Ísafold - 12.10.1878, Síða 3

12/io?8
ÍSAFOLD.
99
un hennar eiga að sjá, eru sýslumað-
urinn og prófasturinn í Húnavatnsþingi.
Sje þessi umkvörtun sönn, má öruggt
treysta því, að þeir heiðursmenn, sem
hlut eiga að máli, muni bregða skjótt
við og gjöra grein fyrir gjöfinni og því
hvernig henni hefir verið varið um und-
anfarin ár.
Útlendar frjettir.
Kliöfn, 25. sept. 1878.
Seinlegt og erfitt veitir Austurríkis-
mönnum að vinna Bosníu. Hún ætlar
að verða þeim hefndargjöf. Leiðangur-
inn er nú búinn að standa í tvo mán-
uði, og munu þeir þykjast góðu bættir,
verði honum lokið fyrir veturnætur.
Hann kostar að sögn i miljón gyllina
á dag. Á mannljóninu er eigi höfð tala.
Ríkið er skuldunum vafið undir. þ>ví
er engin furða, þótt dauft sje í Austur-
ríkismönnum hljóðið. J>að þykir nú
engum vafa bundið, að Tyrkjasoldán efli
upphlaupsmenn á laun, að vistum og
vopnum. þ>ykir því mega ganga að
því vísu, að Austurríkismenn muni varla
fara að sleppa við hann landinu aptur,
úr því þeir eru búnir að ná því á sitt vald.
•— Uppreisn í Albaníu. Soldán sendi
þangað Mehemed Ali hershöfðingja, til
að friða landið með viturlegum fortöl-
um. Albanar fóru þegar að honum og
vógu hann og förunauta hans alla. þ>að
var í öndverðum mánuðinum. Mehemed
Ali var þýzkur að ætt og uppruna,
strauk ungur til Miklagarðs af kaup-
fari, gjörðist síðan hermaður og hlaut
mikinn veg og völd hjá soldáni. Hann
stýrði urri hríð vörninni gegn Rússum
í fyrra, í Dunárdal, og þótti ganga vel
fram. — Englendingar hafa kveðið það
upp úr við Grikki, að þeir þurfi eigi að
vænta liðs frá sjer til að herja undan
Tyrkjum löndin, sem Berlínar-fundurinn
ánafnaði Grikkjakonungi. J>ykir flest-
um það ódrengilega mælt. Hin stór-
veldin hafa eigi svarað liðsbóninni, en
betri trú hafa menn á þeim, hver sem
raunin verður. Grikkir búa sig eptir
mætti. — Rússum hefir lánazt að ná
Batum illindalaust; þeir hafa sjerlega
góð tök á soldáni. — Fyrir skemmstu
ætluðu Englendingar að gjöra menn á
fund höfðingja þess, er löndum ræður í
Afghanistan, og Schir Ali heitir, til að
ná vinfengi hans og gjöra hann frásnú-
inn Rússum, er rennt höfðu til hans
hýru auga eða öllu fremur til landa hans.
En er sendimenn koma að landamærum
Ali konungs, er þar fyrir liðshöfðingi
frá honum, með allmikla sveit vopnaðra
manna, og bannar þeim leiðina; segir
þá ekkert erindi eiga lengra. þ>að
þykir sjálfsagt, að Englendingar hefni
slíkrar smánar, og það bráðlega. En
Ali á sjer bakjarl, þar sem Rússar eru,
og því er búizt við að leikslokin verði
þau, að þeim og Englendingum lendi
saman. — jþannig lifir enn í kolunum
eystra, og logar upp úr hjer og hvar
þegar minnst vonum varir.
Ríkisþingið þýzka var sett 9. þ. m.
J>ar kom Bismarck á þing fyr en almenn-
ing varði og las svo yfir hausamótun-
um á jafnaðarmönnum (sósíalistunum),
að nú er talið víst að lögin gegn þeim
nái fram að ganga, með lftilfjörlegum
breytingum. Annað á eigi þetta þing
um að fjalla. •—Dr. Nobiling, sá er Vil-
hjálmi keisara veitti banatilræði í sumar
(í síðara skipti) og síðan sjálfum sjer,
dó úr sárum 9. þ. m., ókrafinn sagna.
Keisari er nú heill orðinn að mestu.
Frá Rússlandi berast nýjar og nýj-
ar morðsögur, og eru flest lögreglu-
menn, er vegnir eru. Morðingjar Men-
zenoffs hershöfðingja eru ófundnir enn.
Á Englandi varð voveiflegt slys 3.
þ. m. |>að var um kvöldið eptir dag-
setur, að skemmtiskúta, er „Princess
Alice“ var nefnd, í smærra lagi, var á
siglingu upp eptir Tempsá, heim til
Lundúna, hlaðinn fólki, er hafði verið
að ljetta sjer upp um daginn. Fyrir
slysni þess er við stýrið stóð, varð hún
fyrir heljarmiklum byrðingi, er sigldi
ofan ána, og hlutaði hann skútuna í
tvennt. jþar hlutu rúm 700 manna bráð-
an bana. Er það eitthvert hið hrapar-
legasta slys, er sögur fara af. — En
„sjaldan er ein bára stök“. Viku síðar,
11. þ. mán., kviknaði í kolanámu í
Wales, meðan verkmenn stóðu þar að
vinnu. f>ai' týndu 300 manna lífi.
I Missisippi-dal f Norður-Ameríku
gengur gula (gulusótt) svo skæð, að
jafna má til Svartadauða fyr á öldum.
Til dæmis er nefnd þar ein borg, er
Memphis heitir og í voru fyrir skemmstu
50000 íbúa. En þegar síðast frjettist,
voru þar eigi eptir nema 5000; — hitt
allt dautt eða flúið.
