Ísafold - 20.08.1890, Blaðsíða 2

866
reglunni er svo vel komið fyrir, að það er
naumast hægt betur. En eins og menn geta
ímyndað sjer fjelag, heilbrigt í undirstöðu
sinni, samhuga í aðferð sinni og fullkomið í
öllum útbúningi, sem samt vantar það þrek
þá eindrægni andans og þá einbeittni, sem
útheimtist til þess að því verði ætlunarverk
sitt framgengt, eins kann það lika að vera,
að reglan hafi ekki eins góð áhrif alstaðar
eins og hún ætti að hafa eptir tilgangi
sínum. Líkaminn er ekki einhlítur; það
vantar lifandi krapt, sem vjer verðum að
tileinka oss, ef vjer viljum sjá og undirbúa
æskilegan ávöxt viðleitni vorrar ! Líkaminn
er tilbúinn; setjið í hann lífsaflið og þá
mun hann miklu afkasta.
Hvað kröfur reglunnar snertir, þá er það
ekki ofmikið, þótt hún vænti samvinnu,
fylgis og fyrirbæna kristilegrar kirkju, og frá
sjónarmiði hagsmuna og viðskipta hefir hún
mikla og sterka kröfu. Bindindisfjelögin
hafa styrkt kirkjuna ; reglubræður og- systur
hafa snúið mörgum manni frá ofdrykkjunni,
og því næst hafa guðsþjónar náð aðgangi
að þeim, að leiða þá til Jesú Krists, frelsara
heimsins. Sannarlegt bindindi er stigið til
fagnaðarboðskaps drottins vors. Enginn
getur neitað því, að verkmenn Good-Templar-
reglunnar hafa mikið g]ört;— en — hve miklu
meiri hefðu eigi ávextirnir þegar venð orðnir,
ef kírkja Krists hefði beitt árvekni og fylgi
í þessu efni.
Vjer skorum á yður alla og leiturn stuðnings
yðar í þessu mikilsvarðandi máli í Jesú nafni!
Vjer biðjum yður og í þeirra nafni, sem enn eru
haldnir fjötrum ofdrykkjunnar, og þeirra,
sem á annan hátt þjást af afleiðmgum
hennar, að rjetta hjálparhönd. Gangið í
regluna; lítbreiðið rit hennar. Ó, kristnir
bræður og systur! ef þjer vilduð flytja
bindindiserindið dyggilega og einarðlega, þá
yrðuð þjer ósigrandi hetjur í þessari kross-
ferð gegn hinum volduga og illa óvini
mannkynsins.
I trú, von og kærleika,— hverf jeg aptur að
því, að undirstaða, viðhald og viðgangur
bindindisins, er þessi dýrðlegi fagnaðarboð-
skapur drottins vors. Til þess að öðlast
náð guðs, sem yfirgengur allan skilning,
þurfum vjer að krjúpa að krossinum, játa
syndir vorar og einsetja oss að afneita þeim,
því Kristur segir, að hann varpi þeim eigi
frá sjer, sem til hans koma.
það er mikíð í það varið, að berjast fyrir
máli bindindisins, en hitt er óumræðilega
mikils meira virði, að vera meðlimur kirkju
Krists. Og ef nokkur væri sá sem eigi
fyndi Krist í hjarta sínu, þá er það víst, að
Kristur er við dyrnar og biður að honum
sje innganga leyfð. Leyfið honum inn.
Ejettið hönd yðar mót kærleikans útrjettu
hjálparhönd, yðar frelsara, og leyfið honum
að leiða yður inn í hið dýrðlega heimilið,
fjelagið, sem dauðinn fær eigi tvístrað.
Minnizt orða frelsarans : »Leyfið börnunum
til mín að koma«, og leiðið börn mannanna
til föðursins, karl og kona, bróðir og systir, og
foreldrarnir leyfi börnum sínum að fótskör
frelsarans, leiðið hver annan að hinu eina
nauðsynlega og hlýðið rödd hans. Komið
til mín ! því hann einn veitir hina sönnu
hvíld. Guðs blessun sje með yður, og gefi,
að orðið mætti ná hjartanu#.
