Ísafold - 25.06.1888, Page 3

115
auganu fram með mæninum, er eins og í
eintóma möskva sjái, þar sem rjáfrið er
svo hátt frá jörðu og sperrur allar boga-
dregnar, negldar saman af borðum, en
milli þeirra ganga í geisla krosstrje og
niður á bitahöfuðin. þakið er allt úr gleri.
Ejett fyrir neðan bitahöfuðin eru veggsval-
ir alla leið, og er afþiljað við hvert bita-
höfuð, svo að þar verða ótal stafgólf, og
kemur sjer það vel fyrir sýningarmenn, þar
sem hver fær svo sína kompu.
|>ai' er mest sýndur saumaskapur, heim-
ilishannyrðir og handbrögð unglinga í skól-
um, uppdrættir o. fl., sem seinna skal
getið.
Til beggja hliða við aðalskálann standa
svo þverskálar, og er gerðin þar hin sama,
en þar út í frá ýms sýningarhús önnur,
og má helzt tilnefna listaverkaskálann, sem
ef til vill ber beztan vott um smekkvísi
yfirsmiðsins, M. Nyrops, svo vel sem þar
fer á öllu, byggingarlagi, litum og trjá-
skurði, enda telja margir trjásmíði þetta
með turni og skálum bera langt af öllu
smíðinu. þá verður mörgum starsýnt á
sýningarhöll Eússa; hún blasir við miðs
vegar í húsalengjunni. Bússakeisari hefir
látið reisa hana, og ætlar tengdamóður
sinni að gjöf, þá er sýningunni er lokið; á
Lovísa drottning að hafa hana að skemmu
fyrir sonardætur sínar eða skemmtiskála,
og verður höllin því flutt til Fredensborgar
og reist þar aptur. Höll þessi er öll gerð
úr ólituðu trje, en hver spýta skygð svo,
að skín við gulgljáandi. Veggirnir eru úr
i álnar gildurn sívölum bjálkum, en fyrir
ofan tekur við sem víravirki úr trje, allt
útflúrað, og lagið líkast því, er algengast
er a indverskum hofum. þótti Dönum
yndi mikið að horfa á, meðan Eússar þeir,
er keisarinn hafði sent hingað til að gera
dvergasmíði þetta, voru að vinnu sinni,
og varð starsýnt mjög á, er það sýndi sig,
hvað gera má með nafar, öxi, hefli og
sög, ef höndin er hög; önnur áhöld höfðu
Bússar ekki.
þá eru enn fleiri einkennileg sýningar-
hús, svo sem bóndabær sá, er reistur ertil
þess,aðgeymaheimilis-hannyrðirDana;stæl-
ing eptir Nikulásarkirkju, er Jacobsen ölgerð-
armaður hinn ungi hefirsmíðalátiðjo.fl. Enn-
fremurer þarölflaska ein (hús í ölflösku líki)
gríðarstór, nálægt 40 ál. á hæð. Inn í henni
er lyftingarvél, sem ber mann ókeypis upp í
stútinn, og er þaðan víðsýni mikið og fag-
urt yfir Höfn og sýningarsviðið. þá er enn
fjöldi af smærri húsum ýmisskonar, sýnis-
horn [úr ýmsum áttum. Eitt er t. d.
gert eptir því sinði, sem tíðkast í Vestur-
heimseyjum: St. Croix og St. Thomas, ný-
lendum Dana; það er alhvítt utan, byggt í
ferhyrning; eru þar inni svertingjar 2, er
sýna mönnum afurðir eyja þessara; það er
mest romm og sykur.
Frá aðalsýningarsviðinu liggur brú boga-
hvelfd yfir stræti fyrir sunnan það (Ny-
Vesterg. Forlæng.) og tekur þá við hinumegin
viðhanaá vinstrihönd sýningarskáli herlið-
sins; má þar sjá mörg morðvopn og dýr,
sprengikænur o. fl.; en hægramegin er hinn
voldugi vjelaskáli; þýtur þar og gnauðar
allan daginn, þar sem prentvjelar, vefnaðar-
vjelar o. s. frv., vinnafyrir augum manna; er
þar urg og ólhljóð mikil og sannefndir ó-
friðarstaðir. A einum stað þar er grafin
laug allstór; þar sýnir köfunarmaður list
8Ína, og smíðar neðansjáfar, drekkur öl o.
s. frv. I vjelaskálanum er magnvjel sú, er
fram leiðir rafmagnsljós það, er á hverju
kvöldi ber birtu yfir allt sýningarsviðið,
svo að varla sjer mun dags og nætur;
hvergi er ljós haft í sýningarskálanum,
því heldur þykir eldnæmt efni í veggjum
og viðum, og hvergi má reykja inni; varð-
ar það brottrekstri, ef uppvíst verður, og
er þess öll von, því að mikið er í veði.
Hús það er hefir að geyma allt það, er
að fiskiveiðum lýtur, er að nokkru frábrugð-
ið öðrum sýningarhúsunum bæði að lit og
lögun; það er sem skáli í lögun, með höllu
þaki; eptir endilöngum mænirásnum eru
útskornir höfrungar úr trje, en fornar skipa-
myndir dregnar á framhliðina, og fiski-
menn með færi myndaðir á gaflana. A
framveggjunum eru stórir gluggar, en fyrir
innan þá greypt í vegginn vatnsheld ker, og
hafast þar við ýmsir lifandi fiskar; má sjá
alla atburði þeirra gegnum glerið.
