Ísafold - 03.09.1890, Side 3

383
höfum haldið spurnum fyrir um vinsældir
blaðanna11 (!!).
Hvort sem þetta er rjett haft eptir
„f>jóðv.“ eða ekki, þannig, að hann eigi
upptökin að þessum fjósalubbalega sam-
keppnis-rógi, þá er ósvífni „Fj.kon.“
margföld, þar ekkert blað hefir fluttjafn-
harðar og langar miðlunarstefnugieinir í
stjórnarskrármálinu og hún, en auðvitað á
það 1 munni „þ>jóðviljans“ að vera sama
sem að „halda uppi merki Danastjórnar“.
þ>að er alkunnugt slægðarbragð sumra
manna og sumra blaða, að bera á aðra
ýmsa klæki og óknytti, sem þau vita sig
sjálf sek í, til að reyna að snúa athyglinu
frá sínum ávirðingum. þ>að erjá-
þreifanlega samskonar bragð, sem „£>jóðv“.
og ,.Fj.kon.“ hafa hjer í frammi. f>au
munu hafa bæði veður af, að augu al-
mennings sjeu nú farin að opnast svo, að
ekki dyljist tramar, hve holla fæðu og nyt-
sama þau færa þjóðinni, eða hittþó heldur,
og því sje þeim gjörsamleg útskúfun vís
von bráðar, og það án þess að nein samtök
þurfi til. En til þess að snúa athygli
manna frá þeirri óskemmtilegu tilhugsun,
kveikja þau þann róg, að önnur blöð, og
þá auðvitað þau, sem þeim er sjálfum
verst við, eigi von á þeim forlögum. En
skammgóður vermir verður það, eins og
óknyttamönnum verður tíðum að klækj-
um sinum.
Georg Washington og Napóleon mikli.
JFyrir 100 árum hjer um bil komu fram 2 miklir
menn, er hvor um sig komu upp afarmiklu ríki,
f>að voru l>e'r Napóleon mikli ogGeorg Washing-
ton. þaó var frelsishugur landa þeirra, er hóf
þá báfta til hinna æðstu valda. En þá skipti um;
því þótt báöir væru miklir menn, var stórmikill
munur á mannkostum þeirra. Annar þeirra gjörði
sig að harðstjóra og ksefði frelsið ; hann lauk æfi
sinni á St. Helena. Hinn stýrði þjóð sinni eigi
eitiungis til sigurs, heldur eianig til frelsis og
sjálfsforræðis. Og þjóðin rjeð sjer eigi fyrir fögn-
uði. Af hjartnæmri þakklátsserni vildi hún íórna
frelsi því, er hún hafði ný-aflað sjer með bardög
um og blóðsúthellingum, á hans altari; hún vildi
gjöra hann að goði sínu, leggja allt vald í hans
hendur og gjöra hann að drottni sínum. það var
alls einn maður í öllu landinu því máli fráhverf-
Sœluhúsgi ntin/jin._____
verðið þjer að fá yður sjálfan til að trúa því,
að yður hafi dreymt, af því það verður holl-
ast fyrir yður. ELafið mín ráð. Látið þau
hjerna niðri ekki verða vör við neitt, og látið
ekki nokkurn mann verða varan við annað
en að þjer hafið sofið alla nóttina eins og
steinnu.
»En þetta er þó voðalegt, maður«, sagði jeg.
»Líf yðar liggur við«, mselti hann hljótt og
alvarlega. »þjer þekkið ekki okkur fjallabú-
ana, og vitið ekki, hvernig sæluhúsunum okkar
er varið«. Síðan kallaði hann hátt: »Kísið
nú upp, herra minn. f>jer eruð nú búinn að
sofa nóg. Hvernig í dauðanum eruð þjer?
það er eins og þjer sjeuð úr blýi. f>etta
kalla jeg nú að sofa! Upp, upp, það er
orðið svo framorðið«.
Við gengum saman niður rimlastigann.
