Ísafold - 13.06.1891, Blaðsíða 2

186
Þýzkaland. Eíkisþinginu slitið 8. maí
til nóvember. Af markverðum nýmælum,
sem fram hafa gengið, má nefna þau, sem
varða verkmannastjettina og atvinnuhagina.
Stórmikil framlög veitt til eflingar hins
þýzka flota.
Vilhjálmur keisari lætur sjaldan langt
ferða á milli. Nýlega hefir hann lagt leið-
ina til Diisseldorf, Köllnar og Bonn. Al-
staðar gefið mælskunni tauminn—en veit, að
þar er »dýrt drottins orðið«, er hann talar;
alstaðar minnt menn á sem fyr, að halda
sjer vel saman í öllum málum, vera sem
bezt búnir við illum aðköstum, halda upp
hermannsmóðnum þýzka og fylgja sjer ör-
uggt þegar til kæmi. Hann hefir enn ekki
litla tortryggð á ráðum Bismarcks, og í
Dusseldorf á hann að hafa látið sjer það
orðaskeyti fljúga um varir, sem skörungn-
um mundi ætlað, og því ekki hermt nema
í einstöku blöðum. |>að á að hafa svo
hljóðað: »Einn er drottinn í landi voru, og
það er jeg. I þeim sessi þoli jeg engan
annan mjer samsíðis*. I Bonn hefir keis-
arinn verið við háskólanám í tvö ár. þar
var haldið stúdentagildi honum til heiðurs,
og sat hann þar í stúdentabúningi og stýrði
drykkjunni. Ekki var trútt um, að suma
furðaði, er hann hjelt því bezt á lopti í
ræðu sinni, sem margir mundu nú kalla
villigaltarbrag stúdentalífsins, t. d. einvígi
þeirra og ýms oflætisbrögð, þó slíkt þætti
sæma í fyrri daga.
Látinn er að segja Hélmuth v. Moltke,
greifa, hinn mikla herforingja þjóðverja og
sigurhetju. Dauða hans bar nokkuð óvart
að, 24. apríl að kveldi, nokkru eptir nátt-
mál, en hann hafði þann dag verið á þingi
(í herradeildinni), og komið heim til sín um
miðaptansleyti, og kenudi hann sjer þá engra
meina. Hann borðaði sem að venju, sett-
ist síðan að vistborði, en litlu síðar varð
honum flökult. Ætlaði hann þá að ganga
til sængur sinnar, en aðsvifin að hjartanu
urðu svo bráð, að hann hnje örendur í stól .
sinn. Flestum lesenda þessa blaðs mun
nokkuð um þenna mann kunnugt, en hjer
yrði oflangt að rekja lífsferil hans til nokk-
urrar hlítar. Hann er borinn í Mecklen-
borg 26. okt. 1800, lærði hermennsku eða
fyrirliðanám í herskóla Dana, en er honum
þótti seint ganga upp metorðastigin í hern-
um, fór hann (1822) til þýzkalands og gekk
í þjónustu Prússakonungs. Eptir fjögra ára
nám í herskólanum í Berlín hjelt hann til
Tyrklands og Litlu-Asíu, kannaði þar lönd
og vígstöðvar, var fremstur í ráðum um
varnarvirki Tyrkja, og sýndi í öllu, hveraf-
bragðs- og afburðamaður hann var. Hann
var fámæltur jafnast, og þau orð eru höfð
eptir hermálaráðherra soldáns um hann og
franska foringja, sem honum voru þar sam-
tíða: »f>eir hjala ósköpin öll, er koma í
litlar þarfir; honum verður fátt að orði, en
því meira ágengt«. Stórvirkin heima voru
undir búin, er hann fekk forstöðu fyrir hers-
höfðingjaráði Prússakonungs, 1857, en byrj-
uðu við herförina til Danmerkur, og náðu
höfuðframa sínum í viðureignunum við
Austurríki (1866) og Frakkland (1870—71).
