Ísafold - 30.05.1888, Side 2

98
skoðaði hann þar nýtt brúarstæði, er hon-
um leizt miklu betur á en hin bæði, —á
milli þeirra—, einkum vegna landsins að
ánni beggja vegna og straumlagsins í ár-
farvegum.
það er að vísu óráðið enn, hvort eða
hvenær þjórsá verður brúuð. En ekki er
ólíklegt, að það mál komi að minnsta
kosti til íhugunar á næsta þingi, bæði vegna
þess, að ekki eru öllu meiri en hálf not
að annari brúnni, meðan hina vantar, og
eigi síður hins, að það er ef til vill einum
12.000 kr. dýrara að brúa árnar sína 1
hvert skipti, heldur en ef það yrði gert
samsumars ; þá mætti nota hið sama verka-
fólk við báðar brýrnar, einkum yfirsmiðina,
með þeirra mikla kaupi og ferðakostnaði,
áhöld ýms hin sömu, og þar fram eptir
götunum.
Brjef frá Ameríku. Herra ritstjóri!
Eptirfarandi brjef frá landa einum 1 Ame-
riku, er þangað fór í fyrra sumar hjeðan
af suðurlandi, sýnist mjer jafngott þó að
birtist á prenti, hvert sem »vesturfarapost-
ulum« líkar það nú alls kostar vel eða
ekki. Frumritið hef jeg í höndum, til
sýnis hverjum sem vill.
Reykjavík í maí 1888,
yðar (nafnið).
það er það fyrsta, sem jeg ætla að segja þjer,
þú skalt aldrei far til Ameríku og ráddu öllum frá
því, sem þú átt tal við, í það minnsta ekki hjer til
Manitóba. f>eir sem taka hjer land, ríkir bændur
að heiman, t. a. m. J. frá B . . . og hann frá A-
hrauni, þeir vildu víst vera báðir komnir heim
eitthvað ljelegasta kotið í G . . ., hvað þá hin þau
betri ; þeir skrifa náttúrlega það bezta af sjer, eins
og aðrir, sem setja sig niður í J>ingvalla-nýlend-
unni, þó það sé ekki nema vatnið kolmórautt af
skft eða réttara sagt eins og leðja. J>að er eins og
sannleikurinn moltni úr þeim, þegar þeir koma i
þessa sælu, sem þeir eru í komnir.
J>egar þeir koma þar vestur, grafa þeir holu
niður i jörðina, eins og refar, og repta svo yfir
með skógarhrfslum, heyi og skft. J>eir, sem bezt
eru efnum farnir, gjöra sjer logga-hús, hafa sljett
þak, sletta svo skít f og heyi Og bera skít f brest-
ina á hliðum hússins eða rjettara sagt byrgisins og
liggja svo innanum veggjalúsina ; það eru nokkurs
konar trjepöddur, líkar sauðalús. Er það lukka!
J>að eru allir að þjóta vestur undir haf.---------
Arabar komu til Quebec i vetur. f>egar þeir komu
á land, spurðu þeir, hvar gullið væri, sem tína
mætti og verða svo stórrikur á nokkrum dögum!
Agent hefir komið til þeirra, greyjanna, eins og til
íslands. |>að er bezt fyrir........að vera við sinn
„leista“, heldur en að vera að narra landa sína
af góðum jörðum.
Leiðrjetting. f>eir sem drukknuðu með
Ofeigi Guðmundssyni um daginn voru Steinn
nokkur, og Jón Eiríksson frá Sólheimum —
ekki Jón, hálfbróðir formannsins; hann komst
f.
Aflabrögð og ýsulóð,
eptir síra Jens Pálsson.
(Framh.)
f>egar jeg var nýkominn hingað, yfrir l'/2 ári
síðan, varð margur til þess að fræða mig um
ýms atriði fiskiveiða vorra, og flestir þeirra er
mig fræddu sönnuðu kenningar sínar með
þessum og því líkum ummælum : „f>að er
sannreyndur hlutur,, og „það er margreynt“.
