Ísafold - 22.06.1887, Blaðsíða 2

110
pitt sverð var vilji traustur eins og stál.
pví beittir þú í þarfir landsins kalda,
ei þraut ne hcettur léztu cegja þér. —
Eins trútt skal minning þinni þjóð vor halda
sem þínu dufti gröf í skauti sér.
Vér minnumst þín, er júnxsólin stgur
með sigurbrosi’ í gljíipa mararsœng.
Vor vonarsól i hafsdjúp aldrei hnigur;
til himins oss hún ber d léttum vceng.
Og meðan vonmál hjarta mannsins hressa
og hrímgir tindar mœna yfir sœ,
skal landið þitt ce burðardag þinn blessa
og blessa þig og verk þin sí og æ.
í*
Fyrir minni íslands.
pó að nafn þitt frónið fróða
fölnað hafi meðal þjóða
skaltu móðir göfga góða
glaðan aptur lita dag.
Fósturjörðu fræknir verjum.
Fyrir Ingolfs bygðir herjum\
hetjumóðir ! hátt vér sverjum
hrausta fylgd að veita þer.
M. J.
I>ingfararbann.
Sauðurinn Bismarck!
Opt hefir hann átt í brösum við þingið,
þenna mannsaldur eða fram undir það,
sem hann hafir staðið fyrir stjórn, og
nærri má geta, að hann hafi stundum
langað til að þurfa ekki að hafa þá á
þingi, suma verstu orðhákana í andvígis-
flokki sínum, sem hafa aldrei setið sig úr
færi að gera honum Hfið leitt. En hann
hefir ekki verið svo gáfaður, að finna ráð
til þess, nema ef vera skyldi þetta að gera
þá að »sósíalistum« og fá hina þingmenn-
ina til að samþykkja lög um að gera alla
sósíalista óalandi og óferjandi. Hann hefir
þá með öðrum orðum gert það þó með sam-
þykki þingsins.
f>að er annars eitt af því, sem að hon-
um er, þessum Bismarck, að hann skiptir
sjer of mikið af því, sem meiri hluti þing-
manna vill, eða þá meiri hluti þjóðarinnar,
þegar til kosninga kemur. Hann hugsar
miklu meira um að laða vilja þings og
þjóðar eptir sínum vilja og hafa svo sitt
fram, heldur en að brjóta beinlínis bág
við þing og þjóð.
Hann ætti að líta norður fyrir sig. f>ar
eru menn, sem kunna á því tökin, sem
þeir eiga að gera.
f>að er nú t. d. þetta þjóðráð til að los-
ast við menn, sem stjórninni kemur betur
að ekki sitji á þingi: að kyrrsetja þá,—láta
þá hýrast heirna, hvort sem þeir vilja eða
ekki.
þetta ráð hefir Bismarck aldri hug-
kvæmzt. Svona mikill sauður er hann.
Ver má, að hann þykist geta borið það
fyrir sig, að hann hafi ekki haft lög til
þess. En—eins og þeim þar norður frá
yrði vandræði úr öðru eins lítilræði I Til
hvers er þá bráðabyrgðarlöggjafarvaldið?
það vildi nú svo blessunarlega vel til
hjerna, að hjer voru til góð og gild kyrr-
setningarlög, sjálf stjórnarskráin, sem segir,
að þó að embættismenn þurfi ekki leyfi
stjórnarinnar til að taka að sjer þing-
mennsku, þá sjeu þeir skyldir til, án kostn-
aðar fyrir landssjóðinn að annast um, að
embættisstörfum þeirra verði gegnt á þann
hátt, sem stjórnin áh'tur nægja.
þetta : osem stjornin álitur nægjat, er nú
það sem hún hefir hitann úr. Hún hefir
hingað til álitið nægja, að t. d. sýslumenn
ljetu ólögfróða leikmenn þjóna fyrir sig á
sína ábyrgð þennan 2—3 mánaða tíma,
sem þingförin tekur, og það því heldur,
sem margsinnis hefir orðið að bjargast við
slíka menn í sýslumannsemhættum um
miklu lengri tíma, jafnvel svo árum skipti,
og það á sjálfra þeirra ábyrgð. Hún gerir
sig meira að segja eun ánægða með þjón-
ustu ólærðra eða óútlærðra manna í öðrum
embættum, t. d. læknisembættum, til þess
að hjeraðslæknar geti komizt á þing. Líka
hefir það verið tíðkað, að sýslu væri þjónað
af sýslumanni í næstu sýslu, eins og algengt
er að pre3tar þjóni nábúabrauði með.
