Ísafold - 09.04.1884, Page 3

59
sjálfii eyjarbúar mjög tíðlega hvorir til ann-
ara, eins og víðast mun eiga sjer stað þar
sem nábýlt er. Að vísu hefir þetta optsinnis
orðið mjer til skemmtunar, en optsinnis líka
til tafar, sem jeg má eigi fást um, hafi það
getað orðið þeim til glaðningar. Stundum
fannst mjer reyndar, einkum framan af, að
betur gætu þeir varið tímanum með því að
stunda heimili sín ; en nú finnst mjer nokkr-
ir þeirra vera orðnir iðjusamari, og fyrir því
beri minna á þessu.
Meðan rekinn var hjer, höfðu sumir karl-
menn þann starfa, að gæta hans; var það
bæði erfitt og hættulegt; nokkrir smíðuðu
þá för og klápa, og enn í dag smíða þeir
ýmislegt smávegis þegar þeir fá efnivið, svo
sem ausur og trjeskó, báta til leikfangs
handa börnum og fieira. Áður gekk hjer
mikill tími í það að fletta trjám með lang-
viðarsögum, en nú gjöra menn það með tví-
skeptum, þegar á því þarf að halda.oggeng-
ur það miklu fljótar. þegar jeg kom hjer,
voru allir skipasmiðir útdauðir, og urðu
menn þá að kaupa för sín úr landi, enda
skorti smíðaviðinn ; en nú er hjer einn mað-
ur, sem gjörir að förum og hefir gjört nokk-
ur að nýju.
þegar sauðkindurnar tóku að fjölga, fóru
menn framar en áður að gefa sig við ullar-
vinnu, en þar eð ullin er svo lítil, er það
helzt kvennfólk, er gefur sig við slíku; þó
eru hjer nú kornnir tveir vefstólar og vefa
karlmenn í þeim ; aðrir hafa lítið að starfa
yfir vetrartímann þegar eigi gefur á sjó-
inn, nema hirða hinar fáu skepnur; þó
gætu þeir akað heim grjóti þegar tíðar-
far leyfir, ef eigi vantaði sleða.
Skemmtanir eyjarskeggja eru spil, tafl,
sögur og rírnur, og nokkrir eru nii farnir
að hneigjast að öðrum ritum.
Frá ómunatíð hafa hjer við haldizt jóla-
boð; heimsækja þá hvorir aðra, þeir er
helzt eru til vina, og er þá tekið á því, sem
til er, til glaðningar; eru til þessa valdir
rúmhelgu dagarnir frá jólahátíðinnitilþrett-
ánda, og skiptast menn um dagana, að und-
anskildu gamlaárskveldi, því þá er hjer á-
vallt haldinn aptansöngur, og eins á jólanótt,
ef nokkur kostur er á.
Fyrst eptir það er jeg kom hjer, sóttu
þeir svo vel kirkju, að mjer þótti nóg um,
þar eð þeir komu svo að segja hvernig sem
veðrið var, svo eigi fjellu úr nema tveir
messudagar um allan árstímann. Nú á
seinni tíma hafa þeir miður rækt messu,
einkum í fyrra ; báru þá sumir af þeim það
fyrir, að þeir kæmust eigi til kirkju fyrir
skóleysi, og mun mikið hafa verið hæft í
þessu, þar eð hjer er mjög örðugt með skæða-
skinn, en ferðirmilli lands og teyjar bannuðir
vegna íssins. þetta ár get jeg eigi heldur
annað sagt en þeir hafi vel rækt messuferðir.
Aldrei hafa þeir fundið að prestsverkum
mínum, og mjög eru þeir siðlátir í kirkju.
Jeg ætla að fjöldinn af þeim muni síður
vantrúaður en víða annarstaðar við gengst,
þarsern mentunin er meiri, og hjátrú þekki
jeg ekki hjá þéim. Ofdrykkja er þegar
horfin hjeðan, og þó er enginn maður í bind-
indi. Kesknisvísur aflagðar. Sundurlyndi
fer minnkandi, ogjegvona að siðferði þeirra
að öllu samtöldu muni svo lagast innan
skamms, að vel verði við það sæmandi.
Jeg fellst fúslega á það, er þjer segið, að
Grímsey sje í mörgu tilliti merkileg; en því
fremur þarf að hlynna að henni og íbúum
hennar, enda veit enginn af oss, hve mikl-
um framförum hún kynni að geta náð, ef
henni væri sómi sýndur. Og þótt svo væri,
eins og margir hafa hingað til álitið, að hún
væri einhver hinn óálitlegasti limur þjóð-
lands vors, þá getur eigi sá líkami í heild
sinni skoðast heilbrigður, er nokkurn lim
hefir fatlaðan; éða mun nokkur sá, er kall-
ar lim þennan auðvirðilegan, með fullum
rökum geta neitað því, að hann mundi
eins vel og hinir aðrir limirnir vinna
ætlunarverk sitt, ef hann fengi þau lyf, er
við meinum hans ættu ?.......
Pjetur Guðmundsson.
Ur ýmsum áttum.