Fyrirspurnir.
1. Um vínveitingalögin nýju, 10. febr. þ. á.,
er öbluöust gildi 13. júní.
Kaupmaður einn, sem hefir haft mikla bjór-
verzlun, en þykir hin nýju lög, er hanna að
selja minna en 10 hálfflöskur í einu, gera sjer
hvumleiðan hnekki, hefir látið kenua sjer það
þjóðráð, ef náungann langar í 1 bjór frá hon-
um, að „skrifa“ hann þá fyrir 10, með hans
levfi, og geyma svo fyrir hann hina 9. þetta
mun vera óbrigðult þjóðráð, eða hvað ?
* *
Svar : Nei; brigðult verður það efalaust. Með
því að slík „geymsla11 getur að öllum jafnaði
alls ekki haft neinn skynsamlegan tilgang, mun
verða svo álitið, er til dóms kemur, að alls eng-
in kaup hafi gerzt um þessa 9 bjóra, heldur að
eins um þann 1, er afhentur var undireins, og
að kaupmaður hafi með þeirri sölu (á 1 bjór)
brotið lögin (25—250 kr. sekt).
1. Mega kaupmenn gefa hina svonefndu „ferð-
pela“, eptir að lög um veiting og sölu áfengra
drykkja 10/2—88 náðu lagagildi, og sje svo,
mega þeir þá gefa minna en 3 pela í einu?
2. Mega kaupmenn gefa í staupinu eða veit*
vin á skrifstofunni (Contoret) eða öðrum
þeim herbergjum, sem tilheyra búðinni, án
þess þó að vera vörugeymsluhús ?
3. (Iretur kaupmaður komið ábyrgð fram &
hendur þeim, sem drekkur í forboði hanB 1
búðinni, eða er sá, sem þrjóskast við for*
boð hans, ábyrgðarlaus ?
4. Er kaupmanni leyfilegt að reka þá út úr
búðinni, sem drekka þar í forboði hans,
eða hve langt má hann ganga til að gjöra
„al/t sem í hans valdi stendur“ til að fyrir-
byggja það ?
* *
*
Svör: 1. Hinar venjulegu „ferðapela“-gjafir
eru í rauninni ekki annað en kaupbætir, og
því rjettnefnd sala, en ekki gjöf. Má því eptir
hinum nýju lögura fráleitt gefa minna á ferða-
pela en 3 pela x einu.
2. það er hætt við að dómstólarnir líti svo
á, sem orðin „sölubúð eða vörugeymsluhús11 nái
ekki eingöngu yfir aðal-afhendingarherbergi
verzlunarinnar (búðarherbergið sjálft) og úti-
hús þau, er varningurinn er geymdur í, heldur
einnig aðrar þær vistarverur, er kaupmaðurinn
notar beinlínis til að reka atvinnu sína, verzl-
unina, enda virðist það og í sjálfu sjer ekki
geta gert neinn mun, hvort hann ritar i verzl-
unarbækur sínar frammi í sjálfu búðarherberg-
inu, eða liann hefir til þess klefa eða stofu þar
innar af, auk þess sem þar (í skrifstofunni) ger-
ast jafnaðarlega ýmisleg kaup, og það helzt
hin meiri háttar; líka er opt geymt þar eitt-
hvað af vörum. Verður því forsjálast, að gefa
ekki í staupinu þar heldur: það getur eptir
þessu kostað kaupmanninn 25—250 kr. útlát,
þótt hann geri það ekki nema alls einu sinni,
og helmingi hærri sektir m. m., ef hann gerir
það optar.
3. -4. Samkvæmt húsbóndarjetti sínum í
búðinni er kaupmanninum, eða þeim sem geng-
ur í hans stað, heimilt að reka þá út með valdi,
er eigi vilja hlýða tjeðu banni, og má hann
meira að segja búast við, að hann verði ekki
álitinn hafa gert „allt sem í hans valdi stóð“
til að afstýra nautn hins áfenga drykkjar í sin-
um húsum, ef hann vanrækir það eða annað,
Bem honum er innan handar að gera í því
skyni. Að öðru leyti liggur engin sjerstakleg
ábyrgð á þeim sem þrjóskast.
11. Um 'próf við l'eknaskólann.
það hefir orðið hljóðbært, að til þess að „sitja
yfir“ læknaefnunum meðan þeir leystu af hendi
hinn skriflega hluta embættisprófs síns við
læknaskólann í Reykjavík nú fyrir skemmstu,
hafi verið tekinn maður, sem eigi einungis hefir
verið samtiða þeim öllum í skóla, heldur lags-
maður þeirra síðar, og hefir nú auk þess verið
árum saman sambýlismaður og fjelagi eins þeirra,
og það þess, sem búizt var við að prófið kynni
að ganga einna örðugast. Er það nú rjett eða
leyfilegt, að haga þessu vali þannig ? Og
mundi það verða til þess að auka traust á stofn-
un þessari og embættismönnum þeim, er þaðan
koma ? — X.
V