Ísafold - 13.07.1889, Síða 3

223
gjörð á Ölvesá, frá 3. maí 1889, en að verja
skyldi til að brúa báðar árnar 120,000 kr.
úr landssjóði, eða að láni, ef hann þryti,
gegn brúartollum til ávöxtunar láninu og
gæzlukostnað%|.'. Fellt með 18 aikvæðum gegn
2 (flutningsm.).
3. Um niðurfærslu á ábúðar- og lausafjár-
skatti, niður í \ áln. og 4 alin, frá Arnlj.
Ölafssyni. Fellt í efri deild.
4. XJm brúargjörð á þjórsá: um að verja
nægilegu fje úr landssjóði til hennar, frá Sig-
hv. Árnasyni. Fellt í efri deild.
Launalög. I framangreindu launafrumv.
frá 5 þingmönnum í neðri deild eru biskupi
og amtmönnum ætluð 5000 kr. hverjum, há-
yfirdómara 4800, öðrum landsyfirrjettardóm-
urum og landfógeta 3500, forstöðumönnum
prestaskólans og latínuskólans 4000 (eða hin-
um síðarnefnda 3600,+ 400 í húsaleigustyrk),
yfirkennara lærða skólans 3200, fyrsta kenn-
ara við prestaskólann og fyrsta og öðrum
kennara við latínuskólann 2800, öðrum kenn-
ara við prestaskólann og þriðja og fjórða kenn-
ara við lærða skólann 2400, og fimmta kenn-
ara við lærða skólann 2000 kr.
Friðun æðarfugla. Nefnd sett í það
mál í efri deild: Jak. Guðmundsson, L. E.
Sveinbjörnsson, Friðrik Stefánsson. Bannað
að drepa æðarfugl nokkursstaðar á landinu,
á sinni jörð eða annara, að viðlagðri 25 kr.
sekt fyrir hvern fugl, sem drepinn er. Fær
uppljóstarmaður f hluti sektarinnar, en i
rennur í fátækrasjóð. En fremur skal hinn
seki greiða skaðabætur, eptir óvilhallra manna
mati, ef fuglinn er drepinn eða veiddur nær
friðhelgu æðarvarplandi en 400 faðma tólfræð.
í annan stað er bannað að kaupa eða selja,
hirða eða hagnýta nokkursstaðar á landinu
dauða æðarfugla eða hluti af þeim, að við-
lagðri 10—100 kr. sekt.
Abúðarskattur. í framangreindu frum-
varpi, frá Sighv. Arn., er farið fram á meira
en helmings hækkun á ábúðarskattinum, úr
f áln. upp í 1 alin, en að lausafjárskatturinn
skuli- alveg úr lögum numinn.
Hundahald. í>að frv., frá læknunum
þremur, fer fratn á 2 kr. skatt, í sveitar- eða
bæjarsjóð, af hverjum nauðsynlegum hundi,
Jjqnf/eUin á Kússlandi.
koldimmar og ískaldar gryfjur, og hjer deyja
ntenn úr hungri. Sje kvartað nokkra vitund,
oru menn barðir eða settir í dirnrnu gryfjuna.
Naerri má geta, að margur muni týna töl-
unni þar.; sem svona er ástatt. Sá, sem
uthlutaði ölmusugjöfunum við fangelsið í
Karkow, auglýsti 1878, að af 500 manns, sem
hefðu verið handteknir, hefðu 200 dáið af
skyrbjúg. 1 engri ferð í Norður-Ishafinu hafa
eins margir dáið að tiltölu, eins og í fangels-
um Kússlands.
í aðalfangelsinu í Pjetursborg eru klefarnir
mjög litlir, rakir og dimmir. Fangavörðurinn
Makaroff er blátt áfram villidýr. þess er vert
að geta, að ómerkilegri fangarnir fá 7 kópeka
(urn 20 aura) á dag sjer til viðurværis, en
þeir, sem meira er haft við, fá 10 kópeka, og
pund af brauði kostar þar 3—4 kópeka.