Jeg trúði fastlega í fyrstu; en smám saman tók
jeg eptir því, að kenningarnar voru mjög
sundurleitar og opt gagnstæðar hvor aunari,
þótt allar væru rjettlættar með þessum sömu
rökum : „f>að er sannreyndur hlutur", og varð
mjer brátt ljóst, að hæpið mundi, að taka alla
þessa tilvitnuðu sannreynslu og „margreynslu11
fyrir algildan sannleika. Menn hlaupa í í-
myndunar-smiðjuna, taka sleggjuna og búa sjer
til svonefndar skoðanir, gripnar úr lausu lopti,
og slá þeim rannsóknarlaust föstum. Ofan á
sleggjudóma þessa er svo hispurslaust byggt
heilt hrúgald af staðlausum ályktunum. Glöggt
dæmi þessa er sá sleggjudómur, er hefur haft
allmarga fylgismenn til síðustu tíma, að þorsk-
ur sá, er í net veiðist, sje annað kyn eða
önnur tegund en hinn, er veiðist á færi. Heilt
registur yfir engu betri sleggjudóma hef jeg á
reiðum höndum, nær sem til þarf að taka.
J>ótt mjer fyrir ári síðan þegar væri ljóst
orðið, hve háskalegt væri að eiga löggjafar-
valdið í fiskiveiðamálum vorum að nokkru leyti
undir þeim almenningi, sem eigi hefir sjálf-
stæðar rökstuddar skoðanir á málunum, en er
gagntekinn af hleypidómum, sem opt eru smám
saman lamdir inn í hina lítilsigldari af stór-
bokkunum, þóttist jeg eigi þá þegar fyrir ó-
kunnugleika sakir geta ritað um málið, en
kaus að bíða næsta vetrar, veita fiskiveiðunum
nákvæma eptirtekt, og þá fyrst vita, ef reynsla
vetrarins yrði með öllu gagnstæð ’kenningum
þeim, er tíuðmundur í Landakoti hefur mest
á lopt haldið hin síðustu ár, en sú hefur nú
raun á orðið.
Að dómi G. G. í ísaf. XV. 11. eiga þessi 4
atriði að gjöra fiskilóðir „úferjandi“ frá l.janúar
til 14. maí.
1. óþarfur útgjörðarkostnaður, en það sje þó
ekki aðalatriði,
2. lóðin sje veiðarfæri það sem sje á reki um
sjóinn, og undan því veiðarfæri hljóti sá
fiskur að hörfa, sem ekki veiðist,
3. að við (Strandarmenn ?) höfum undanfarin
ár mátt venjast því, að veiða á lóðina það
smælki, sem varla sje dæmi til að festist á
haldfærum, og
4. að lóðirnar siðspilli mönnum, gefi tilefni til
rána og þjófnaðar.
J>að er til 1. atriðisins kemur, þá er lóðar-
útgjörðar-kostnaðurinn því að eins óþarfur, að
lóðaraflinn sje eigi meira virði, að frádregnum
koatnaðarauka þeim, sem lóðin hefur í för með
sjer, en haldfæraaflinn á sama tíma. En það
er einmitt sannfæringin um, að lóðin sje miklu
aflasælli en haldfærin, sem hefur komið útvegs-
mönnum hjer til þess að leggja til lóðir, og
það án alls sjerstaks endurgjalds, þar sem
menn annarstaðar, þar sem lóðir hafa verið
uppteknar, eins og t. d. í forlákshöfn, hafa
á skilið hlut fyrir þær. f>etta er hin hezta
sönnun fyrir því, að menn álíta lóðakostnað
þenna eigi óþarfan, enda er hann alls eigi
tilfinnanlegur, sjeu lóðir skynsamlega notaðar,
eins og hjer er gjört, en eigi óskynsamlega,
eins og almælt er að tíðkist á Vatnsleysuströnd.