Frakkland. þaðan fátt nýnæmislegt
að segja, og því fæstum orðum til að verja.
Við róstum búizt 1. maí hjer sem víðar, og
þær urðu nokkrar bæði í Lyon og víðar,
en drógu til líftjóns og áverka á nokkrum
mönnum í bæ við náma, er Fourmiers heitir
(í Norfylki); 9 manns hlutu bana en 20 urðu
særðir fyrir atgönguskeytum hermannanna.
Stjórninni átölur veittar á þinginu, en hún
kvað fulla nauðsyn til hafa borið. Seinna
hefir hún veitt allríflega fje þeim til fram-
færis og bótagjald, er hjer misstu fram-
færslumenn sína.
A þinginu lengst þrefað um verzlunarhagi
Frakklands og tollmál. Upp á síðkastið
unnu tollaóvinir töluverðan bilbug á hinum.
Italía- Hinn 1. maí urðu í Eóm stríðar
viðureignir með verkmannalýðnum og lög-
gæzluliðinu, er verkmenn ljetu ginnast til
háværis af óstjórnarmönnum. Hjer höfðu
9 menn bana, en fjöldi lemstraðis. Út af
því miklar hríðir á þinginu, sem lauk með
sigri stjórnarinnar.
Af hófafjelaginu, sem getið var um í
seinust frjettum, eru um 75 dæmdir til
varðhaldsvinnu, 15 ára þeir sem verst hafa
fyrir sjer gert. — Um ágreininginn við
Bandaríkin, sjá þeirra grein.
I Eómaborg kviknaði 23. apríl í stór-
miklum púðurbirgðum eða hálfri miljón
punda. Af þessu hlutust mikil spell, en
sár og örkuml fengu hátt á þriðja hundrað
manna; 65 með voðalegasta móti.
Belgía- Geigvænleg verkafallasamtök
byrjuð í fyrra hluta maímánaðar um allt
land, en við allt þá hætt, er verkmenn
heyrðu að nefnd þingsins hefði fallizt á
umbætur kosningalaganna, og gert það lík-
legt, að rífkað yrði meir um sum atriði, en
frumvarp stjórnariunar fer fram á.
SvÍSS. Hinn 18. maí var nýr háskóli
vígður í Lausanne í Waadtfylki með veg-
legri hátíð og mikilli tilsókn lærðra manna
og stúdenta frá öðrum löndum, einkum frá
Frakklandi; en franskan er tunga fylkisins
ög þykir þar fullfagurt láta.
Portúgal. Eíkishagirnir hinir bágborn-
ustu í alla staði, er ríkisskuldirnar hafa
vaxið í 5—6 ár um hjer um bil 42J miljón
franka á ári. Um þessar mundir hafa pen-
ingavandræðin leitt af sjer óróa um allt
land, og stundum legið við uppreisn. Sein-
ustu frjettir segja, að bjargræði (ný lán ?)
sje fundin til bráðabirgða. Báðaneyti Zouzu
greifa sagði af sjer, það er lengi Ijet heldur
stælingslega móti Englendingum, en hið
nýja ráðaneyti mun sjá þar sitt bezta úrræði,
að vingast við þá og ná skaplegum kostum
með undanlátssemi í Afríku.
Frá Dunárlöndum. Frá Serbíu að
segja frá útrekstri Natalíu drottningar, því
óneydd vildi hún ekki á burtu verða. En
þetta varð að meiru en helgispellum, á
annan í hvítasunnu, er stúdentarnir og
bæjarlýðurinn tálmuðu burtfærslunni og
báru hana aptur til hallarinnar. þ>essu
fylgdi vopnaviðureign á strætum. Vinir
drottningar urpu grjóti á liðið og skutu af
pístólum, en því svo gengt sem við var að
búast, og fengu fjöldi manna lítjón og
lemstra. Herliðinu tókst að dreifa róstu-
lýðnum og um miðnætti eptir var drottning
færð út úr borginni. Hún er nú í Odessa.
