Ísafold - 29.06.1882, Blaðsíða 3

55
alveg íslaust norður fyrir Seyðisfjörð,
en firðir allir voru enn þá fullir af ís;
talsvert rek er því komið á ísinn, og
vonandi hann fari bráðum frá landinu,
svo skip geti komizt leið sína. 12. og
13. júni var veður kalt, og sjókuldinn
mikill af ísnum, vindurinn var fyrri
daginn norðaustan, en seinni daginn
suðaustan, en í þessari veðurstöðu á
þessum tíma ársins er næstum alltíð
kolniða þoka yfir hafinu fyrir austur-
landinu, svo varla sjest lengd skipsins,
skipum til mikils farartálma, en nú var
báða þessa daga þokulaust og bjart
til hafsins, sem styrkir þá trú manna,
að hin leiða þoka fyrir austan landið,
komi af því, að kaldur norðanstraum-
ur og hlýjari sunnanstraumur —- Gólf-
straumurinn — renni þar hver móti
öðrum.
Enginn ís sást frá 8. til n. júní fyr-
ir sunnan eða sauðaustan landið, þá
dagana sem ísinn rak frá austurlandinu,
svo líklegra er, að sunnanstraumur hafi
drifið ísinn norðaustur, heldur en að
norðanstraumur hafi rekið hann suður
í haf.
Ritað 13. júní 1882
Tryggvi Gunnarsson.
Uiu fiskiveiðar litlendar.
þetta er fjarskalegt bull, sagði jeg við
sjálfan mig, þegar jeg lagði frá mjer Nr.
150 af »Skuld« og hafði lesið greinina »Herra
Nellemann og velferð Islands«. Jeg held
reyndar að 'ritstjóranum hafi fundizt það
sama og mjer, þvi þegar hann er búinn með
»eintal sálarinnar« sem hann leggur í munn
ráðgjafans og hr. Trolle, þá segir hann:
»1 alvöru höfum vjer ekki sagt« o. s. frv.
»heldur benda á hverja þýðingu kappstcekir
menn gætu lagt í aðferð þeirra«.
Má jeg spyrja, hvað varðar almenningum
hvernig »kappstækir« menn líta á málið,
liggur það ekki nær skyldu ritstjórans, að
skýra fyrir lesendum sínum hvernig skyn-
samlega og stillilega á að líta á málið, og
hvað affara bezt er fyrir land og lýð í bráð
og lengd; er ekki þetta mál það alvörumál,
að tala verði um það með sannleiksást og
gáskalaust? þegar ræða er um rétt allra
fiskiveiðamanna á Islandi gagnvart útlend-
um veiðimönnum, er koma eins og farfugl
ar til landsins á sumrin og fara burt aptur á
haustin með gróða sinn. Eitstjórinn segir :
»Enn nú hefir herra Nellemann drýgt þá
synd, sem vjer vonum að Islendingar fyrir-
gefi honum aldrei«. Hver er þessi synd?
það hljóta víst allir að skilja, að brjef
ráððjafans snertir alls eigi þá Norðmenn,
sem eru reglulega búsettir á Islandi og reglu-
legir íslenzkir borgarar, fremur en hvern
annan Islending, sem þar hefir fast heimili;
það eru þá að eins óreglulega búsettir, eða
alls ekki búsettir menn, sem ritstjórinn ér
að verja, eða með öðrum orðum, ólöglegar
liskiveiðar innan landhelgi. þessi meðferð
málsins þykir mjer svo hættuleg, að jeg get
ekki leitt hjá mjer, að skrifa þessar línur.