Póstferðaáætlunin síðasta, sem kvart-
að er um í síðasta blaði, í brjefi af Seyðis-
firði, að ekki hafi verið birt nógu snemma,
gat ekki komið út fyr en þetta vegna þess,
að hún varð að bíða eptir fjárlögunum, sem
ekki voru staðfest fyr en.8. 'rróybr. og komu
hingað til lands 23. nóv., en daginn eptir,
24. nóv., gaf landshöfðingi út áætlunina.
, Bindindismál.—Seyðisfirði 84. Bind-
indisfjelag er hjer í Seyðisfirði, er stofnað var
fyrir nokkrum árum, og sem í eru nálægt
120 manns, þar.á meðal all-margar konur
giptar ogógiptar.
Fjelag þetta hefir átt í talsverðri baráttu
fyrir tilveru sinni, með því Bakkus á hjer
ríki all-voldugt svo sem víðar á landi voru,
og þegar einhver tilraun er gjörð til að
minnka ríki hans, hvar sem er, þá hertygj-
ast áhangendur hans til mótspyrnu.
Að bindindisfjelög sje ekki óþörf á austur-
landi fremur en annarstaðar má virðast aug-
sýnilegt hverjum heilvita manni, þar sem
það er nú kunnugt, að á árinu sem leið,
1883, hafa fluttir verið inn til Norður-Múla-
sýslu, á hina- tvo verzlunarstaði Seyðisfjörð
og Vopnafjörð, áfengir drykkir fyrir hjer um
bil 60 þúsundir króna. Samkvæmt fólks-
tali því sem tekið var 1. okt. 1880, voru þáí
Norður-Múlasýslu 3501 manns, þar af 1727
karlkyns og 1774 kvennkyns. Og þegar
gengið er út frá því, að kvennfólk og börn
geta ekki talizt í tölu þeirra, er drekka, þá
má sjá, að nautn áfengra drykkja hlýtur að
vera voðalega mikil hjá hinum fullorðna
kallmannalýð. Að vísu gengur mjög mikið
af áfengum drykkjum hjér í Seyðisfirði í
Norðmenn og aðra, sem dvelja hjer að sum-
arlaginu, en eiga heima utan sýslunnar.
En mestan hluta hinna aðfluttu áfengu
drykkja drekkur þó fólk, sem heima á innan
■ýslunnar.
þessurn 60 þúsundum króna væri nú
margfalt betur kastað í sjóinn, heldur en
varið til þess, sem gjört hefir verið, í byggð-
arlagi, þar sem flest er ógjört af því, er
gjöra þarf, og þar sem stórmiklar verzlunar-
skuldir liggja á almenningi,—því þetta eigna-
tjón, sem samfara er drykkjuskapnum, er
lítið að reikna móti allri þeirri bölvan,
andlegri og líkamlegri, sem drykkjuskapur-
inn hefir í för með sjer. Og þó heyrist varla
ein rödd frá þeim, er opinberlega láta til sín
heyra viðvíkjandi landsins gagni og nauð-
synjum, í þá átt, að nauðsynlegt sje að gjöra
neitt til að draga úr þessu versta átumeini
þjóðfjelagsins.
Og landstjórnin styður drykkjuskapinn
bæði beinlínis og óbeinlínis.
Beinlínis styður hún drykkjuskapinn t. a.
m. með því að veita kauplaust einstökum
mönnum einkaleyfi til að halda slík veit-
ingahús eins og þau, eru útbreidd eru nú
orðin víðsvegar um verzlunarstaði landsins,
þar sem áfengir drykkir eru aðalatriði veit-
inganna. Víðast hvar í öðrum löndum fæst
leyfi til að hafa um hönd sölu áfengra
drykkja að eins méð því skilyrði, að hlutað-
eigendur greiði árlega í sveitarsjóð svo og
svo mikið skyldugjald, enda er auðsætt, að
sveitarfjelagið hefir rjettláta kröfu til þess
að fá nokkurt fjártillag frá þeim mönnum,
er halda uppi drykkjuskaparstofnunum, til
að vega, þó ekki væri nema að nokkru leyti,
upp á móti þeirri eyðilegging, sem þær
valda innan sveitarfjelagsins. En hjer er
ekkert slíkt heimtað. Leyfi til að stofna
prentsmiðjur hjer á landi kostar peninga;
en það kostar ekki einn eyri að fá einkarjett
til að halda siíkar verksmiðjur syndar og
eyðileggingar, sem hin íslenzku veitihús yfir
höfuð að tala eru ! Eins er það líka óhæfa,
að lög landsins skuli leyfa hverri verzlan,
sem vill, að selja áfenga drykki ásamt öðr-
um vörum, án þess að heimta neitt gjald í
landsjóð eða sveitarsjóð fyrir það að mega
verzla með þessa eyðileggjandi vörutegund.
Aftur er það fremur óbeinlínis, að land-
stjórnin styður að drykkjuskaparböli þjóðar-
innar með því að ganga ekki ríkt eptir því,
að allir embættismenn landsins sje lausir
við ofnautn áfengra drykkja, og eins með
því að skipta sjer ekki af því, þó að þeir, er
halda drykkjustofur, vitanlega brjóti fyrir-
mæli almennra landslaga, t.a.m. þáákvörðun,
að enga áfenga drykki megi selja eður veita
á slíkum stöðum á sunnudögum og öðrum
helgum dögum, og eine ýmsar af hinum
sjerstaklegu reglum, sem einkaleyfi þeirra
er opinber veitihús halda, eru bundin við,