Ísafold - 23.12.1891, Page 2

406
og hlaut svo að verða, er eigi var öðrum á
að skipa til sýslústjórnar og hjeraðsstjórnar
en þýbornum og menntunarlausum almága,
sem er einkennilegur fyrir Rússland. Hinir
nýkjörnu sveitarstjórnarvaldsmenn voru flest-
ir bændur og búfræðingar, og þeim þótti
það fríðast til frásagnar, að uppræta sem
fyrst allar fornar venjnr og skoðanir, og
meðal annars kom riðl og röskun á gamalt
lag eða blutfallslegt gíldi landaura (o:
framleiddrar kornvöru) og peninga. Aður
var kornforðabúr í hverju þorpi, er aldrei
var minna í geymt en ársuppskera. En
slíkt þótti nú eigi framar hafandi, af því að
það var fornt, og sýslunefndirnar þóttust
vera búnar að öðlast æðri og betri hagfræð-
islega þekkingu. Bændum var áður skylt,
að greiða árlegt tillag til forðabúranna, og
var korn að sjálfsögðu skileyririnn. En nú
mátti eigi framar greiða tillagið í korni, heldur
í peningum, og hinar gömlu rammbyggilegu
kornhlöður í hverju þorpi voru flestallar
rifnar, og viðurinn úr þeim seldur fyrir
eitthvert Iítilræði, eða þá þær voru látnar
eiga sig, og fúna og falla, er þær gátu eigi
lengur uppi hangið. Nú hefði mátt búast
við, að sýslunefndirnar hefði haft á reiðum
höndum peningaforða í stað kornforða. En
önnur varð raunin á. Peningaforðinn varð
minni en til stóð, því að peningarnir höfðu
fallið mjög í verði, bæði af áhrifum erlendra
markaða og af heimskulegum og háskavæn-
legum fyrirtækjum innanlands.
þ>essar orsakir liggja til þess, að eigi er
annað sýnna en að íbúar kornhjeraðanna á
Rússlandi sunnanverðu og vestan, eigi færri
talsins en allt landsfólkið á Englandi og í
Wales, eigi fyrir hendi að búa við fullkom-
inn viðurlífisskort í níu eða tíu rnánuði.
Og ef svo fer nú, að frosthörkur komi þar
á auða jörð, áður en hún nær að hjúpast
fannskýlu, eru allar líkur til, að önnur eins
vandræði muni stafa af uppskerubresti næsta
ár. Horfurnar eru því framúrskarandi í-
skyggilegar. Stjórnin er þó eigi voulaus
um, að fá bætt nokkuð úr kjörum hinna
nauðstöddu, með því að miðla meðal þeirra
miklu hallæns-gjafa-fje. Hvervetna er reynt
að efna til samskota handa þeim. Embætt-
ismenn sveitanna og stjórnarinnar draga
við sig nokkurn hluta af launurn sínum í
því skyni. Kaupmannasamkundurnar hafa
kosið nefndir, er senda samskota-áskoranir
til auðugra kaupmanna og annara. Ýms
einkafjelög, skólar og aðrar stofnanir safna
og samskotum. Enn hafa hinar auðugu
kirkjulegu stofnanir látið drjúgum af hendi
rakna. jpannig hafa safnazt margar milj-
ónir rúfla, er stjórnin hefir látið útbýta
meðal hinna þurfandi. f>ar af hefir verið
varið bvo sem þurfa hefir þótt til útsæð-
iskaupa fyrir næsta ár. En hitt, sem af-
hent hefir verið í peningum, hefir svo að
segja allt lent í vösum brennivínsmangar-
anna í þorpunum. f>að er mælt, að þeir
hafi nú þrefaldan og fjórfaldan ágóða, á við
það, sem verið hefir, af atvinnuvegi sínum,
sem aldrei er nema andstyggilegur.
