Ísafold - 28.08.1880, Blaðsíða 3

87
anlega gjört það af því, að þeir höfðu
ekki peninga til að komast lengra.
þetta er ekki svo viðurhlutamikið fyrir
einhleypa menn, sem duga til að vinna,
því þeir geta ugglaust á skömmum
tíma unnið sjer svo mikið inn, sem með
þarf til þess að kosta ferð sína vestur
í þau hjeruð landsins, þar sem nóg er
af ágætu landi að fá fyrir allsendis eklc-
ert. En það er mjög vafasamt, hvort
fátækir fjölskyldumenn, sem upphaflega
berast fyrir í Nýja Skotlandi eða ann-
arstaðar í austustu hjeruðum heimsálf-
unnar, verða nokkurn tíma á æfi sinni
færir um að komast þangað vestur i
land, þar sem vel er veranda. A Wash-
ington-eynni í Michigan-vatni mun
þeim fáu íslendingum, sem þar hafa
verið, hafa liðið fremur vel, þóaðjarð-
vegur sje þar ekki hinn bezti; en menn
eru nú farnir að tínast þaðan vestur til
nýlendunnar í Minnesota, enda geta
ekki nema fáeinir bændur komizt fyrir
þar á eynni. Nýlendan í Shawano
county í Wisconsin er líka allt að því
hætt að vera til. þ>ar er skóglendi all-
mikið, en jarðvegur sendinn og magur.
Atvinnu hefir þar verið fremur góða
að fá, helzt við skógarhögg. En afþví
að landið er svo ljelegt til akuryrkju,
hefir mönnum ekki þótt fýsilegt þar til
frambúðar, og hafa þeir því leitað það-
an vestur til Dakota og Minnesota.
Nýlendur Islendinga í Minnesota og
Dakota eru mjög haganlega settar, því
að þær liggja í einhverjum ágætustu akur-
yrkju-hjeruðum Norður-Ameríku. þ>eir
íslendingar, sem fyrst settust að í Minne-
sota-nýlendunni, höfðu áður haftaðsetur
í Wisconsin, en fluttu þaðan, af því þar
var hvergi orðið hentugt land að fá ó-
keypis. Fyrsti íslenzki landnemi sett-
ist að í þessari nýlendu sumarið 1875.
Hann byrjaði þar bú með nálega tóm-
um höndum, en á nú orðið mjög gott
bú. Að sama skapi hefir yfir höfuð að
tala gengið öllu því fólki, sem síðan
hefir flutt þangað. Jeg heimsótti byggð-
arlag þetta í aprílmánuði siðastliðnum,
dvaldi þar vikutíma, og sannfærðist
fyllilega um, að hagur landa vorra þar
stendur mjög ánægjanlega. Sumir, sem
þangað hafa flutt, voru annars, eptir ís-
lenzkum mælikvarða að dæma, vel efn-
um búnir, þegar þeir komu, enda hafa
nokkrir þeirra í upphafi lceypt sjer áð-
urnumin lönd með all-víðlendum hveiti-
ökrum á, í staðinn fyrir að setjast að
á ónumdu landi, sem öllum innflytjend-
um stendur til boða að fá til eignar ó-
keypis. Gripastóll manna er orðinn
furðanlega mikill, enda mun óvíða þar
vestra unnt að fá gripi til kaups með
eins lágu verði og þar, og er það kost-
ur mikill fyrir fátæklinga, sem eru að
setja bú. Islendingabyggð þessiliggur
með fram járnbraut einni, sem nær frá
Chicago, hinni miklu borg við suður-
enda Michigan-vatns, yfir ríkin Illinois,
Wisconsin og Minnesota, og nokkuð
inn í Dakota, og verður henni haldið
áfram miklu lengra en orðið er. Okeypis
land, sem vel sje gott, mun farið að
þrjóta með fram járnbrautinni fyr en
spölkorn fyrir vestan íslendinga þá, er
vestast búa, en þar á móti er landið
að mestu ónumið enn þegar komið er
inn í Dakota, og er þar landrými svo
mikið, að þó að allir íslendingar kæmi,
myndi þar nóg handa þeim af hinu
frjóvsamasta akuryrkju-landi ókeypis.
Landið er ýmist marflatt, eða með
lágum öldum, hvervetna grasi vaxið, en
víðast hvar skóglaust, en skóg er mjög
auðvelt að planta, enda gjörir stjórnin
hjer eins og annarstaðar þar vestra, þar
sem landi er eins háttað, mikið til þess
að koma upp skógum. þ>annig eru það.
lög, að hver sá, sem á 8 árum hefir
plantað skóg á ioekrum, fær að verð-
launum 150 ekrur auk þeirra 10 ekra,
sem hann hefir plantað, og getur þó
hver landnemi þar fyrir utan fengið
160 ekrur, hvort heldur er í skóglendi
eða á skóglausu landi, — þó ekki nema
80 ekrur, ef nær er járnbraut en 10
enskar mílur —, fyrir ekkert, að undan-
teknu innritunargjaldi á landtöku-skrif-
stofu, mest 18 dollars, víða allt að helm-
ingi meira, þegar hann hefir haft aðal-
aðsetur á landinu í fimm ár, og gjört
þar lítilfjörlegar bætur. Land, sem menn
þannig fá ókeypis, kemst í þessum hluta
landsins, fljótt í hátt verð, og vil jeg
því til sönnunar að eins geta þess, að
íslendingur einn í byggðarlagi því, er
þegar var nefnt, seldi í fyrra land sitt,
sem hann fám árum áður hafði fengið
ókeypis samkvæmt hinum almennu
landtökulögum og setzt að á alveg fjár-
laus, fyrir 900 dollars, og er þó sá, er
keypti, vel ánægður með kaup sitt.
