Ísafold - 02.05.1882, Síða 2

30
ef þeir sjálfir í raun og veru þyrftu að
kosta framfæri þeirra. f>að er almenn
skoðun, og hún efalaust á fullum rök-
um bygð, að það sje búskap manna
yfir höfuð til hnekkis að hafa þann
hrossafjölda, er menn hafa í sumum
sveitum1, en það nægir eigi að menn
sjái þetta; þeim manni, sem eigi getur
varið land sitt fyrir hrossum, þykir, úr
því sem gjöra er, betra að eiga sjálfur
nokkuð af þeim. Ákvarðanir þær við-
víkjandi ágangi af skepnum, sem hjer
ræðir um, mundu nú leiðrjetta þessa
skökku búnaðarstefnu, og gjöra mönn-
um unnt að nota land sitt fyrir þær
skepnur, er þeir sæu sjer mestan hag
við að hafa, án þess að það væri bóta-
laust urið upp af hrossum annara, og
á hinn bóginn mundi helzta hvötin til
að hafa óþarfan hrossafjölda hverfa,
þegar menn yrðu að hafa þau í sínu
eigin landi eða borga fyrir beit þeirra.
Umtalsefni greinar þessarar er það
atriði landbúnaðarmálsins, sem einna
mesta þýðingu hefir fyrir allan almenn-
ing; það er svo almennt viðurkennt, að
nauðsynlegt sje að breyta lagaákvörð-
unum þeim, er nú gilda um þetta efni,
að líklegt er að það dragist eigi leng-
ur en til næsta alþingis; til þess tíma
eiga menn nú kost á að hugleiða þetta
efni og láta í ljósi skoðanir sínar um
það, og höfum vjer ritað athugasemdir
þessar í því skyni, að þær gætu orðið
til leiðbeiningar við íhugun málsins;
þótti oss þvi fremur ástæða til þess,
sem nýlega hefir í blaðagrein einni
verið haldið fram í tölunni, en sú stefna
í þessu máli eigi nefnd á nafn, sem
neðri deild alþingis í fyrra samþykkti.
Eigi veldur sá er yarar þó yer fari.
í fyrrasumar var byijað að leggja
veg frá heiðarbrúninni hjá Lækjarbotni
og er auðsjeð á stefnu brúarinnar að
vegurinn á að leggjast niður hólmana,
en mönnum þeim, sem þessu rjeðu hefir
ekki verið full Ijóst að áin á veturna
flóir yfir alla hólmana í leysingum.
pá 12 vetur sem eg er búinn að vera
hér í Elliðakoti, hefir áin á hverjum
vetri runnið yfir hólmana og suma opt,
og er það eðlilegt þegar árfarvegurinn
er orðinn fullur af snjó og klaka, en
vatnsrennslið svo lítið undir ísnum að
þegar leysing kemur í fjallið, hlýtur
allt hið mikla vatn sem þá kemur nið-
ur Fossvallaárnar að renna yfir hólm-
ana sem eru jafnlendir; þessu vara menn
sig ekki á, sem ekki koma hjer nema
á sumrin, og sjá þá árfarveginn bæði
djúpan og breiðan.
J>að er ekki hyggilegt að fara eptir
því hvar vegurinn kostar minnst, þeg-
I) Hrossin gjöra án efa meiri skaða í högum, eu
virðast kann í fljótu bragði; þau velja jafnaðar-
lega beztu blettina, og skilja einatt eigi við
hvern þeirra fyrri en þeir eru unnir upp; sauð-
fje fer aptur á móti öðruvísi að.
ar hann fyrst er lagður; menn eiga að
meta það mest, að vegurinn sje eptir
því sem unnt er, lagður beinn og þar
sem hann þarf minnst viðhald. Veg-
irnir hjá okkur eru ofdýrir til þess að
menn sjeu aðgæzlu lausir um að leggja
þá þar sem þeir máske á fyrsta ári
verða eyðilagðir af náttúrunni, hvernig
sem frá þeim er gengið.
