Ísafold - 08.08.1891, Síða 3
251
Gufubáturinn «Faxi« fór í fyrra dag
vestur að Búðum og kom aptur í gærkveldi.
Gekk ferðin mikið vel. Kom við báðar leiðir
hjá Skógarnesi í Miklaholtshreppi. |>ar er
^skipalega góð fyrir innan Tjaldeyjar, 3 faðma
dýpi og leirkenndur sandbotn, en innsigling
varasöm, milli skerjaklasa tveggja, er ganga
nær 1 mílu út frá landi, þó bein nokkurn
veginn og hrein leið, «það sem hún nær, £
mílu á breidd. Hugsa Hnappdælir gott til,
að þangað takist sigling, og panta nú vörur
þangað með »Faxa« hjeðan í næsta mánuði.
Hr. Sigf. Eymundsson var sjálfur í þessari
ferð. Hafði hann látið mæla innsiglinguna í
vor.
Gufuskipið Augusta, frá Bergen, um
200 smálestir, kom hingað í fyrra dag frá
Borgarnesi og fór aptur í gær áleiðis til Nor-
vegs. Hafði farið með vörur norður á Blöndu-
ós frá Borgarnesi, mest pantaðan við, og tví-
vegis inn á Hvammsfjörð. Gekk það ferðalag
mikið vel og viðstöðulaust.
ið eptir miðaptan, að teknujp andvörpum,
sem glögglega sást, andaðist hann«.
Hann var fæddur 13. nóvbr. 1836 að
Smáhömrum í Strandasýslu. Foreldrar hans
voru Tómas bóndi Jónsson á Smáhömrum
og Herdís Björnsdóttir. Hann útskrifað-
ist úr Reykjavíkur lærða skóla 1858, a£
prestaskólanum 1862 og vígðist sama ár
prestur að Einholtum í Hornafirði, fekk
veitingu fyrir Prestbakka í Strandasýslu
1869 og Asum í Skaptártungu 1880.
Hann þótti vera mikið góður kennimað-
ut og Itinn liprasti í öllum embættisverk-
um, .góðmenni og síljúfur, hvort heldur
haun var við öl eða ódrukkinn*.
Hinn 25. f. mán. andaðist Árni Guð-
mundsson, bóndi á Reynifelli á Rangár-
völlum, 67 ára gamall, einn hinna merk-
ustu bænda í þeim hjeruðum, valinkunn-
ur sómamaður. Hann var sonur Guð-
mundar bónda Brynjúlfssonar á Keldum.
Hann reisti bú á Reynifelli rirmlega tvít-
ugur og bjó þar slðan alla æfi við góð efni.
henni berjast, heldur hinum; peim má vera
það kærkomið, að ekki sje fastara um hnút-
ana búið en svo, að leggja megi hana niður
aptur hvenær sem vill með einfaldri fjárveit-
ingarsynjun (í fjárlögunum).
Hinir æstustu mótstöðumenn nýmælis
þessa spara ekki það lúalag til að spilla
fyrir því, að gefa 1 skyn, að aðaltilgangur-
inn sje, að útvega manni þeim brauð, er
mest og bezt hefir fyrir því barizt. það
er gamalt mein og sorglegur vottur um
lítilsigldan hugsunarhátt, að láta nytsöm-
ustu fyrirtæki gjalda ímyndaðrar eigingirni
formælenda þeirra. Hjer hafa menn nú
ekki einu sinni nokkurn staf fyrir því, að
sá, sem hjer á hlut að máli, skólastjóri Jón
jpórarinsson, yrði einu sinni fáanlegur til
að taka að sjer skólaiðnaðar-kennsluna, ef
til kæmi, hvað þá heldur að hann græddi
minnstu vitund á því, þó svo yrði. En hitt
vita allir, að sýni einhver sjerstaklegan á-
huga á einhverju máli, og sje annars góðum
hæfileikum búinn, þá er hann vanalega
manna bezt til þess kjörinn, að'koma því til
framkvæmdar, og því mest í fyrirtækisins
þágu, að það fái að njóta hans.
Ganga má að því vísu, að mótstöðumenn
þessa fyrirtækis gjöri sitt ýtrasta til við 3.
umr. fjárlaganna annaðhvort að fella málið
algjörlega, eða þá, ef til vill, öllu heldur að
snúa því upp í eitthvert kák; því það er
alþekkt fangaráð til að láta nýmæli verða að
engu, og mjög tíðkað vor á meðal, eins og
allir vita.