Kerlingin kraup við eldinn og var að blása
hann upp, en húsbóndinn gekk um gólf, rot-
aður í svefni. Byssurnar voru horfnar úr
horninu, en í stað þeirra sáust leifar eptir
nýjan blóðpoll, sem ekki hafði tekizt að
þurka upp.
ur; og það var Georg Washington. Hann þáði
eigi tign þá og ríki, er honum var boðið, og hann
sleppti þeim völdum, er hann hafði tekið að sjer
til bráðabirgða. |>vi hann hafði meira í buga en
að svala stundargræðgi eptir riki og völdum.
Hann hafði meiri metnað en þann, að láta lofa
sig og tigna. Hans mark og mið var að vinna að
því eptir fremsta megni, að þjóð hans yrði mikil
og frjáls og haun vann meira að þvi, þegar hann stje
niður úr ríkisforsetastólnum, þótt öll þjóðin bæði
hann innilega að sitja þar kyrran, heldur en með
öllum sínum ágætu sigurvinningum yfir fjand-
mönnum landsins. f>ess vegna svífur andi Was-
hingtons enn yfir þinghöll Bandarikjanna, yfir öll-
um Vesturheimi, yfir hálfum heiminum, þar sem
Napóleon hefir lítið annað eptir sig látið en glæsi-
lega sögu, ljósrák eptir vigahnött, sem slokknar
og hverfur í koldimman geiminn.
Litum á, virðum fyrir oss annan eins mann og
Washington. Hann var mestur afreksmaður sinn-
ar þjóðar; enginn var hans jafningi , enginn
maður til að standa i hans sporum. Hann var
ekki orðinn ellihrumur, ekki bilaður af heilsuleysi,
ekki þreyttur á völdunum eða ofsaddur af tigninni.
Og þó lagði hann niður völdin, þrátt fyrir bæna-
stað þjóðarinnar.
Hvers vegna þá ?
Af því að það var frelsinu fyrir beztu. Frelsið
á enga ríkiskórónu til að gefa sínum fylgismönn-
um; það krefst sjálfsafneitunar af þeim, er því
veita trúnað; það getur ekki notað þá nema nokk-
urn tíma í senn á forvígisstöðvum sínum; þá verða
þeir að fara og aðrir að koma í þeirra stað, og
það þótt minni menn virðist vera. j>ess vegna
þokaöi Washington úr valdasessi, þótt enginn
væri honum jafnsnjall. Og með því treysti hann
frelsið i Ameríku og gjörði það óhugsandi, að
nckkur maður sitji lengur en 8 ár á forsetastól
Bandarikjanna ; sækist hann eptir að sitja þar
lengur, hirtist vofa Washingtons að baki hans og
mylur í honum hvert bein.
Jðn hefir þá frclsiö, sem krefst svo mikillar sjálfs-
afneitunar,—hefir það enga umbun fram að bjóða?
Lítið á Washington! Hann fekk þá umbun, er
hann sóttist eptir og mat mest: þakklæti frjálsr-
ar þjóðar um aldur og æfi. Hann möglaði ekki,
þegar hann var orðinn valdalaus, eins og Napóle-
|>að kom f mig hrylliogur og jeg sneri mjer
við. Húsbændurnir fylgdu okkur til dyra og
kvöddu okkur þannig : »Farið í guðs friði,
guð gefi yður góða ferð«. Að svo búnu lögð-
um við af stað.
það var um sólaruppkomu. Ekkert í
kringum mig minnti á neinn bardaga, og ekki
fannst andi úr lopti; það leit tit eins og
höfuðskepnurnar hefðu samið ævarandi frið.
Keykinn lagði hátt í lopt upp lengst burtu
upp úr reykháfunum í húsunum í borginni,
og himininn var heiður og blár.
Við riðum hvor á eptir öðrum nær hálfa
stund, og jeg var nærri því farinn að halda,
að það hefði allt verið eintómur draumur,
sem fyrir xnig hafði borið um nóttina; en þá
sá jeg allt í einu storkinn blóðferil þvert yfir
on mikli gerði eða Bismarck; hann hafði yndi af
að horfa á, hversu þjóð hans efldist og magnaðist
og frelsi hennar dafnaði og þróaðist. Hann hjelt
sig ekki ómissandi; hann hafði með annara lið-
sinni reist þá smíö, er staöið gat traustum fót-
um án hans stuðnings, og það var einmitt það
sem hann vildi sýna þjóöinni, hann vildi innræta
henni meira traust á sjálfri sier en á mikil-
mennsku hans. þar var freistiiig að auka sinn
veg og frægð, en skerða frelsið að sama skapi.