Hvað snertir brjef ráðgjafans, þá virðist
mjer það vera mergur málsins, að rannsaka
hvort það styðst við gildandi lög, eða hvort
það rangfærir þau, sje það samkvæmt lögum
landsins, þá er hraparlegt ranglæti að bera
bríxl á ráðgjafann fyrir það, að hann skýrir
Norðmönnum frá, hver gildandi lög sjeu á
íslandi, eða þó að hann gangi eptir að þeim
sje hlýtt; hann gjörir þar að eins skyldu
sína, hvorki meira nje minna. En sje brjef-
ið gagnstætt lögunum, þá liggur beint við,
að skýra það fyrir mönnum með ljósum rök-
semdum, hvað er, sem rangt er í brjefinu,
slíkt gæti orðið Norðmönnum—sem ritstjór-
inn vill vera svo hlynntur — miklu meira til
gagns en umtöluð grein í »Skuld«, þvi auð-
sjeð er það, að þeir staðir í brjefinu sem
eru lögum gagnstæðir—ef nokkurir eru—eru
Norðmönnum hættulausir, þeir dæmast ept-
ir lögunum, en ekki eptir ráðgjafabrjefinu.
þegar ritstjórinn er búin að átta sig á, hvað
eru lög og ekki lög í þessu máli, þá mun hann
sjá sem þingmaður og löglesinn, að eigi
dugar að ráða mönnum til að hlýða ekki
gildandi lögum, þó slíkt kynni að verða í
bráð til nokkurs tekjuauka, bæði fyrir lands-
sjóðinn og nokkura landsmenn.
Jeg er viss um að allir sjá, að ekki dug-
ar að leyfa einni utanríkisþjóð að veiða í
landhelgi, en neita annari, því myndu Erakk-
ar, Englendingar og fleiri þjóðir illa una,
ef Norðmenn mættu einir veiða en aðrir
ekki. Ef síldarveiðarnar framvegis ganga
vel, þá mun þess ekki lengi að bíða, að
Frakkar og Englendingar fari líka að veiða
síld og það ekki með smá-fjelögum; þeir
hafa afl til þess, er gjöra þarf, en þá mun
fara að þrengjast á smáfjörðunum. Nei,
það er víst, að annaðhvort verður, að leyfa
öllum eða banna öllum utanríkismönnum,
að veiða í landhelgi; annaðhvort verður að
reka þá burt frá veiðum í landhelgi, eða
heimta að þeir verði löglega búsettir í land-
inu.
Jeg vil spyrja alla sjómenn á Islandi,—
þeim stendur málið næst — vilja þeir gefa
landhelgisrjettinn frá sjer, vilja þeir hleypa
öllum þjóðum inn á víkur og voga, til þess
að veiða þar síld og þorsk og alla aðra
fiska, jeg er viss um, að allir sem hugsa
fram í tímann segja nei, í einu hljóði.
Jeg vil spyrja ritstjórann: er nokkurt
land í heimi, sem vill fleygja frá sjer þess-
um rjetti, eða erþað ráðlegt fyrir Island, að
gefa frá sjer þennan rjett, og þar með ein-
hverja þá ríkustu gullnámu í heimi, sem
eru fiskiveiðarnar kringum landið. Jeg vona
að hann segi nei. Mig grunar að innan
5 ára, þegar Danir eru búnir að koma á fót
10—20 síldarveiðafjelögum og 30—50 skip-
um, og sem því miður ekki verður hjá komizt
eins og nú er ástatt, að með fullum rjetti
mega veiða þorsk og síld inni á fjörðum, þá
naun sjómönnum vorum þykja nóg komið,
og þykja þá vænt um rúðgjafabrjef, sem
hjeldi öðrum og fleiri óviðkomandi fyrir ut-
an landhelgina. Ef svo fer sem óskandi og
vonandi er, að Islendingar sjálfir fari að
stunda síldar- og þorskveiðar með meira
afli en hingað til, þá munu þeir verða fegn-
ir að til eru lög í landinu, sem hindra Norð-
menn, Frakka, Englendinga og aðrar þjóð-
ir frá því að fylla alla firði og flytja burtu
veiði þá, er landsmenn sjálfir áttu að njóta,
og geta notið, ef þeir sýna dáð og dug og
eru einir um hituna. það þarf ekki langt
að fara til þess að sýna dæmið. Á Seyðis-
firði, sem er lítill fjörður, taldi jeg næstlið-
ið haust 72 síldveiðaskip, sem láu út um
allan fjörð meðfram báðum löndum, svo
varla var hægt að ná nokkurstaðar nótlagi
eða drætti fyrir skipsakkerum og skipaþvögu;
kæmi síldartorfa upp í vatnskorpuna, þá
voru á sama augnabliki komnir 10—20 nóta-
bátar utan um hana, og allir vildu hripsa sem
fyrst; við það varð síldin hrædd, dreifði sjer
hjelt til djúps, og enginn fjekk neitt. Hefði
nú verið 5 eða 10 innlend slldveiðafje-
lög á Seyðisfirði og eigendurnir verið bún-
ir að setja mest af eigum sínum í úthaldið,
ætli þeim hefði ekki sárnað að þessi aragrúi
af útlendum fiskimönnum, sem margir höfðu
ekki löglega heimild til veiðarinnar, voru inn
á firði til að spilla veiði landsmanna sjálfra,
er einir áttu fullan rjett á veiðinni?—I þessu
máli verður sannarlega að horfa lengra fram
í tímann, en á yfirstandandi ár og ekki ein-
ungis líta á skammvinnan stundarhag.