Islenzkt dýraverndunarfjelag
Hin nafnkennda skáldkona og rithöfundur
Benedicte Arnesen Kall, í Khöfn, dóttir
Páls Árnasonar rektors og orðbókarhöfund-
ar, hefir ásamt 8 öðrum íslenzkum hefðar-
konum þar (í Khöfn), þar á meðal 2 lands-
höfðingjafrúm, gefið út í vor boðsbrjef til
»íslenzks dýraverndunarfjelags», sem hjer
með birtist aðalefnið úr, með beztu með-
mælum og von um góðan árangur, ekki
sízt fyrir þau áhrif, er »Dýravinurinn» er
þegar búinn að hafa á hugsunarhátt almenn-
ings í því efni:
»þ>að er sannfæring vor, að f>jóðvinafje-
lagið hafi gjört þarft verk bæði fyrir menn
og skepnur, þar sem það hefir nú gefið út
fjögur hepti af »Dýravininum« til þess, að
hvetja menn til mannúðlegrar meðferðar ú
skepnum, og vekja athygli þeirra á þvf, að
111 meðferð á skepnum er minnkun og efna-
tjón fyrir hvern einscakan mann, og landið
yfir höfuð.
En rit eru ekki einhlít; menn þurfa jafn-
framt að bindast í fjelag til þess, að fá þessu
þarfaverki framgengt sem fyrst.
Dýraverndunarfjelög eru nú í flestum lönd-
um í Evrópu. í Danmörku og Svíaríki
hafa konur verið fyrstu hvetjendur og stofn-
endur þeirra. Yjer viljum nú af alhuga
styðja að því, að íslenzkar konur verði ekki
mörg ár eptirbátar stallsystra vorra erlendis,
og mælumst því hjer með til þess, að þjer
vekið máls á þessu efni við konur í yðar
hjeraði, og verðið framvegis hjálplegar í því,
að »íslenzkt dýraverndunarfjelag verði stofn-
að næsta ár«.
Hval rak Í Grindavík 4. þ. m., eða var
róinn til lands, á Krlsuvíkur land. Hafði ver-
ið drepinn af hnýðingum. Var hálffertugur
milli skurða.
Brú á Hvítá. Dm mánaðamótin síð-
ustu var fullbúin brúin á Hvítá í Borgar-
firði hjá Barnafossi. f>að er trjebrú, 29
álna löng, og 3-—4 (?) álna breið. Yfirsmið-
ur var óðalsbóndi Einar B. Guðmundsson
á Hraunum í Fljótum, er gjört hefir brýr
með sama lagi á 2 ár í Skagafirði. Fyrir
fyrirtækinu hafa staðið búnaðarfjelögin í
Reykholtsdalshreppi og Hálsasveit, og megn-
ið af kostnaðinum borgað úr þeim sveit-
um. þrír menn úr Bæjarsveit og nokkrir
Hvftsíðingar hafa verið með 1 samskotun-
um. Auk þess lagði Búnaðarfjelag Suður-
amtsins 200 kr. þ. á. og hefir heitið 200
kr. í viðbót með skilyrði. Ágizkaður kostn-
aður 1500 kr., en reikningur eigi fullgjör
enn.
Biskupsvísitazia- Biskupinn, herra
Hallgrímur Sveinsson, kom heim 4.
þ. m. úr yfirreið sinni um Snæfellsness og
Mýraprófastsdæmi; lagði af stað 11. f. mán.
Laust brauð. Ásar í Skaptártungu
(Ása og Búlandssóknir) í Vestur-Skapta-
fellsprófastsdæmi 998 kr. 25. a. I brauð-
inu er prestsekkja, sem næsta fardagaár
uýtur náðarárs. Brauðið veitist frá næstu
fardögum.
Mannalát. Síra Brandur Tómasson,
prestur á Ásum í Skaptártungu, andaðist
sunnudag. 19. f. mán., nær hálf sextugur.