Húsakynni Islendinga í Minnesota-ný-
lendunni eru yfir höfuð að tala í góðu
lagi. þ>ó búafáeinir í fremur ljelegum
torfkofum, eins og margir aðrir fátækir
landnemar gjöra fyrst um tíma, þarsem
ekki næst til slcógar. Margir spara
sjer eldiviðarkaup með því að hafa til
eldsneytis hey, sem saman er snúið
ýmist með höndunum eða með til þess
gjörðum verkfærum. Yfir höfuð að tala
stendur hagur íslendinga þeirra, sem
niður eru komnir í þessu byggðarlagi,
miklu betur en fólks í hinum öðrum
íslenzku nýlendum, enda hefir þangað
leitað margt af því fólki, sem flutt hefir
frá íslandi þessi síðustu ár.
Ferðist maður 300 enskar mílur ná-
lega beint í norður frá vestustu íslend-
ingum í nýlendu þeirri, er þegar var
nefnd, — lítið eitt vestur á bóginn —,
þá kemur maður í norðausturhorn Da-
kota, og stendur þar lítill bær Pembina
að nafni við Rauðá (Red River of the
North) vestan megin. í þeim bæ eiga
nokkrir íslendingar heima, og þaðan
í vestur og suðvestur liggur íslendinga-
byggðin í Dakota. Er ekki meira en
á 3. ár síðan hún hófst. Var landið næst
bænum nálega alnumið af fólki frá
Canada og annarstaðar að þegar ís-
lendingar tóku til að leita þangað, og
hafa því flestir þeirra orðið að fara
nokkuð langt vestureptir til að fá sjer
land, svo að meginbyggð þeirra er frá
30 til 40 enskar mílur frá Pembina.
þ>eir, sem fyrst settust þar að, voru frá
Nýja íslandi, ^og þangað leita Nýju ís-
lendingar enn, en auk þeirra allmargir
aðrir. Eins og sljetturnar við Rauðá
yfir höfuð er land þar einkar frjóvsamt,
og hefir þann kost fram yfir landið
suður frá, sem þegar hefir verið lýst,
að þar er víða nóg af góðum skógi,
en aptur er þar lengra til markaðar og
veturinn bæði lengri ogharðari. Meðal
þess fólks, sem hjer er niður komið,
eru sumir hinna fátækustu og aumustu
úr Nýja Islandi, enda eru þeir taldir
ósjálfbjarga og eru styrktir af norsku
synódunni. Ymsir af þessu fólki urðu
líka fyrir talsverðu óhappi á síðastliðnu
hausti, þar sem hey þeirra, og jafnvel
hús einstakra, brunnu upp. Hins vegar
eru nokkrir hjer einnig, sem eru á góð-
um vegi með að komast áfram og sem
ekki hafa fengið neinn styrk neinstaðar
að, og sökum landgæðanna getur varla
hjá því farið, að þessi íslenzka nýlenda
komist upp áður en mjög langt líður.
Járnbraut sú, sem næst er þessari byg'gð,
liggur með fram Rauðá að austan, í
Minneso'ta, og er blómlegur bær að rísa
upp við járnbraut þessa, andspænis
Pembina, sem St. Vincent heitir. En
búizt er bráðum við, að lögð verði
járnbraut Dakota-megin árinnar norður
eptir landi, og hlýtur þá íslendinga-
byg'g'ð þessi að njóta góðs af. AfDa-
kota er annars sáralítið byggt enn sem
komið er, varla nema mjó mön með-
fram austurtakmörkunum, en land þetta
er mesta fl'æmi, allt að því fjórum sinn-
um stærra en ísland.
Um Nýja ísland er mönnum hjer á
landi miklu kunnugra en hinar aðrar
byggðir íslendinga í Vesturheimi. Menn
vita, að það var fyrir tilstilli Canada-
stjórnar, að þessi nýlenda var stofnuð,
og að til þess var veitt stórmikið fje.
Nýlendan liggur, eins og mörgum mun
kunnugt, með fram vesturströnd Winni-
peg-vatns sunnanverðs, í miðjum Cana-
da-löndum, hjer um bil iooenskar míl-
ur norður frá Pembina. I.iggur fylkið
Manitoba þar á milli. Jarðvegurinn er
frjóvsamur, skógur meira en nógur, og
ógrynni ýmislconar fislca í vatninu, enda
mun það fremur en allt annað hafa ver-
ið fiskiveiðin, sem upphaflega dró ís-
lendinga á þessar stöðvar. Hins vegar
hefir nýlendan ókosti svo mikla, að mjög
er hætt við, að allur þorri manna gefist
þar upp og leiti burtu. Meðal ókost-
anna er sá mestur, að jarðvegurinn er
svo afar-votlendur, og er því ekki unnt
að fá þar færa sumarvegi nema með
stórmiklum kostnaði, sem fátækum land-
nemum hlýtur að vera of vaxið. Auk