Ísafold - 16.12.1891, Blaðsíða 2

398
heldur ekki stórkostlega erfitt með vegar-
gjörð eða viðhald, þar sem íburður er alveg
við heudina.
Sú tilgáta í greininni, að vegfræðingnum
hafi »af sjerplægnÍ8ástæður« verið »ranglega
talin trú um«, að vegarstefna B. Z, væri
ýmsum annmörkutn bundin, getur ' eptir
kringumstæðum ekki vel komizt að. Hjer
var engum til að dreifa nema mjer; því v.
Bipp. leitaði ekki upplýsinga nema hjá mjer,
og skildi ekki aðra en mig í það sinn. Bn
nú vill svo óheppilega til, að jeg hef alls
engin not af þessum vegi fyrir sjálfan mig,
í hvorri stefnunni sem hann hefði legið, og
get ekki haft tækifæri til að fara hann,
nema með því að gjöra mjer mjög bagaleg-
an krók, sem þó hefði orðið lítið eitt minni,
ef stefnu E. Z. hefði verið fylgt. Land á
jeg heldur ekki nálægt þessum stöðvum, og
því gat jeg ekki otalið honum ranglega trú
um« neitt, af ótta fyrir jarðraski eða öðru
þvílíku óhagræði. En þótt jeg hefði verið
landeigandi, hefði jeg samt mátt þakka fyrir,
að vegurinn væri lagður um þetta svæði,
því við það hefði máske orðið þurkað upp
eitthvað af dýjunúm, sem á því liggja [allir
því miður ekki svo hyggnir] .
Jeg vona, að þegar þjer, herra ritstjóri,
kynnið yður betur þetta mál [þarf ekki að
gjöra það betur], verðið þjer mjer samdóma
um, að hjer sje ekki um annað eins voða-
efni að r æða og greinin yðar gefur í skyn
[seint um skör fram fundið að vanhyggju-
eyðslu á almannafje]. Aðalmisfellan á þess-
ari vegagjörð er gröpturinn gegn um mýr-
arbalana, sem jók kostnaðinn svo mjög
[og mjög langt að sækja ofaníburð, en á
hinni leiðinni ágætur ofaníburður ofan til í
miðri mýrinni, rjett hjá Arbæjarstekk] ; en
að öðru leyti virðist vel viðunandi þessi
litli krókur upp að fjallinu, sem líka var
nærfellt hinn sami eptir stefnu E. Z., og
etta því fremur, ef veginum verður fram-
aldið frá Ingólfsfjalli (við »Kögunarhól«)
hjer um bil í beina stefnu á »Kambaveg-
inn«.
Arnarbæli 28. nóv. 1891. Virðingarfyllst
Isl. Gíslason.
Smábendingar
um siglingar og formennsku.
þótt óvanur sje ritstörfum, langar mig til
að biðja yður, herra ritstjóri, fyrir fáein orð
frá mjer um það, er fyrirsögnin lýtur að,
byggð á reynslu og eptirtekt þau 30 ár,
sem jeg hefi myndazt við að vera formaður
og á þeim tíma fengið mörg mannskaðaveð-
ur á sjó.
þó jeg þætti eigi fara sem bezt eða var-
legast að sjó framan af æfinni helzt, hugs-
aði jeg samt ávallt um, að hafa eigi meira
við af seglum en mjer þótti skipið afbera,
og það álít jeg mikið áríðandi og að seglin
sjeu sem bezt útbúin, til þess að geta
minnkað þau og fækkað þeim þegar á ligg-
ur; einkum rfður mikið á, að þau fari vel
ogJ þenjist vel, svo að þau poki eigi að
aptan, því þá má hleypa vindinum aptur
úr þeim með stjórninni. Aldrei skyldu
menn festa klær öðruvísi en svo, að hægt
sje að losa þær með einu handtaki; en til
þess að þenja seglið, þarf góðan útbúnað.
f>ar reynist mjer bezt að hafa tvær hjól-
kerlingar (blakkir), og tvískorna þá neðri,
en járnkrók í hinni efri, og krækja honum í
lykkju, sem höfð er í seglskautinu, og með
því getur einn maður eins vel ráðið við
klóna og þrír menn þeim útbúnaði, sem áð-
ur var og víða er notaður enn þá. í vend-
ingu ríður á að krækja króknum úr seglinu
jafnframt og skipið hleypur upp f vindinn;
þá þarf og að hagræða seglfestunni sem
fyrst, og öllu sem kann að þurfa að athuga
í skipinu.