Til skýringar
dómum vestanmanna
um
íslenzkt kirkjulif.
(Frh.) Sra Einar Jónss. villist mjög, ef hann
imyndar sjer, að jeg hafi ætlað að draga
nokkur ný tíðindi sjera Stefáni viðvíkjandi
fram á fundi þessum. f>að er mjög barna-
leg getgáta, að hugsa, að jeg hafi verið
að hefna min á þeim manni. Hann hefir
persónulega aldrei gjört mjer neitt illt og
jeg held helzt engum manni. Hann er
vitanlega einhver mesti meinleysingi, og
jeg get varla ímyndað mjer, að nokkur
maður hafi nokkurs á honum að hefna.
Jeg nefndi sjera Stefán á fundinum á nafn
fyrir þá sök, að jeg þóttist vita, að flestir,
ef ekki allir, sem þar voru, vissu eins vel
og jeg, hver og hvílíkur embættismaður
hann var. Jeg gat eigi ímyndað mjer,
að nokkrum þætti sem jeg væri að Ijósta
upp einhverju launungarmáli, er jeg nefndi
þann prest í því sambandi, sem jeg gjörði. i
Jeg uat í ræðu minni um þetta atvik, sem
fyrir mig bar á Skjöldólfsstöðum á nýaf-
staðinni ferð minni, að eins til þess að
sýna hugsunarháttinn hjá öðrum eins heið-
virðum embættismönnum kirkjunnar á ís-
landi eins og þeim, sem ásamt mjer hafði
sjera Stefán við þetta tækifæri fyrir aug-
unum, hve fullur ósanngirni hann er and-
spænis oss hjer vestra, sem helzt höfum
látið til vor heyra um þjóðlífsástandið
heima. Sjera Einar, sem er að bera
mjer og samverkamönnum mínum hjer
vestra á brýn, að vjer förum með öfgar
og ósannindi og að vjer höfum vestur-
heimskan skilning á kærleiksboði kristin-
dómsins, segir það sje auðsjeð, að jeg hafi
tekið sig sem dæmi upp á guðlaust ltœru-
leysi hjá vissum hluta íslenzku prestastjett-
arinnar. Svona útleggur hann nú orð
mín frá sjónarmiði síns kristilega kær-
leika. Jeg skal hiklaust fyrirgefa það,
þar sem jeg sje, að maðurinn hefir ritað
í reiði. Jeg er viss um, að hann hefir
ekki haldið áfram að útleggja orð mín
svo, eptir að honum rann reiðin. Fað,
sem fyrir mjer vakti, er jeg nefndi hið
umrædda atvik, var það, hve ósanngjarnir
og fullir hleypidóma margir beztu prest-
arnir á íslandi gæti verið andspænis því,
sem vjer hjer vestra höfum látið til vor
heyra íslandsmálum viðvíkjandi. Guðlausf
kæruleysi um hag kristninnar á íslandi
hefir mjer aldrei dottið í hug að bera sjera
Einari eða neinum hans líkum meðal ís-
lenzku prestanna á brýn.
J>essi smáskekkja í ágripinu prentaða
af ræðu minni á Reykjavíkur-málfundin-
um og reiðigrein sjera Einars út at þeim
orðum, er þar eru höfð eptir mjer, gefa
mjer nú tækifæri til að taka nokkuð fram,
sem líklega hefði lengur verið af mjer ó-
sagt, hefði þetta ekki komið fyrir.