Vegurinn yfir Svinahraun mun vera
þijevetur í vor, og hvernig hann verð-
ur f vor veit eg ekki, enn svo var
hann næstliðið haust, að hestar sem
reknir voru yfir hann, fóru heldur út
um hraun en renna veginn, og dýr
verður hann með árafjöldanum, ef hon-
um á að verða viðhaldið í brúkanlegu
standi. Auk þess að illa er frá hon-
um gengi, er hann óhyggilega lagður
og þeir sem ijeðu því, að vegurinn var
lagður niður Svinahraun á leið fyrir
sunnan Vötn, munu betur færir til ann-
ars en ráða hvar fjallvegir eru lagðir.
En þó hinn klaufalegi krókur sje
þegar kominn á veginn suður fyrir Vötn,
ættu menn i tíma að nota vitið til að
út sjá hentuga leið, fyrir veginn frá
Vötnunum niður að Ártúni.
Guðm. Magnússon.
ÍSLEZKAR KAUPSTAÐARVÖRUR
1881. Eptir því sem segir í venjulegri árs-
skýrslu þeirra Simmelhag & Holms, brakúna
í Kaupmannahöfn, um aðflutning á ýmsum
varningi frá Noregi, íslandi, Eæreyjum og
Grænlandi, hefir árið 1881 flutzt frá ís-
landi til Kaupmannahafnar hjer um bil
þetta: (Til samanburðar eru hjer einnig
settar samsvarandi tölur úr skýrslunni frá
árinu á undan 1880). 1881 (1880)
UU pd....................1300000 1000000
Lýsi tnr................... 8300 9300
Saltfiskur skpd........... 13700 13800
Harðfiskur skpd............. 844 1038
Sauðakjöt salt. tnr........ 9300 7800
Tólg pd.................. 359000 365000
Sauðargærur, salt......... 63800 38000
Æðardúnn, hreins.pd..... 5800 7600
En til Fnglands :
UU pd.................... 550000 675000
Saltfiskur skpd............ 8400 9100
Og til Spánar:
Saltfiskur skpd........... 23100 25700
Samt. til Khafn. og Engl.
Ull pd...................1850000 1675000
Samt. til Kh., Engl.ogSpán:
Saltfiskur skpd........... 45200 48600
Eptir óselt í Khöfn í árslok 1881: 35000
pd. af ull, 900 tunnur af lýsi, 350 skpd. af
harðfiski, 900 tunnur af kjöti og 2200 sauð-
argærur.
Verðlagið var sem hjer segir, á púndinu
af ull, tólg og dún, á skippundinu af fiski,
á tunnunni af lýsi (210 pd.), og kjöti (224
pd.), og á vöndlinum af sauðargærum (þ. e.
hverjum 2 gærum).
a. í Kaupmannahöfn. 18 81 (1880)
Hvít ull norðl........... 71-85 85-96 a.
Hvít ull sunnl........... 71-76 78 -
Hvít ull vestfirzk....... 73-76 80 -
Svört ull................ 70-75 70-80 -
18 81 (1880)
Mislit ull norðl......... 51-65 |
Mislit ull sunnl. og vestf. 55-60 | ^ a'
Tólg.................... 33-37 30-33 -
Sauðargærur .............610-635 510-640 -
Sauðakjöt, salt......... 45-53 44-56 kr.
Hákarlslýsi tært ....... 49-55 36-44 —
Dökkt lýsi.............. 30-48 32-40 —
Saltfiskur hnakkak...... 60-63 48-65 —
Smáfiskur salt.......... 48-54 32-36 —
Ysa söltuð ............. 40-45 25-32 —
Langa söltuð............ 46-64£ ? —
Harðfiskur.............. 70-110 65-110—
Æðardúnn ...............llþ-13 llf-12^—
b. A Englandi:
Hvít ull norðl.......... 74-75 82-92 a.
Hvít ull sunnl. og vestf. 71-73 67£-80£ -
Mislit ull .............. 53.55 45-70 -
Smáfiskur salt.......... 46-55 28-38 kr.