það er ekki víst, að hægt sje að segja
um, hvað fyrst þarf að taka frá af seglun-
um, því það fer eptir skipalaginu og fyrir-
komulagi seglanna, svo öllum skipum hag-
ar eigi hið sama; en flestum mun haga bezt
að rifa apturseglið fyrst og minnka svo á-
fram hin seglin eptir þörfum, en þríhyrna
á framsiglu er hið minnsta, sem verið getur,
og jeg álít, að hvaða ofviðri sem er, þá þurfi
skipið að hafa hana til gangs.
Mjer hefur komið til hugar, að finna út-
búning til þess að stjórnarinn tylldi betur
við stýrið. Að hanga á slíðrinu við stjórn
er engan veginn gott; enda eru mörg dæmi
þess, að mannskaði hefur orðið fyrir það,
að formaðurinn hefur tapazt frá stjórninni,
en til þess að girða fyrir það, virðist nægja
að hafa band, sern á öðrum enda væri fast
í slíðri, og mætti spenna það yfir um mann-
inn, og festa hinn endann við hina hlið
hans.
Mjer hefur einnig komið til hugar, hvort
ekki væri nauðsyn að gjöra öllum formönn-
um að 3kyldu, að venja alla álitlega sjó-
menn við formanns verk, og að enginn fengi
skip og menn nema hann fengi vottorð frá
reyndum formanni, sem hann hafi róið hjá,
að hann hafi leitað sjer tilsagnar í sjó-
mennsku. því á okkar opnu skipum mun
það allt of mikið eiga sjer stað, að formenn
kunna eigi að skipa og hásetar eigi að hlýða.
Mun það stafa nokkuð af lagaleysi. það
er lika auðvitað, að menn, sem taka skip
og menn í ábyrgð, hljóta að vera lögum
háðir, og hásetar þeirra líka.
Kristján Jónsson
(Hliðsnesi).
Morðinginn norðlenzki, úr Bárðar-
dalnum, Jón Sigurðsson, kom hingað í fyrra
dag, fluttur af 3 mönnum, norðan af Akur-
eyri, til geymslu í hegningarhúsinu hjer,
eptir ráðstöfun landshöfðingja, með því að
dýrt þótti mjög að halda hann á Akureyri:
tveir menn látnir gæta hans þar i varð-
haldi nótt og dag. Óbundinn var hann
fluttur suður, en látinn draga á eptir sjer
skíði, í langri kaðaltaug, er bundið var um
hann miðjan, til þess að hægt væri að elta
hann uppi, ef hann tæki á rás. Á gisting-
ingarstöðum voru þeir með hann sjer í húsi,
fylgdu honum allir úti og inni, og vöktu
yfir honum á nóttum til skiptis. Var verið
15 daga tæpa með hann á leiðinni. Hann
var stirður til göngu framan af, vegna langr-
ar kyrrsetu, 47 daga í varðhaldi á Akureyri
og 14 daga á Húsavík þar á undan, en
liðkaðist brátt, og reyndist þægur í flutn-
ingnum og viðfeldinn. Hann er mikill vexti
og sagður karlmenni að burðum. í kaup
höfðu þeir, sem fluttu hann hmgað, sett
upp alls 90 kr. hver; ferð þeirra því kostað
270 kr. báðar leiðir.
Enn skipskaði af Akranesi. þar
er eigi ein báran stök. Týndist skip með
7 mönnum á leið þaðan 9. þ. m. til Beykja-
víkur, en hinum 8. varð bjargað af kili.
það var komið skammt á leið á, að gizka
fjórðung viku frá landi, þar sem skemmst
var undan (Hólmsbæjunum), í hægu leiði
fremur og alveg hættulausu, að ætlun þeirra
er á landi voru, en allmiklu frosti. Kom
þá mjög snörp hviða, ofan af Akrafjalli eða
fyrir fjallsöxlina, og slengdi skipinu, er var
meðal-sexmannafar, þegar á hliðina. Segir
sá, sem af komst, að formaður hafi skipað
að taka saman seglin, og hafi það gjört
verið, nema framseglið var enn uppi, er
skipinu sló um. Komust 4 menuirnir á
kjöl, en 3 hröktust þaðan eða ljetuat eptir
litla stund. Hinn 4., er af komst, hafðist
þar við nær 2£ stund á að gizka, og hefir
það verið mikil þrekraun, en maðurinn hinn
hraustasti, Jón Arnason frá Heimaskaga.
