennan
fróðleik vægara verði. Bæklingurinn
er 20 bls. á stærð, saminn með varfærni
en, eins og við megum venjast við hjá
útlendum ferðamönnum, þar er sagt
undan og ofan af; og sje þessi bækling-
ur allur árangurinn af ferðum herra
Feilbergs, þá er hann einkar þunnur.
— Jón rektor þorkelsson, tekur í
„þjóðólfi“ upp þykkjuna fyrir „Leifar
fornra kristinna fræða“, og svegir að
þeim, sem telji eptir landssjóðnum að
styrkja þá, sem halda vilja uppi sóma
landsins. Skólastjóra hefði verið nær,
að sanna, að ekki væri önnur fornrit,
sem hefði átt að ganga fyrir leifunum,
og hann verður að halda oss til góða,
þó vjer ekki getum fallið fram og til-
beðið allt bókfell, hvað sem á því stend-
ur, og þó oss nægi ekki til að verða
frá ossnumdir, aðsjábók, sem erprent-
uð orðrjett og stafrjett eptir skinnbók-
inni, ef skinnbókin sjálf hefir ekkert
nýtt inni að halda. það er æðimargt
af fornleifum vorum, og það veit rekt-
or, sem landssjóðnum stendur nær held-
ur en leifarnar.
Athugasemd
„um merkingu sauðfjár-'.
í 20. blaði „ísafoldar“ þ. á. er tal-
að um mörk á sauðfje, og það helzt
fundið til, að þau sjeu of mjög særandi
og óheilnæm fyrir kindina, einkum
þeim, sem markaðar eru upp úr öðru
marki koll af kolli, kannske þrívegis
sama kindin. En af því þetta heyrir til
undantekninga, að sama kindin sje svo
opt mörkuð upp, þá vildi jeg benda
hinum heiðraða höfundi greinarinnar,
er nefnir sig „smali“, á það, ,að á heil-
eyrðu sauðfje eiga sjerstaðenn grófari
og hroðalegri eyrnamörk svo sem af-
eyrt — eyrað tekið niður í hlust — og
er undarlegt að hann með smalanafni
skuli eigi vita, að það mark á sjer stað
mjög víða, jeg vil t. d. benda honum
á markatöflu Rangárvallasýslu árið
1871, þar finnast um 10 menn, er brúka
það mark, náttúrlega ekki nema á öðru
eyra, þvi afeyrt á báðum eyrum væri
algjört þjófamark, þar sem hitt er ei
nema hálfgjört; og má víða finna í
markatöflum slík mörk, og eru þá ýmist
nefnd afeyrt eða hlustarstýft; þvílík
mörk væru rjett bönnuð, því hroðalegt
er að hugsa til að stýfa af heilt eyrað
niður í hlust að nauðalausu, hitt er sök
sjer þó einstaka kind, sem marka þarf
upp úr öðru marki, verði lágeyrð.
Jeg vildi að endingu með þessari
litlu athugasemd minni spyrja tjeðan
höfund nefndrar greinar, hvort slíkt
mark mundi ekki heyra undir brot
gegn illri meðferð á skepnum (Dyr-
plageri) ? sem allt of víða á sjer stað á
skepnum vorum og sem lögin taka svo
lint á. 7+2.
— Ýmsar kvartanir höfum vjer heyrt
um strandsiglingar „Díönu“, sjer í lagi
síðustu ferðina. Verður mörgum bagi
af því, að hún kom ekki við á Skaga-
strönd. Liggur þar eptir farangur skóla-
pilta og sumarkaup margs kaupafólks,
sem nú verður að sækja landveg á hest-
um, ef tíðin annars leyfir, og hestarnir
fást. Skipstjóri hefir sjálfur skýrt oss
frá, að með svo mörgum farþegum, sem
hann hafði innanborðs, hafi hann ekki
þorað að baka þeim þann kostnaðar-
auka, sem hefði getað af þvi hlotizt,
ef hann hefði átt að biða eptir því, ef
til vill fleiri daga, að sæta lagi að kom-
ast inn á Skagaströnd. En — með
þessu móti geta strandsiglingarnar ekki
komið að tilætluðum notum; þærverða
óáreiðanlegar og baka þeim, sem leggja
trúnað á ferðaáætlanirnar tjón og tálm-
anir. það hefir opt verið kvartað yfir
að afgreiðsla ýmislegra póstsendinga
hjer á landi gangi í óreglu. þótt kvart-
anir þær sjeu án efa á rökum byggðar,
þá er þó svo mikið víst, að ekki er öll sú
óregla að kenna póststjórninni í Reykja-
vík. þannig höfum vjersjeð póstsend-
ingar hjer á pósthúsinu, er áttu að fara
beina leið frá Khöfn til Akureyrar og
til Eskifjarðar, en hafa verið fluttar til
Reykjavíkur, og seinast með Díönu í
f. m. kom til Reykjavíkur fjöldi brjefa,
ekki færri en 60—70 auk blaðaböggla,
er öll áttu að fara til þeirra staða, er
skipið átti, og var búið að koma á hjer
við land, og á þetta sjer stað með
hverri ferð Díönu. Ekki er íslenzku
póststjórninni hjer til að dreifa, því brjef
þessi komu öll beina leið frá Kaup-
mannahöfn. þótt næsta póstferð gangi
greiðlega og samkvæmt ferða-áætlun-
inni —, sem þó engin vissa er fyrir —
geta'brjef þessi ekki komizt til skila fyr
en 5—6 vikum eptir að þau áttu að
vera í höndum eigendanna, hefðu þau
verið afgreidd á rjetta staði. það er
auðsætt, hvílíkur bagi þetta getur ver-
ið bæði þeim, er bijefin senda og þeim,
er þau eiga að fá; en auk þess veldur
óregla þessi landssjóðnum beinlínis út-
gjalda, því að hann verður að kosta
flutning brjefa og sendinga frá hinum
röngu stöðum til hinna rjettu. Auk
þess er það ekki sjaldgæft, að brjef,
sem sendingar fylgja (Adressebrjef),
koma til skila, en sendingarnar sjálfar
finnast ekki. „Díana“ hafði engin
skipsskjölíþetta sinn, svo örðugt verð-
ur að innkrefja toll af vínföngum og
tóbaki.
»— í „Norðanfara“ er kvartað yfir,
að skýrslur vanti um hina svo kölluðu
„amtmannsgjöf“ Olafs stíptamtmanns
Stefánssonar, og einnig reikning fyrir
útbýtingu afgjaldsins af jörðum þeim
(Marðargnúpi, Gilá, Hofi með Kötlu-
stöðum ogMárstöðum í Vatnsdal), sem
gjafarinn gaf fæðingarsveit sinni Vind-
hælishreppi með gjafabrjefi 30. sept.
1797. þeir, sem um gjöfina og brúk-