Hjer ætla menn 100 öngla fyrir hlut og grýta
rækilega, leggja optast að eins eitt kast á degi,
og einungis um liggjanda, þegar stórstreymt
er; og fiska mæta vel. Aptur á móti er mjer
sagt að almennt sje á Strönd að hafa 150
öngla og jafnvel meira fyrir hlut, og hafi
þannig hvert fi manna far 12—16 hundruð öngla
lóð; þegar menn svo leggja þessa óhóflega löngu
lóð í einu lagi, grýta opt eigi vel, og hirða eigi um
að taka tillit til sjávarfalla, er mjög líklegt, að
menr. lendi opt í lóðarflækjum. Tækju Strand-
armenn upp háttu Garðbúa í þessu efni, mundi
þeim verða það sparnaður. Jeg hef lagt til
lóðir fyrir 10 hlutum frá veturnóttum til
kyndilmessu, en síðan fyrir 14 hlutum á vetr-
arvertíð, þangað til nægileg beita fjekkst á
haldfærin, svo að jeg hef nokkra reynslu í
þessu efni. Annars mun eðlilegast, að hver og
einn sje sjálfráður um, hve miklu fje hann
kostar til að reka lögmæta atvinnu sína, og
ofraun er það, að binda slikt við verðlag það,
er kaupmenn setja á fiskinn, eins og bent er
til í grein G. G., enda er verðlag þetta mjög
hvikult. — Jeg vil loks benda á, að auðvelt er
að komast hjá því, að festa lóðir á hrauni, og
slíta þær og missa fyrir þá sök; ráðið er, að
hafa litla korktölu á hverjum öngli, eins og
sjera Oddur á Stað hefur gjört núna á vetrar-
vertíðinni.
|>á er næst að líta á annað atriðið, sem G.
telur lóðunum til áfellis, að þær sjeu á reki
um sjóinn, og undan þeim hljóti sá fiskur að
hörfa, er ekki veiðist. Eins og þegar er bent
á, er það undir útbúnaði og aðferð manna að
mestu komið, að hve miklu leyti lóðir verða á
reki; en þótt þær þokuðust meira eða minna
úr stað, þá er alls eigi þar með sjálfsagt, að
fisjíurinn hörfi undan þeim. F.ða fyrir hverja
sök ætti hver sá fiskur, sem ekki veiðist, að
hörfa undan, þótt fleiri eða færri fiskar, af
öllum þeim milljónum, sem um fiskimiðin ganga
og á þeim eru, sjái nokkra smá-öngla, hulda
beitu, líða mjög hægt fram hjá sjer. Hvar er
sönnun fyrir því, að þorsknrinn verði svona
skelkaður við þessa sjón? Eitt er víst, að öll
hin fjöl-mörgu för, bæði innan vers og utan,
er gengið hafa til fiskiróðra í Garðsjó síðan,
hafa eigi í haust og allt fram á páska notað
önnur veiðarfæri en lóðir, — nema hvað ein-
stakir hafa gjört árangurslausar tilraunir með
haldfæri eptir frátök, — og hefir afli hvergi
verið stöðugri en einmitt hjer, því svo má að
kveða, að hjer hafi haldizt nægur fiskur og
optast mikill allan þennan vetur. Fiskurinn í
Garðsjónum í vetur hefur þannig verið undan
þeginn þeirri reglu, að hljóta að hörfa undan
lóðunum ; og sýnir það, að þessi regla er eigi
algild.
J>á kemur þriðja atriðið, að við höfum undan-
farin ár mátti venjast því að veiða á lóðina
það smælki, sem varla sjeu dæmi til að festist
á haldfærin. Jeg er of ókunnugur til þess,
að geta sagt um það, hvort þetta hefir átt
sjer stað annarstaðar en hjer i Garðsjó hin fyrir