Ýsa söltuð ............. 36-43 21-30 —
c. Til Spánar:
Saltfiskur vestf. (málsf.) 64-|-71A 46-50 —
Saltfiskur sunnl........ 58-64-| 40-44|—
I ullarverðinu eru umbúðir meðtaldar í
Kaupmannahöfn, en ekki á Englandi. í
verðinu á kjöti og lýsi er ílátið talið frá.
það er tekið fram í skýrslunni, að harð-
fiskskaup fari minnkandi ár frá ári.
Sauðargærur reyndust óvenjurýrar, og frá
sumum verzlunum ekki í umsömdu standi;
fengu sumir því ekki meira fyrir vöndulinn
en 5 kr. eða ekki það.
„Um framræslu eptir búfræðing Torfa Bjarna-
son í Ólafsdal“ (ísaf. IX. 7.) gefur mjer efni til
fylgjandi athugasemda.
Jeg ætlast eigi til að lögð sjeu lokræsi þar sem
jarðvegurinn er of laus fyrir þau yfir höfuð, en ef
minni kaflar (dý, jarðfall eða þvil.) kæmi fyrir, er
svo kynni að vera, má þjetta botninn undir pípu-
ræsi, svo þau eigi sigi þar fremur en annarstaðar,
og þarf það eigi að vera neitt „basl“.
Járnpípan eða trjerennan i ræsismynninu á að
vera svo víð, að síðasta leirpípan í ræsinu gangi
inn í efri enda rennunnar, en hinn endinn á — til
þess að mýs skríði síður inn í ræsið — að standa
svo sem J/2 fet út úr bakka skurðsins, sem ræsið
fellur í. Hann á að vera dýpri en ræsið. Get
jeg þessa af „löngun til að fræða“ þá, er eigi vita
áður, en vilja skilja það.
Hafi herra Torfa þótt tilhlýðilegt vegna viðvan-
inganna að „velja þá vardaminnstu aðferðina“ við
samskeyti pípuræsanna, sem hann álítur „að muni
ekki verða tiðkuð hjer á landi að sinni“, því þá
eigi einnig við jarðræsin, sem ætla má að fremur
verði notuð að svo stöddu? Með allri virðingu
fyrir hinum norska rithöfundi o. fl- (sem þó eigi
er getið í timaritinu), vil jeg eigi hika við að víkja
frá fræðilegum setningum hans eða annara, þar
sem þær eigi hafa verklega þýðingu fyrir oss, hvort
heldur það er vegna „viðvaninga“ eða annara sjer-
legra kringumstæða.
|>að lítur svo út, sem herra Torfa mislíki, að
jeg skuli dirfast að fást um ritverk hans sem eldri
manns. A annan hátt get jeg eigi skilið tilraun
hans til að hártoga einstök orðatiltæki í grein
minni (Isaf. IX. 1.). Að hann h a f i t a 1 i ð túnin
með sáðlandi, dreg jeg út úr þessum orðum sjálfs
hans (Tímar. bókm. 2. árg. bls. 2#2—233): „ÖUu
landi, er þurka skal, má skipta í þrjá flokka:
1. Óræktaflóar ... 2. Grasmýrar ... 3. Sáðlendi. .
kalla(!) jeg alla þá jörð, sem árlega er unnin með
akuryrkjutólum, hvert sem þar skal rækta jarðepli,
rðfur(?) eða sáðgresi til heyskapar eða ann-
ad“. — f>au tún, sem eigi eru svo raklend, að þau
geti heitið „gra.,-mýri“, hljóta því að vera í 3.flokki,
ella skil jeg eigi hvar þeim er flykkt.
Aðrar mótbárur hr. Torfa gegn athugasemdum
mínum tek jeg eigi til greina; enda hefi jeg enga
löngun til að hefja deilu út af litlum ágreiningi,
Og vil jainvel eigi taka mjer eldri menn til fyrir-
myndar í því, Skal jeg því hjer með hafa úttalað
um þetta mál.
Björn Björnsson.