Uppskeravarð nú betri hjer í Dan-
mörku en verið hefir í mörg ár undan-
farin. —- Konungur kom heim úr orlofs-
forinni til Englands 19. þ. m. — Ríkis-
þingið hefst 7. oktbr. — 9. þ. m. and-
aðist hjer N. L. Westergaard, háskóla-
kennari f austurlandamálum, f. 1815,
fróðleiksmaður mesti og vel þokkaður.
Brjef um meðferð á skepnum.
jpó þjer hafið beðið mig um, að
skrifa yður um meðferð á skepnum, þá
veit jeg ekki, hvort það er til nokkurs.
Landar vorir vilja heldur eiga margar
skepnur hálfhoraðar, en fáar f góðu
standi. í kringum mig er ekki nema
einn einasti maður, sem fylgir mjer í
því, að fóðra og þrífa vel pening sinn.
Hinirhalda uppteknum hætti; missa fje
úr bráðafári á haustin, og lömbin á vor-
in, af því ærnar ganga horaðar undan
vetrinum, þó þeir hafi reynslu okkar
fyrir sjer, að ekkert meðal er öruggara
gegn pestinni, en að gefa kindum
snemma á haustum gott hey, og hýsa
þær á nóttunni f slagviðrum, kröpum
og hrímfal'i, og ekkert eins áreiðanlegt
til að eignast frísk og væn lömb, eins
og að eiga feitar ær á vorin. Jeg vil
þarfyrir ekki sverja fyrir, að bráðafár-
ið enga kind drepi á haustin, eða að
ekkert lambtýnist úr á vorin. Hitt er
víst, eins og öllum gefur að skilja, að
aldrei er eins nauðsynlegt að hjúkra
óhörðnuðum ungkindum, lömbum og
veturgömlu, eins og á haustin, þegar
grös eru farin að dofna, og skepnunni
bregður bæði við veðráttuna og það
fóður, sem hún fær af jörðunni. Hefi
jeg haft þann sið, og orðið gott af, að
kenna lömbum át löngu fyrir veturnæt-
ur, þegar kalsar fara að ganga, og hýsa
bæði þau og jafnframt veturgamalt á
nóttunni. þ>ar á móti beiti jeg þeim
mildu djarfar seinna, enda þolir skepn-
an það stórum betur, þegar hún er orð-
in vetrinum vön og er í góðu standi.
þ>að var gömul búmanna regla hjer á
landi, að láta enga skepnu leggja af
fyrir miðjan vetur, og er ótrúlegt hver
harðindi peningur þolir þegar á líður
bæði fje og hross, þegar svo er að far-
ið. Hitt ættu allir að vita, hvert fóður
skepnan þarf sfðari part vetrar, ef hún
er farin að leggja af um jól. J>að er
bæði gott upp á skepnuhöld og hey-
drýgindi, að gefa vel framan af vetri;
hitt stendur bæði fje og hrossum fyrir
þrifum og skal reynast miklu útdráttar-
samara upp á hey. Aldrei el jeg hest,
ekki einu sinni reiðhest, það sem reið-
mennirnir kalla að ala. Jeg læt alla
hesta út á daginn, hvernig sem viðrar,
en læt hesthús vera opin úr því rökkva
tekur, og gott úthey, myglulaust og vel
hrist, á stalli. Aldrei læt jeg reka hesta
heim, en læt þá sjálfráða, hvort þeir
vilja koma; líða stundum, þegar auð er
jörð, margir dagar, að enginn hestur
leitar húsa, en þegar þeir koma, sje
jeg um, að þeir fái fylli sína af hollu
og ljettu heyi. Með þessu móti sparast
mikið fóður, og er því næst með þessu
móti snöggt um hægra að hafa hest-
hús þurr og hrein, sem meira ríður á
en margur hugsar. Hesturinn er þrifa-
skepna, og þekkt hefi jeg klára, sem
ekki bera við að leggjast í blautan flór;
enda háir bleyta og óþrifnaður hestun-
um meira en öðrum skepnum. Er meira
í það varið, að hús sjeu hrein, en að
fóðrið sje kraptfóður, og enginn skyldi
gefa hesti töðu,' en láta hann standa
upp að hófskeggi f leðju, nema honum
sje umhugað um, að hesturinn verði
bæði fótaveikur og heysjúkur sem kall-
að er. Bezta meðferð þurfa hestar, um
það leyti, er þeir fara að fara úr hárum,
enda eru þeir þá gráðugri, en endrar-
nær. J>á er óhætt að gefa þeim svo
sem vikutíma kraptfóður, töðu, hafra
og enda baunir, sem annars eru hestum
óhollar, aðjegekki nefni það, sem bezt
má fara, blessaða mjólkina. Flýtir þetta
fyrir hárfellingunni og gjörir háralagið
sljettara og fallegra. Er þetta ekki svo
lítilsvirði, sem margur hugsar; því bæði
er fallegt háralag heilsumerki, og þá
gjörir það hesta miklu útgengilegri hjá
útlendum hrossakaupmönnum. Ér von
þeir gjöri mun á fjörlegri og frísklegri
skepnu, sem gljáir á, og svo á ótólegu
kvikindi, sem ekki kemst úr flókanum
fyr en á haustin, ellegar skilar kannske
tveim reifunum á næsta vori. Að skrifa
um peningshús, ætti að vera óþarfi; að
þau þurfa að vera hrein, loptgóð og
rúmgóð, vita allir; hitt er ef til vill, ekki
eins kunnugt, að þau þurfa einnig að
vera björt. Skepnan elskar Ijósið, og
þrífst stórum betur í björtu húsi en
dimmu. Á þessu ríður mest, þar sem
um kýrnar er að gjöra, sem lengst og
mest eru inni, og þó er því mjög ábóta-