Sást um síðir af landi í kíki, að eitthvað
mundi hafa hlekkzt á, eigi þar sem næst
var, heldur af Skaganum, þaðan sem skip-
ið hafði lagt frá. Var þegar mannaður út
8-æringur með 9 á, fyrir forgöngu þeirra
Finnboga Lárussonar í Kringlu og Einars
Ingjaldssonar á Bakka. þeir fengu borgið
manninum einum af kilinum. Hinir voru
allir látnir þá fyrir fullum 2 stundum.
f>eir sem drukknuðu voru: formaðurinn
og skipseigandinn Sveinbjörn þorvarðarson,
heit. hreppstjóra Ólafssonar frá Kalastöðum,
og Margrjetar Sveinbjarnardóttur prests
Sveinbjarnarsonar, maður hátt á fértugsaldri,
kvæntur á Akranesi og átti eptir sig 5 börn
í æsku; systir Sveinbjarnar, Rannveig, yng-
ismær efnileg um tvítugt, til heimilis hjá móð-
ur sinni í Beykjavík; Rristinn Finnsson frá
Sýruparti, fyrirvinna hjá móður sinni; Jón
í Presthúsum, kvæntur maður og lætur ept-
ir sig 2 börn ung; Erlendur, frá Sjóbúð,
roskinn maður ókvæntur; Hannes Ölafsson
lausamaður, upprunninn úr Mosfellssveit, og
Einar Halldórsson frá Bakka, nýfermdur
unglingur.
Tveim dögum síðar, 11. þ. m., tók að
reka farvið af skipinu suður á Stóru-Vatns-
leysu, og daginn eptir skipið sjálft og nokk-
uð af flutningi, er á því var, svo sem smjör
tólg, sæng, rjúpa í kössum og ýmislegt
fleira. Brotnaði skipið til muna í landtök-
unni, að Stefán bóndi skrifar á Vatnsleysu.
Mannalát. Af Eyrarbakka skrifað 10.
þ. m.: Sigurður Teitsson bóndi í Nausta-
koti á Eyrarbakka varð bráðkvaddur í gær.
Hann var að koma heim að bæ sínum og
hneig niður við bæjardyrnar. Hjeraðslækn-
ir var þegar sóttur, en gat ekkert við gert,
þar hann áleit hann dáinn. Sigurður sál.
var einn með betri bændum hjer, aðgætinn
áreiðanlegur og dável efnaður. Hann var
nál. sextugu og hafði búið hjer um þrjátíu
ár.—Anuar bóndinn á Arnarbæli í Grfms-
nesi, Ingimundur Sigurðsson, ungur maður,
var á heimleið af Eyrarbakka í vikunni
sem leið og hefir eigi komið fram; er ætlað
að hann muni hafa drukknað ofan um ís á
Hvítá, undan bænum.
Regngjörð- Mörgum hefir án efa þótt
það kýmilegt, er stjórn Bandaríkjanna tók
að gjöra tilraunir til að búa til regn, til
þess að frjóvga þær lendur, þar sem sífelld-
ur þurrkur hamlar gróðrinum, með því að
sprengja dýnamit og önnur sprengiefni hátt
uppi 1 loptinu. Hinar fyrstu tilraunir í þá
átt tókust og eigi alls kostar vel. En núna
síðustu vikurnar bera blöðin fregnir af því,
að Mr. Dyrenforth hafi hvað eptir annað
framleitt regn á hinum þurrviðrasömu stöð-
um í Vestur-Texas, með því að sprengja
dýnamit 1—2000 fet uppi í loptinu. Begn-
skúrirnar hafa komið frá fjórðungi stundar
til fjögra stunda eptir sprengingarnar, og
hafa að jafnaði vökvað landspildur, sem
eru 10—12 mílur enskar að víðáttu.—jpetta
er haft eptir norsku blaði frá í haust.
Afnám reykháfa. J?á er koium er
brennt, fer, svo sem kunnugt er, mikið hit-
unarefni og mikill hiti forgörðum, þar sem
hann fer upp í loptið með reyknum. Svo
hefir til talizt, að hiti sá, er þannig glat-
aðist í borginni Berlin einni saman, næmi
meiru en 3 miljónum króna á ári. Eina
ráðið til þess að koma í veg fyrir slíka hita-
sóun er það, segir Schimming efnafræðing-
ur, að færa öll kolin, er hafa skal til hit-
unar, 1 eina aðalhitunar-stöð í bænum og
greina þar í sundur frumefni þeirra, og
brenna síðan ioAes-kolunum, er eptir verða,
undir kötlum og í ofnum aðalhitunarstöðv-
arinnar. Síðan má veita hinni heitu gufu,
er þannig myndast, í þar til gjörvum vjel-
um, þangað er hennar er þörf, og hita
með henni vatn eða lopt eða breyta
henni í rafmagn. Schimming er á þeirri
skoðun, að Blík aðalhitunarstöð mundi meira