En þetta og því um líkt er nú allt í einu
orðið ónógt, hvað sýslumennina snertir. Nú
mega sýslumenn, sem þingsetu eiga, ekki
fara frá embættinu um þingtímann, nema
þeir útvegi fyrir sig löglærðan mann, er
sitji innan sýslu.
þetta boðorð hefir verið út gefið i vor, af
amtmönnunum, sjálfsagt eptir æðri skipun;
en hvað langt ofan að, er ekki lýðum ljóst,
heldur en önnur stjórnar-leyndarmál.
Jafnvel þótt ekki hafi heyrzt annars getið
en að allt hafi hjargazt sæmilega með gamla
laginu, að láta færa leikmenn þjóna sýslu
meðan sýslumaður er á þingi, þá mundu
samt fáir hafa hneyxlazt á þessari nýlundu,
ef löglærðir menn væru nú orðnir á hverju
strái, sem kallað er. En því fer fjarri, að
svo sje. f>að er jafnörðugt að fá slíka menn
og verið hefir að undanförnu. J>að var eða
er til annaðhvort einn eða enginn löglærður
maður á lausum kili í þessar þrjár sýslur,
er til stóð að sýslumannslausar yrðu um
þingtímann. það var því hið sama sem að
banna þessum sýslumönnum algjörlega að
fara á þing, að skipa þeim að setja fyrir
sig löglærðan mann innan sýslu, tveimur
þeirra að minnsta kosti, og raunar öllum
þremur; því það má heita frágangssök,
kostnaðar vegna, að fá mann sunnan fr4
Khöfn, ef hann er þar til, til þess að þjóna
hjer sýslu í 2 mánuði: kosta ferð hans
fram og aptur í tilbót.
þetta er því hreint og beint þingfarar-
bann fyrir hlutaðeigandi sýslumenn. Enda
munu 2 sýslurnar þingmannslausar í sumar;
og það er sýslumanninum sjálfum að þakka,
að hin 3. varð það ekki líka. Hann mat
svo mikils rjett kjósenda sinna, sýslumað-
urinn í Snæfellsnessýslu, Sigurður Jónsson,
að hann sagði þegar af sjer þingmennsku,
er hann fekk þessa skipan, sem engin ráð
voru til að fullnægja; og með því að.hann
vatt bráðan bug að nýrri kosningu, er von
um,aðþað kjördæmið geti haft mann á þingi
í sumar.
Hinir, þeir Benidikt Sveinsson og Einar
Thorlacius, munu halda sinni þingmennsku,
þótt þeir neyðist til að sitja heima; enda
mun enginn lá þeim það, þótt þeir vilji
ekki láta aðra svipta sig þingmennskunni
en þá sem fengu þeim hana, kjósendurna,
hvernig sem skipast eptirleiðis.
það eru auðvitað mikilsverð og áríðandi
embætti, þessi sýslumannsembætti, og því
von, þótt stjóminni sje annt um, að ekki
sje hlaupið frá þeim í reiðileysi eða því
nær, og það í ekki meiri nauðsynjaerind-
um en að hringla í stjórnarskrárvafstri á
þingi eða öðrum þess háttar bollalegging-
um! En þó hefir heyrzt getið um enn
merkilegri embætti hjer á landi, og ekki
síður ómissandi: amtmannaembættin, sem
kölluð eru. Nærri má geta, að þeir eigi
þá ekki heimangengt, blessaðir amtmenn-
irnir.—Jú, þeir eru báðir kvaddir til þings,
og annar þeirra úr öðrum landsfjórðungi.
Hann segir við sína sýslumenn, sem sátu
á síðasta þingi: »Nú gjörið þið svo vel að
sitja heima ; nú fer jeg !« f>að er dálítið
keimlíkt þeim kurteisis-sið, að ganga að
manni og kippa honum úr sæti; og snara
sjer sjálfum í það í staðinn.
f>egar Bakkabræður tóku það snjallræði,
að stjóra hestinn niður, svo að hann stryki
ekki, þá bundu þeir bæði fram og aptur af
honum. Sagan segir, að líkt sje nú ástatt
með Benidikt Sveinsson, sem auðvitað er
mest landhreinsunin að á þinginu, og em-
bættisbræður hans hafa orðið að gjalda.
Onnur taugin, sem hann er stjóraður með
norður á Hjeðinshöfða, er amtsskipunin
um að setja fyrir sig löglærðan mann, ef
hann eigi að fá að fara á þing; en hin er
sakamálsrannsókn í gegn honum fyrir það,
að hann hafi átt að hylma með þjóf eða
eitthvað á þá áttina, eptir því sem ein-
hver kunningi hans þar nyrðra hefir frá
skýrt og kært fyrir hans yfirmönnum ; og
hefir hann að vísu sjálfur óskað þessarar