Ísafold - 25.07.1883, Síða 1

Argangurinn, 32blöð, kostar
3 kr. innanlands, en í Danna.,
Svíþjóð og Norvegi um 3^/2
kr., í öðium löndum 4 kr.
Borgistí júlím. innanlands,
erlendis fyrir fram.
ISAFOLD.
Auglýsingar kosta þetta
hver lína : aur>
|með meginletri ... io
\með smáletri... 8
{með meginletri ...15
með smáletri....12
X 16.
Reykjavík, miðvikudaginn
25. júlímán.
1883.
61. Innlendar frjettir. Smáklausur. Hin fyrirhug-
aða peningastofnun.
63. Feilberg búfræðingur og 500 krónurnar.
64. Frá alþingi III. Hitt og þetta. Auglýsingar.
Skrifstofa ísafoldar er í ísafoldarprentsmið-
ju, við Bakarastiginn, 1. sal.
Afgreiðslustofa ísafoldar er á sama stað.
Afgreiðslust. ísafoldarprentsmiðju er á s. st.
Alþingisfundir i neðri deild að jafnaði hvern rúm-
helgan dag á hádegi, og í efri deild kl. I e. m.
Forngripasafnið opið hvern mvd, og ld. kl. I — 2.
íþökubókasafn opið hvern þrd. og ld. 2—3.
Landsbókasafnið opið hvern md„ mvd. og ld, 12 — 3.
Lögtak í Rvík fyrir brunabótagjaldi eptir 20. júlí.
Manntalsþing í Rvík laugardag 28. júlí.
Sparisjóður Rvíkur opinn hvern mvd. og Id. 4—5.
Strandferðaskipið Thyra á stað frá Rvík I. ág.
Reykjavík 25. júlí.
Alþingismál nú orðin 69. fúngmannafrum-
vörpin 41. jpingsályktunarupppástungur 10.
Pallin eru 2 stjórnarfrumvörp, 1 pm. frumv.
og 1 þingsályktunaruppástunga ; en ö frumv.
tekin aptur.
Lög frá alþingi eru 4 frumv. orðin, allt
stjórnarfrumv. Enn fremur samþykkt 1
þingsályktun og tvær dagskrár með ástæð-
um.
Breiðibólstaður í Vesturhópi veittur af
konungi 27. júní síra Gunnlaugi Halldórs-
syni á Skeggjastöðum.
Kirkjubær í Tungu veittur af konungi
27. júní síra Sveini Skúlasyni á Staðar-
bakka.
Tiðarfar gott um land allt , það er
til hefir spurzt. Grasvöxtur víðast góður,
sumstaðar afbragðsgóður, t. d. um Eyja-
fjörð og þar í grennd, einkum á túnum.
p>ó enn hafís við Hornstrandir 18. þ. m.
Nokkur fiskireytingur hjer á Innnesjum
en langróið. A Eyjafirði afialaust að kalla
er síðast frjettist, fyrir tæpri viku. Síldar-
afii alls enginn þar.
Strandferðaskipið Thyra, sem lagði af
stað frá Khöfn 1. júlí, kom hingað til Kvík-
ur 21. um kvöldið og hjelt jafnharðan áleið-
is vestur fyrir land, til Isafjarðar og hinna
vesturhafnanna. J>ví að hún hafði orðið að
snúa aptur við Horn 18. júlí og austur fyr-
ir land, fyrir hafís. Lá mjó spöng með fram
Hornströndum, austur fyrir Keykjarfjörð,
og svo norður og austur frá Horni svo langt
sem til sást. Ofurlítið hrul á Húnaflóa.
Annars íslaust fyrir öllu norðurlandi.
|>að hefir reynzt missögn, að Laura hefði
ekki komizt norður fyrir síðast. Hún komst
það, enn þótt við illan leik: hún lá 8 daga
á Keykjarfirði ísteppt, og gengu þá af henni
um 30 farþegja, er ætluðu til norðurlands,
og hjeldu inn Strandir og síðan austur eptir
sem leið liggur, sumir fótgangandi fyrstu
dagleiðarnar. Urðu loks langt á eptir skipinu
sem við var að búast. J>að (Laura) hvað
hafa komið við á Skagströnd og á Sauðár-
krók; kom til Akureyrar 15. júlí, í stað 9.
Craigforth, vesturfaraskip Slimons, kom
til Akureyrar eitthvað 10. júlí og tók þar
um 200 vesturfara og eins þá sem biðu
þess á Húsavík og austurhöfnunum; en
komst ekki lengra vestur eptir: hitti ís úti
fyrir Skagafirði og sneri þá aptur. Mikið
talað um sáraumlegt ástand vesturfara þeirra
er biðu skipsins á Sauðárkrók.
Kaupskip strandaði á Eyrarbakka fyrir
nokkrum dögum, á innsiglingu með fiski-
farm frá J>orlákshöfn. Bjargað mönnum
öllum og nokkru af farminum. Hjet Syl-
phiden, eign Einars kaupmanns Jónssonar.
Dáinn snemma í júlí síra Pjetur Jóns-
son, fyrrum prestur á Valþjófsstað.
Dáinn í nótt Teitur Pinnbogason, dýra-
læknir og borgari hjer í bænum.
Ágrip af skýrslu um fólkstöluna hjer á
landi 1. október 1880 er í Dagblaðinu danska
snemma í þessum mánuði. Setjum vjer
hjer aðalatriðin úr því, og til samanburðar
samsvarandi atriði úr skýrslunni um næsta
fólkstal á undan, 1870.