Staður sá, sem sýndur er útlendingum, og
sem embættismenn vorir láta svo mikið yfir,
er nýja gæzluvarðhalds-fangelsið í Pjetursborg.
|>að er fyrirmyndarfangelsi, lagað eptir belg-
isku sniði, og hið eina fangelsi í Kússlandi
sömu tegundar. Jeg þekki það af eigin
en 10 kr. af hinum. «Allt að 10 kr. sekt»
er lögð við, ef vanrækt er að grafa djúpt í
jörðu niður sullmeinguð innýfli úr skepnum,
eða hausa af höfuðsóttarkindum.
Uppfræðing barna í skript og reikn-
ingi. Viðauki við lög 9. jan. 1880. Hálfs-
fjórtánda árs skulu börn ganga undir próf í
heyranda hljóði í skript og reikningi, bók-
lestri og íslenzkri rjettritun, fyrir prestinum
og 2 prófdómendum, er sýslunefnd eða bæjar-
stjórn til kveður, og má ekki ferma neitt
barn, ef það uær ekki einkunninni vel, hvorki
það ár nje næsta ár, að ítrekuðu prófinu.
Búseta kaupmanna. í frv. um það
mál, frá Grími Thomsen o. tí., er ætlazt til
að ekki megi aðrir selja hjer varning smá-
sölu en þeir sem búsettir eru á Islandi og
verzla þar fyrir reikning sjálfra sín.
Aðrir mega að eins verzla með þunga-
vöru í þúsundum punda; með kaffi, sykur og
tóbak í hundruðum punda; með timbur og
járnsmíði í tylftum; meðvefnað allan í hundr-
uðum álna; með smávarning allan í tylftum
þá talið er, í 5 tugum punda þá vegið er, og
í tylftum potta þá mælt er.
Nefnd í því máli: Gr. Thomsen, Sig.
Stefánsson, þorleifur Jónsson.
Löggildingafrumvörpin öll, 6 ný-ir
verzlunarstaðir, eru komin klaklaust gegn
um neðri deild.
jþjóðjarðasala, frv. frá Ól. Briem. Hver
ábúandi þjóðjarðar, sem ekki er ætluð til
embættisbústaðar, skólaseturs eða annara al-
menningsnota, skal hafa rjett til að fá hana
keypta, með þeim kjörum, að hann greiði T+
hluta andvirðisins um leið og kaupin éru full-
gjörð,' en T+ hlutar greiðist með 6°/> i vexti
og afborgun á 28 árum.
Tollgreiðslufrestur, frv. frá sama.
Fastakaupmenn eiga að fá 3 mánaða frest á
tollgreiðslu að helmingi, gegn því, að lög-
reglustjóri innsigli það, sem tollur er ógreidd-
ur af, svo sem veð fyrir eptirstöðvum tolls-
ins.
Spánarsamningur. þingsályktunartil-
laga upp borin í neðri deild, frá þórarni
Böðvarssyni, Jóni þórarinssyni og þorsteini
reynslu, því jeg hefi verið lokaður þar inni
i heilan ársfjórðung. það er eina opinbera
fangelsi, sem hreinlegt er í öllu ríkinu.
Burstar, sópar og vatnsfötur eru þar á sífeld-
um erli. Er því haldið fáguðu til þess, að
hægt sje að sýna það. Faugarnir verða að
sópa, þvo og fægja asfaltgólfið allan morgun-
inn; en þeim verður dýrkeyptur fagurgljáinn,
því loptið fyllist af asfaltryki, sem þeir mega
til að anda að sjer. Rykið að neðan safnast
á þremur efstu loptunum, og andrúmslopts-
breytingin er svo ljeleg, að manni liggur við
köfnun, þegar búið er að loka öllu á kvöldin.
Hefði ekki verið meira að starfa hjer
hefði eg saknað íbúðarinnar í Pjeturs- og
Páls-fangelsinu, hversu dimmt og rakt sem
þar vnr, og var það þó sannnefnd gröf, þar
sem fanginn heyrir ekki rödd nokkurs manns
og ekki sjer neinn mann í tvö, fimm eða
jafnvel 10 ár, nema tvo eða þrjá heyrnar-
lausa og mállausa fangaverði. Jeg gleymi
aldrei börnum þeim er jeg mætti eitt sinn
í göngum í gæzlufangelsinu. þau höfðu
beðið afarlengi, einfe og við, eptir því að vera
kölluð fyrir fyrir rjettinn. Andlit þeirra
Jónssyni, um að skora á ráðgjafa Islands, að
gjöra allt sem í hans valdi stendur, til þess
að tollmunur sá, sem nú spillir markaðinum
á Spáni fyrir íslenzkum saltfiski, og sem und-
anfarin ár hefir valdið landinu stórkostlegu
fjártjóni, verði sem allra fyrst afnuminn.