f>eir eru víst margir meðal hinna heið-
virðu og betri presta á íslandi mjög reiðir
oss, embættisbræðrum þeirra hjer vestra,
fyrir þá kritík á hinu islenzka kirkjulífi,
sem þeir hafa sjeð eptir oss bæði í „Sam-
einingunni“ og víðar. Ýmsir af vinum
mfnum, sem jeg á meðal prestanna á ís-
landi, hafa látið þetta í Ijósi í prívatbrjef-
um til mín. Og það sýnist af mörgum
þeirra svo litið á, að þó vjer yfir höfuð
að tala höfum haft satt að mæla, þá sje
slíkar aðfinningar ótækar; það dugi ekki,
að taka eins djúpt í árinni og vjer gjör-
um ; það gjöri ekki annað en hleypa vonzku
í menn, því menn sjái, að oss vanti í þess-
um aðfinningum svo stórvægilega aðal-
dyggð kristindómsins, kærleikann. Á
þetta kærleiksleysi vort leggur líka sjera
Einar Jónsson stórmikla áherzlu (Niðurl.).
Winnipeg, 18. júlí 1890.
Jón Bjarnason.
Skrílblaðamennska.
—o---
Leit er á auðvirðilegri gróðaveg en þeim,
að gefa út skrílblöð. því hefir verið jafnað
saman við að halda spilabanka eða pútnahús
eða selja óvitum og yfirkomnum drykkju-
mönnutn áfenga drykki. því eins og þeir,
sem slíka atvinnu reka, gera sjer holdlegar
ástríður og lesti náungans að gróðaveg, eins
reyna skrílblaðastjórar og -útgefendur að gera
sjer andlega óknytti manna að fjeþúfu. þeir
lifa á þeim, sem fýsir illt að heyra heldur en
gott, sem eru sólgnir í lastmæli og óhróður
um náungann, í agg og þras, í smánar- eða
hnjóðs-yrði um flest það, er fagurt er og há-
leitt. þeir eru bandamenn og verkfæri í hönd-
um þeirra, er myrða vilja mannorð hvers
þess, er þeim eru að einhverju leyti andstæði-
legir, en til þess þarf ekki annað en að vera.
af öðru sauðahúsi en þeir, — vilja ekki leggja
lag sitt við þá og gerast samdauna klækjum
þeirra og óknyttum.
það eru til margvíslegar tegundir skrílblaða
og skrílblaðarithöfunda, þótt höfuðeinkunn
allra þeirra sjeu hin sömu. Meðal annars
eru þau misjafnlega berorð, — misjafnlega
blygðunarlaus í framferði sínu. það fer ept-
ir því, hve mikið skrílsmót er að lesendum
i þeirra og kaupendum, eða rjettara sagt: hve
• langt þau eru komin áleiðis að gera lesendur
! sína og kaupendur að skríl, að skrílslega
hugsandi lýð; því það er þeirra aðal-mark og
mið, að skapa þá upp í sinni eigin mynd og
líkingu, þ. e. gera þá að skríl, ef þeir eru
það ekki áður.
Meðan þetta göfuga »siðbótarverk« er
skammt komið áleiðis, fara þeir optast nokk-
uð gætilega í sakirnar, til þess að styggja
ekki hjörðina, meðan verið er að venja hana
við fóðrið. þeir gefa þá ólyfjanið annað-
hvort inn í smáskömmtum innan um annað
betra, eða þá girnilega tilreitt með ýmsum
lævíslegum matreiðslubrellum. Trúleysi og
siðleysi gefa þeir inn t. a. m. með ómeltum
snöpum úr »vísindalegum« sleggjudómum og
hártogunum tungumjúkra »fjölfræðinga«. Færa
sig síðan smátt og smátt upp á skaptið, eptir
því sem þeir ætla sjer óhætt hvað atvinnuna
eða gróðann snertir; því þar við er all miðað.
Af nytsömum fyrirtækjum eða góðum mál-
efnum hafa þeir þau ein afskipti, er þeim
horfir til meins og tálmunar, ef þeir annars
leggja nokkuð til þeirra. þangað til þau hafa
borið fullkominn sigur úr býtum eða hafa feng-
ið fylgi almennings. þá fara þau að verða
með, til þess að mæla eins og múgurinn vill
heyra. Stundum ber við, að skrílþlaðastjórar