En hann var þeirri freistingu meira eu vaxinn.
Frelsið var hans vonarstjarna alla æfi, enda veitti
það honum kominglega umbun. það ávann honum
ekki einungis þakklæti mikillar og frjálsrar þjóðar
um aldur ogæfi, heldur öndvegissæti í frelsismusteri
mamikynsins. (W. Dinesen i stjórnarskrár-almælis-
ræðu í Khöfn 5. júní 1890).
Samkvœmt lögum 12. apríl 1878 og
opnu brjefi 4. jan. 1861 er hjer með skor-
að á alla pá, er til skulda geta talið í
dánarbúi stúdents Hafiiða Markússonar
frá Jaðarkoti í Villingaholtshreppi, að lýsa
kröfum sínum og sanna pær fyrir skipta-
ráðanda hjer í sýslu tnnan 6 mánaða frá
síðustu birtingu pessarar auglýsingar.
Fyrsti skiptafundur verður haldin í bú-
mu 27. okt. p. d. um hádegi.
Skrifstofu Árnessýslu 15. ágúst 1890.
St- Bjarnarson.
Samkvæmt lögum 12. apríl 1878 og opnu
brjefi 4. janúar 1861 er hjer með skorað á
alla þá, er telja tiL skula í dánarbiii síra
Jakobs Guðmundssonar frá Sauðafelli, er and-
aðist 7. maí þ. ár, að bera fram kröfur sínar
og sanna þœr fyrir skiptaráðanda hjer í sýslu
innan 6 mánaða frá siðustu birtingu þessarar
auglýsingar.
Sömuleiðis er skorað á þá, sem shulda dánar-
búinu, að gjtíra innan sama tíma skil fyrir
skuldum sínum.
Skrifstofu Dalasýslu, Bæ, 14. ágúst 1890.
S. E. Sverrisson
settur.
Samkvœmt opnu brjefi 4. jan. 1861 og lög-
um 12. apríl 1878 er hjer með skorað á alla
þá, sem telja til skuldar í dánardúi Jóhann-
»En í hamingju bænum, segið þjer mjer
þó að minnsta kosti ......
Hann greip fram í og mælti með fyrirlitn-
ingarróm : »Hvað er þetta þá? það er það
sem við ber daglega hjá stórmennum heims-
ins, en bara er hneyxlazt á hjá okkur smæl-
ingjunum. þjer megið ekki spyrja mig meira
um það, því jeg get ekki leyst úr þeim
spurningum. það er skylda mín að þegja«
»Já, en hugsið yður þó um, að þegja yfir
slíku . . .«.
»Já, hérra minn«, greip hann aptur fram í;
»eins og jeg ætla mjer aldrei að svíkja yður,
fyrst þjer hafið leitað athvarfs hjá mjer, eins
fáið hvorki þjer nje nokkur lifandi maður annar
nokkurn tíma að vita hjá mjer, hvað gerðist
í nótt í sæluhúsinu, af því húsbóudinn trúði
] Fyrir utan hestana okkar voru þrír hestar
! hesthúsinu berbakaðir, útataðir í leir og
!öðrandi í svita, en það var búið að leggja á
ikkar hesta. Við borguðum næturgreiðann
3g stigum á bak. Að skilnaði rjetti hús-
eóndinn mjer glas með víni, og sá jeg þa
jlóðslettur á hönd hans skorpinni og á skirt-
um veginn og hvarf þar rjett hjá í viðarkjarri.
Jeg ætlaði að rekja blóðferilinn, en fylgdar-
maður minn aptraði mjer frá því og mælti:
»Hvert ætlið þjer nú, herra minn ? Eruð
þjer búinn að gleyma viðvörun minni svona
fijótt ? Hirðið eigi að rannsaka drauma þessa
nákvæmar. það var draumur; látið það vera
draum að éilífu«.