það er misskilningur bæði á lögunum og
ráðgjafabrjefinu að ekki megi hafa, til að
flytja veiðina og veiðiáhöld milli Islands og
annara landa, bæði norsk og önnur utan-
ríkis skip. það er og misskilningur að ekki
megi hafa norskt fólk við veiðina ef eigand-
inn er íslenzkur borgari, en aptur má ekki
veiða inn á fjörðum, eða í landhelgi á utan-
ríkisskipum, eða með utanríkis skipstjórum,
þó útgjörðarmaðurinn sje innlendur. Jeg
sje ekkert á móti því þó innlend skip hafi
forgöngurjett fyrir utanríkisskipum, það ætti
að vera meðal til að auka innlendan skipa-
stól og innlenda skipstjóra, þegar efni auk-
ast í landinu og fiskiveiðarnar einkum síldar-
veiðarnar verða reknar með meiri dugnaði
en til þessa tíma hefir gjört verið. Auk
þess er þetta gott hjálparmeðal til að halda
Frökkum við veiðar sínar fyrir utan land-
helgi, þvi kostnaðarsamt og óhentugt er fyr-
ir Frakka og Englendinga að þurfa annað-
hvort að legja dönsk eða íslenzk skip til
veiða sinna við Island, eða gjöra sín skip
að íslenzkri eign. þó þykir mjer þetta at-
riði hvergi nærri eins miklu skipta, eins og
það: að ekkert, alls ekkert, sje eptirgefið
af landhelgisrjettinum úr höndum lands-
manna sjálfra, sem einir eiga að hafa hans
not. þó Danir eins og ástatt er nú verði
að njóta góðs af því, að þeir eru samríkis-
menn, þá verður þetta þó aldrei jafnræði,
því seint munu Islendingar hafa gagn af
þeim rjetti að mega veiða við strendur Dan-
merkur. það væri má ske ekki óþarft að fá
ný og sanngjörn lög um þetta efni.
Á tveim undanförnum þingum hefir sú
tillaga komið fram, að engin mætti verzla
á Islandi, nema hann hefði þar fast heim-
ili; þá er eigi síður líklegt að enginn megi
veiða þar, nema hann hafi löglegt heimili í
landinu.
Fyrir nokkurum dögum átti jeg tal við
sænska General Consulinn í Kaupmanna-
höfn og sýndi honum á uppdrætti lslands
hvar Norðmenn hefðu veiðistöðvar sínar
hjer ogþar inni á miðjum fjörðum og fjarð-
arbotnum ; þá sagði hann : »Hafa norskir
borgarar leyfi til að fiska þarna«? — Jeg
svaraði: ekki eru það lög, en liðið hefir það
verið til þessa—»já svo«—sagði hann, og
varð forviða, en vjer sem eigum að gæta
laga vorra ogrjettar, vjer verðnm ekki hissa.