Hafnamæling. I efri d. er upp borin,
af E. Th. Jónassen, Júlíus Havsteen og Jak-
obi Guðmundssyni, þingsályktunartillaga um,
að skora á ráðgjafa Islands, að hlutast til
um, að mældur verði Húnaflói og uppsigling
á Hvammsfjörð, svo og hafnarstæði þau, er
þar kynnu að þykja hentust, einkum við
Borðe ri, Vestliðaeyri og Búðardal.
Heimflutningur útlendra skips-
hafna. þingsályktunartillaga upp borin í
neðri d., af Eir. Briem, Grími Thomsen o.
th, um að skora á stjórnina að sjá svo um,
að kostnaður af heimflutningi skipverja af'
gufuskipinu »Miaca« árið 1888, sem greiddur
hefir verið úr jarðabókarsjóði, verði tjeðum
sjóði endurgoldinn úr ríkissjóði, eða af öðr-
um rjettutn hlutaðeigendum, og að samning-
urinn milli Danmerkur og Svíaríkis-Noregs
frá 10. ágúst 1883 ekki eptirleiðis leggi neina
byrði á landssjóð.
Tollfrumvörp- Nefnd sú í neðri deild,
er haft hefir til meðferðar tollfrumvörpin
flest, bæði stjórnaiinnar og þingmanna -(Gr.
Th., Á. .T., Eir. Briem, Jón Jónsson, Ól.
Briem, þorl. Guðm., þorv. Kjerúlf) hefir
lokið við álit sitt. Hún vill halda sjer við
tollgjaldsstofna þá, er stjórnin stingur upp á
(kaffi og sykur) eða áður hafa verið í lögum,
en hafa tollinn hærri, sem sje:
1. á pundi af kaffi 10 a.
2. - — — sykur 5 -
3. - — — tóbaki 35 -
4. - 100 vindlum 100 -
Jafnframt ráðgjörir nefndin, að bera upp
sjerstakt frumvarp um breyting (hækkun) á
tollinum á áfengum drykkjum.
Stjórnarskráin. Frumvarp það til
stjórnarskipunarlaga um hin sjerstaklegu
málefni Islands, er 5 þingmenn í neðri deild
hafa borið upp, er verulega breytt frá frum-
varpi þingsins frá 1887 í nokkrum atriðum.
Landstjóramun einum er ætlað að stað-
voru mögur og litu út eins og skolbleikur
nár, og augun ranghvolfdust af ótta, eins og
í vitstola manni, og bar það allt áhrifameiri
vitni en fjöldi ritgjörða.
Opt eru fangarnir sviknir á viðurværi sínu;
en það er þó ekkert á móti því, hvernig farið
er með þá að öðru leyti. A þessum stað
var það, að hershöfðingi Trepoff ljet lúberja
fanga þá, sem hreifðu nokkrum mótmælum
gegn meðferðinni á sjer, og setti marga
inn í klefa við hliðina á þvottahúsinu, þar
sem þeir voru í marga daga í 45 stiga hita
innan urn saurinn úr sjálfum sjer.
Eptir að dómur var kveðinn upp í málun-
uin í nóvember 1880, gladdist öll Norðurálfan
af þvi, að keisarinn hefði mildað hegninguna
á þremur af þeim fimm, sem höfðu verið
dæmdir til dauða. En nú er kunnugt orðið,
hvernig þeirri vægð var háttað. Fangarnir
voru lokaðir inni í Pjeturs- og Páls-fangelsinu
í Pjetursborg, í svo dimmri aýflissu, að þar
er nótt í tuttugu og tvær stundir af sólar-
hringnum. Vatnið síast út úr veggjunum, svo
pollarnir standa á gólfinu. Allt er bannað,
sem getur stytt manni stundir, ekki að eins