|>að er enginn hægðarleikur, að varna
því, að hinn fátæki bændalýður (moujiks) á
Rússlandi verði hungurmorða, því að sje
honum fengið fje í hendur, ver hann því
eigi til að kaupa matvæli fyrir, heldur
brennivín (vodka). Helzta ráðið til að varna
því væri, að fá þeim enga peninga í hend-
ur, en koma upp matreiðsluhúsum, þar sem
þeir gæti fengið ókeypis soðning. þeir eru
vanir við að svelta hálfu hungri á hverjum
vetri, og það er eigi auðgjört — þrátt fyrir
uppskerubrestinn — að opna augu þeirra fyrir
því, að hættara sje við hungursdauða nú í
vetur en endrarnær. »Veturinn er enn eigi
genginn í garð«, var viðkvæðið í haust, »og
blessaður keisarinn okkar er vís til að senda
okkur nóga björg. Ekki er brestur ú
brauði í dag, og enn er svolítið í budd-
unni. Hví skyldi jeg þá ekki fá mjer neð-
an í því upp á það, lagsmaður!* Hin mesta
bölvun rússneska bóndans er forlagatrúin
(o: 8Ú trú, að björgin berist ósjálfrátt og
fyrirhyggjulaust upp í hendurnar), en einka-
huggari hans er brenuivínsflaskan. jöað er
orðtak hans (bæði í gamni og alvöru), að
brennivínið sje búið til úr korni svo sem
brauðið, og fyrir því hafi það í sjer geymd-
an bæði mat og drykk og mannfagnað, og
venjulega hagar hann sjer svo, sem þetta
væri hjartans sannfæring hans.
Kaupmaunastjettinni og okurkörlunum í
þorpunum — þeir nefnast kúlakar — er
borin illa sagan. »það er eigi unnt að
gjöra sjer nokkra hugraynd um«, segir einn
merkur blaðafregnriti, »hve djöfullega inn-
rættir þeir eru, háir og lágir, jafnt stór-
kaupmennirnir í Samara, er eigi vita aura
sinna tal, og smáokrararnir í þorpunum«.
I blaði uokkru, sem ketnur út í Samara,
er kveðið svo að orði:
»Allur sá urmull af Gyðingum, sem er í
Póllandi, er sem ‘heilagur englaskari’ í sam-
anburði við þessa kúlaka., enda eru ýms
höpt lögð á þá, en engin á «kúlakana», svo
að þeir geta fláð og fjeflett veslings bænd-
urna uudir hlífiskildi laganna. Eyrst taka
þeir fjenað bóndans, siðan áhöld hans, og
loks verður hann þeim svo háður, að hann
glatar með öllu frelsi sínu og verður svo
sem eign þeirra.
|>að hefir komizt upp um auðugan kaup-
mann í Pjetursborg, að hann bjó til mjöl
með því að blanda saman tveim tegundum
úrhrats. Onnur tegundin var gjör af ó-
þroskuðu korni, er var malað og fór allt í
kekki. Hin tegundin var kölluð »lifanda
mjöl«, en það er gamalt og marglegið mjöl,
sem er morandi og kvikt af möl og maur.
Báðar þessar tegundir ljet kaupmaðurinn
hræra saman og mala upp, og seldi það
síðan svo sem almennt mjöl. Eigi hefir
hann farið í neiua launkofa með þessa at-
vinnu sína, sem hanu rekur enn. En þar
eð nú er orðið hljóðbært um hana, er eigi
ólíklegt, að hann verði að leggja hana
niður, en viðbúið er, að hann komist
hjá allri refsingu«.
Daglega berast frá Rússlandi hörmulegar
neyðarsögur, sem eigi væri vinnandi vegur
að tína allar upp, og verða að nægja ein
eða tvær af ótal mörgum. — Ekkja nokkur
fátæk átti heima í Ratchino í Orenborgar-
umdæmi. Hún átti þrjú börn. f>á er öll
lífsbjörg hennar var þrotin og ekkert var
til handa börnunum, lagði hún af stað til
næsta þorps að beiðast beininga. Henni
varð vel til og var vikið dálitlu af brauði
og káli. Plýtti hún sjer síðan heim, en þá
sótti hún svo að, að öll börnin voru dáin.
Lík barnanna voru krufin, og í innýflum
þeirra var ekkert anoað að finna en fata-
tæjur og mold. I Permsýslu eru flest þorp-
in komin í eyði, með því að þorpsbúar hafa
flúið þaðan, er öll björg var þrotin. Eigi
urðu aðrir eptir en þeir, sem eigi gátu slitið
sig frá aðframkomnum börnum sínum, og
biðu eptir því, að öndin slitnaði upp af'
þeirn. I Jekaterinborg sagði kona nokkur
presti frá því í skriptastólnum, að sig lang-
aði mikið til að fyrirfara börnum sínum, til
þess að frelsa þau frá hinum langvinnu og
ógurlegu hungurskvölum. Presturinn fór
heim með henni með dálitla lífsbjörg, en.