»Hann hafði á laugardaginn áður nðið
að næsta bæ, Flögu, til að gjöra fólki að-
vart um, að messað yrði að Ásum á sunnu-
deginum. þegar hann kom heirn, hafði
hann verið nokkuð ölvaður, en þó ekki
fram úr hófi. Hann var syfjaður og vildi
geta sofnað, tók því inn ópíum, jafnvel
30 dropa fyrst, sofnaði svo, að sagt er, vakn-
aði aptur og tæmdi þá það sem var á
tveggja lóða glasi af ópíum. Tilraun var
gjörð með að láta hann selja þessu upp,
en það heppnaðist ekki. Á sunnudags-
morguninn var hann vakinn og borinn út
í kirkju, óskaði þá, að heimilis fólkið væri
kallað til sín og var það gjört; kvaddi
hann síðan fólkið; eptir þaðr var hann
borinn inn aptur. Hann hafði sagt að hann
gæti ekki embættað, en ef fólk kæmi til
kirkju, vildi hann að lesið væri fyrir því
í Vídalínspostillu. Eptir þetta fjell hann
í fastan svefn, svo hann varð varla vak-
inn. Læknir var sóttur; kom hann hjer
um bil kl. 1—2, en lífgunartilraunir all-
ar urðu árangurslausar. Á sunnudagskvöld-
Magnús JónssonáVilmundarstöðum
fceddur 9. nóv. 1801, dáinn 27. júní 1891.
þegar jeg fjekk veitingu fyrir Reykholti
vorið 1883 og hugsaði upp til dalsins, var
mjer eigi annað ljóst frá skólaferðum mínum,
en Snorralaug og Vilmundarstaðatún. það
blasti svo fagurlega við í miðjum dalnum,
þetta rennsljetta, græna skáborð utan í
melnum, að myndin af þvf var greypt inn
í minnið.
þ>ar mátti líka með sanni segja, að bónd-
inn gerði garðinn frægan. Magnús heitinn
tók þar við niðurníddu koti, að sögn; nú er
það með betri jörðum í dalnum, mest vegna
túnsins, sem hann færði út stórum, girti allt
og sljettaði. Vorið 1837 reisti hannþarbú,
og voru það fyrstu og síðustu skipti á sama-
stað á hans löngu æfi, því að fram að þrí-
tugsaldri var hann í Norðtungu, þar sem
faðir hans bjó í betri bænda röð. Árinu
síðar kvæntist hann Astríði, dóttur granua
síns, Hannesar á Steindórsstöðum ; hún er
dáin fyrir 8 árum. þau áttu 9 börn, lifa 5
synir, allir búsettir á helztu jörðunum í
Reykholtsdalsprestakalli, Jón f Stóra-Asi,
Hannes í Deildartungu, |>orsteinn á Húsafelli,
Sigurður á Vilmundarstöðum og Einar á.
Steindórsstöðum, hreppstjórar og oddvitar í
sínum sveitarfjelögum, og mun Magnús Heit-
inn verða talinn kynsæll maður í Borgar-
firði.
Nokkuð fje mun Magnús hafa fengið
með konu sinni, en mest af eigum hans,
sem heita máttu miklar , voru þó
eigið aflafje. Atorkan var framúrskar-
andi bæði á sjó og landi, og nokkuð fjekkst,
hann lfka við smíðar og bæjarbyggingar.
Ymsar munnmælasögur heyrði jeg um það,
hve samhent þau hjón voru í dugnaðinum. En
mest er um það vert, að það er samhljóða,
og afdráttarlaus vitnisburður allra um hann
dauðan, að enginn hans peningur var rang-
lega fenginn.
Hann var fágætur sæmdarmaður, Magn-
ús heitiun, enda virti hann og elskaði hvert,
mannsbarn; fremur var hann hjásneiðinn,
en legði hann eitthvað til mála, þá var það
um leið ráðið ráð; enginn reyndi að bæta.
sig á tillögu gamla Magnúsar. Maðurinn,
var bæði höfðinglegur og um leið einkar-
góðmannlegur, og þar mátti segja, að litur
deildi kosti.
Vitanlega hlóðust á hann öll hin venju-
legu störf í sveitarfjelaginu; hyggindin hjeld-
ust í hendur við drengskapinn og andans
atgjörvi var eigi minna en lfkamans. Jeg
hafði tækifæri til að reyna það, að hanu
var einkar vel ritfær og reikningsfær, og
þætti mjer sennilegast, að hann hefði kennt
sjer hvorttveggja mest og bezt sjálfur. það
segir sig og sjálft, að hann var bjargvættur
síns fjelags, er í nauðir rak, og reyndi eigi
svo lítið á það vorið 1882. |>að sá ekki á
fyrningunum á Vilmundarstöðum, hvað mik-