Hún hefir sent fjegjafir til hinna særðu og
örkumluðu í Belgrad. Hvað af þessu kann
framvegis að leiða er ekki hægt að segja, en
af alþýðu manna er drottningin vinsælli í
Serbíu en bóndi hennar var og þeir sem nú
stýra þar landi. Meðan á hávaðanum stóð
var syni hennar, kónginum unga, haldið á
fjarlægum stað, en sagt hann hafi tárast,
er hann frjetti tíðindin.
Frá Búmeníu er að segja lát Jóans Brati-
ano, sem varð 69 ára aldri. Hann hefir
unnið mikið til framfara og sjálfsforræðis
landsins, og opt veitt stjórn þess forstöðu
á vandræðatímum.
Frá Bolgaralandi stundum borið, að
morðingi Beltscheffs væri handsamaður, en
ekkert enn sannreynt. Talað um að hann
og kumpánar hans hafi komið frá Serbíu
og Miklagarði, en muni vera rússneskir að
kyni.
Rússland. Oðru nafni mætti kalla
það »stórveldi kúgunar og harðýðgi«, og nú
eru, sem optar, þaðan að flytja frjettir böls
og ófagnaðar. Ofsóknir gegn trú og þjóð-
erni, það er dagvinna stjórnarinnar, og að
henni engu óötulla gengið en á Spáni á
dögum Filipps annars eða öðrum trúarofsa-
tímum. Hörðu taki tekið á ný á Póllend-
ingum og íbúum Eystrasaltslandanna, harð-
stjórnarklóm þrifin trú og tunga. Nýlega
voru í þeim löndum þrír próte stantaprestar
dæmdir, tveir þeirra til 8 mánaða varðhalds
(á rússneska vísu), hinn þriðji rekinn til
Síberíu. Sakirnar voru þær, að þeir höfðu
við ferming minnt börnin á, að halda sjer
föstum við trú sína. Harðast koma þó
Gyðingar niður; að þeim er þrengt með
öllu móti, bannaðar vistir í stórborgum,
reknir þaðan og ixr landi harðri hendi—
einkum frá Moskófu — og opt svo í skynd-
ingu, að þeir eiga bágt með að flytja með
sjer muni sína, en verða að selja allt með
gjafverði. þúsundum saman eru þeir nú á
burtför frá Eússlandi, þiggjandi líknarboð
soldáns um bólfestu í hans löndum, eða
leitandi til annara álfna með fjescyrk frá
auðmönnunum miklu af þeirra kyni, t. d.
Hirsch baróni í Austurrík og Eothschildun-
um. Ef áformið er að gera Eússland Gyð-
ingatómt, þá eiga Eússar enn nokkuð eptir,
því sagt er, að þar búi alls rúmlega 5 milj.
af þeirra kyni.
Meðan keisaraefni Eússa gisti á Asíuferð
sinni Japanskeisara, vildi honum það óhapp
til, er hann ók um á skemmtileið fyrir ut-
an höfuðborgina, að þarlendur maður —lík-
ast tilknúinn af trúarhatri—hljóp að vagn-
inum með reiddu sverði og særði hann all-
miklu sári á enninu. Averkinn þó til engr-
ar hættu, en sagt að prinsinn muni bera
ör eptir hann. Hann ætlar frá Wladivo-
stock að leggja leiðina um Siberíu, og væri
þá vel, ef sumum yrði líkn af, er þar eru
komnir.
Grikkland- í>ar, á eynni Korfú, hefir
líka brytt á Gyðingaofsóknum, en stjórnin
hefir hlutazt svo til eptir áminningum sumra
stórvelda (einkum Englendinga), að þetta
er nú í hömlur komið.
Bandaríkin í Norður-Ameríku-
Stórkviðarnefndin í New-Orleans hefir ónýtt