1880 1870
Fólkstala í!suðurumd...... 26,503 25,063
— í vesturumd........ 18,226 17,001
— í norður- og austurumd. 27,716 27,699
Pólkstala á öllu landinu ... 72,445 69,763
Pjölgun næsta áratug á und-
an, af hundraði .............. 3.83 4.14
Heimili alls ................ 9,796 9,306
Meðaltalmannaáhverju heimili 7.4 7.5
Karlar ..................... 34,150 33,103
Konur...................... .. 38,295 36,660
Fólkstala. í Keykjavík ...... 2,567 2,024
—»— á Akureyri ............. 713 582
—»— á ísafirði ............. 518 275
J>eir sem standa sjálfir fyrir
atvinnuvegi ............... 13,862 14,072
Konur, börn og ættingjar ... 39,243 38,093
Hjú ......................... 19,340 17,598
Blindir ......................... 192 181
Mál- og heyrnarlausir........ 56 55
Hálfbjánar ....................... 88 ?
Vitfirringar ..................... 81 ?
Andl. stjettar embættism.
og kennarar með hyski sínu 909 1,060
Veraldl. stj. embættism. ...— 335 250
J>eir sem lifa á eptirl.
og eigum sínum ..........— 562 479
Embættislausir vísindam. — 36 57
J>eir sem lifa á jarðrækt ...— 37,758 38,195
J>eir sem lifa á sjávarafla — 6,748 5,356
Iðnaðarmenn.................— 1,257 626
Verzlunarmenn.........!..— 747 573
Daglaunamenn................— 1,336 962
J>eir sem hafa óákveð. at—
vinnuveg.................— 981 704
Sveitarómagar og ölmusu-
menn................ 2,424 3,896
í varðhaldi .................... 12 5
— Furðumikið »dependerum vjer« Islend-
ar »af þeim dönsku« enn, í smáu sem stóru,
eins og Sveinn lögmaður Sölvason sagði, og
ljet vel yfir, þótt vjer þykjumst býsna langt
upp úr því vaxnir sem vjer vorum á hans
dögum, fyrir meira en hundrað árum.
Pullum þrjátíu og þremur mánuðum ept-
ir að manntal er haldið um allt land, 1. okt.
1880, birtist á prenti hin fyrsta skýrsla um
það merkilega atriði í landshagssögu vorri,—
suður í Danmörku og á dönsku. J>að er
nógu líklegt raunar, að landsstjórn vor »geri
ráðstöfun til«, sem hún mundi orða það, að
í Stjórnartíðindunum B birtist »á sínum tíma«
íslenzk þýðing á þessari skýrslu. En með-
an beðið er eptir þessu á »sínum tíma«, verð-
ur almenningur hjer á landi að láta sjer
lynda framanritaða eða því um líka örstutta
blaðklausu, og má þakka fyrir.
—-Synjun stjórnarinnar á staðfestingu á
þjóðjarðasölufrumvarpinu frá síðasta þingi
kom sjer mjög illa og hefir sumuin flutnings-
mönnum jarðasölunnar legið þunglega orð til
stjórnarinnar fyrir þaðáþessu þingi, einkum
þó fyrir það, að stjórnin hafði nú þar á of-
an fært upp söluverð sumra jarðanna úr því
sem alþingi samþykkti 1881, þrátt fyrir það
þótt menn sjeu nú auðvitað miklu síður fær-
ir að kaupa, vegna harðærisins. En að eins
hollt sje stundum að vera ekki of ör á söl-
unni, fyrir fyrsta boð, það sýndi lítið dæmi
í efri deild um daginn. Ábúandi þjóðjarð-
arinnar Brekku í Romshvalaneshrepp hafði
fengið nokkra þingmenn til að reyna til að
skjóta henni inn í frumvarpið, og skyldi
kosta 1300 kr.; höfðu 2 valinkunnir merkis-
menn í nágrenni hans virt hana á 1200 kr.,
og þóttist ábúandinn gera rausnarlega að
bjóða 100 kr. meir. En í umræðunum um
málið gerði Árni landfógeti Thorsteinson
honum og flutningsmönnum þess þann
hnykk, að bjóða í jörðina 1600 kr.; sagðist
meira að segja líklega geta gefið meira, þeg-
ar hann væri búinn að útvega sjer ýtarlegar
skýrslur um jörðina. Sem að líkindum ræð-
ur, leizt flutningsmönnum það ráð snjallast
að taka uppástunguna aptur.
—»Og þú líka, barnið mitt Brútus«, má
stjórnin segja, eins og Cæsar, þegar hún les
í alþingistíðindunum núna (A 86) þessi orð
af munni eins hinna konungkjörnu, þess sem
er auðkenndur með númer 4-—þeir konung-
kjörnu eru nefnilega númeraðir eins og dátar
og póstbögglar,--og heitir annars M. Stephen-
sen : »Á seinasta þingi komu fram 6 tillögur
til þingsályktunar, sem fóru fram á að skora
á stjórnina að gjöra eitthvað ; af þeim sam-
þykkti þingið 4, en felldi 2. J>essar 4, sem
þingið samþykkti, hefir nú stjórnin annað-
hvert synjað að taka til greina eða þá ekki
svarað þeim einu orði. En aptur á móti
hefir hún tekið til greina báðar tillögurnar
sem þingið felldi. Ef hinn heiðraði flutnings-
maður vill fá þessu máli framgengt, verður
honum því ráðlegast að biðja þingdeildina
að fella þessa sína tillögu til þingsályktunar«.
Hin fyrirhugaða peningastofnun.
Blöðin hafa sannarlega oflítið talað um
hið mikla allsherjar-nauðsynjamál, er þingið
1881 hafði með höndum, að bæta úr
peningaeklu í landinu.