það var um seinan. Börnin gleyptu græðg-
islega í sig brauðið, er presturinn færði
þeim, en önduðust öll litlu síðar.
Pfr Ríazan-sýslu eru hörmungar miklar
að heyra. Helmingur sýsluhúa dáinn úr
hungri, og hinir eru í þann veginn að taka
sig upp af eignum sínum, til þess að leita
sjer annarsstaðar lífsbjargar. Sýslunarmenn
stjórnarinnar iithluta járnbrauta-farbrjefum,
ókeypis til hvers, er hafa vill, og allt af
ganga þaðan fjenaðarkerrur, fullar af körl-
um og konum, sera er hrúgað þar saman,
svo sem fjenaður væri. Kaupmenn frá
Moskva hafa flykkzt þangað, til þess að
kaupa af bændunum það sem þeir geta af
þeim fengið. Fyrst kaupa þeir öll húsgögn
og áhöld þeirra, og fala að síðustu ígangs-
klæði þeirra; eu hinn forni þjóðbúningur
Rússa er skrautlegur og gullborinn. Allt
þetta kaupa þeir með nær engu verði. þ>á
er og rekin andstyggileg verzlun með hár
kvenna. Aldrei er henni hrósandi. En í
Rússlandi hefir það annað verra í för með,
sjer, því að þar eru stúlkur, sem sviptar
hafa verið háriuu, lagðar til jafus við þær
er hrasað hafa. Og eigi láta hárkaupmenn-
irnir sjer lynda, að klippa af þeim hárið,
heldur nauðraka þeir á þeim kollinn. Fyr-
ir glóbjart ljómandi fallegt kvennmannshár
gefa þeir ekki nema íáeinar rúflur.
Hreppsnefndarlaunalögin. Isafold
skrifað nýlega að norðan á þessa leið, af
meiri háttar bónda þar: »Jeg minnist þess,
að bæði Isafold og þjóðólfur hafa látið í
ljósi, að lögin fra þinginu í sumar um
þóknun handa hreppsnefndarmönnum væru
meðal þeirra fáu laga, am þingið samdi,
er almenningur ui;:„di láta aig nokkru varða
og fagna þeim þið skoðið þau máske sem,
góða rjettarbót. Jeg er á annari skoðun
urn það, og margir fleiri, sem jeg hefi átt
tal við. f>ó mjer hafi opt verið ílla við,
lagasynjamr, skyldi mjer þykja vænt um,
ef þeim yrði synjað staðfestingar. því verði
þau að lögum, mun reynast torvelt að fá
þeim breytt eða fá þau afnumin, og verða
þannig í vegi fyrir, að ný og hentugri lög
fáist sett um það efni. Kæmi mjer því
eigi á óvart, þó að þau reyndust verri en
ekki neitt. f>au munu hvorki greiða fyrir,.
að góðir og hentugir oddvitar nje gjaldker-
ar fáist; til þess er þóknunin of lftil, og
ekki tekin á rjettum stað. |>að sætir furðu,
að þingmenn skuli ímynda sjer, að nokkur
gjaldkeri vilji hafa innheimtu sveitargjalda
fyrir 4 af hundraði, þegar það fylgir, að
hann á einn að hafa ábyrgð á fjenu (því
sem fáanlegt er með lögtaki), ef hann tekur
á móti þessari þóknun. Jeg skal hjer láta
mjer nægja, að benda á þetta eitt. f>að er
þýðingarlaust nú, að fara að sýna fram á
gallana yfir höfuð og leiða rök að þeim.
Verði lögin staðfest, sker reynslan úr; en
verði þau það ekki, mætti athuga þau ræki-
legar síðar. Jeg gæti trúað, að almennings-
álitið skoðaði þessi lög sem einn af fleiri,
sorglegum vottum um það, hvað þinginu
misheppnast opt að smíða »praktisk« lög,
rjett eins og það sje nauða-ókunnugt þörf-
um og högum almennings«.
í>ilskipaafli- í viðbót við aflaskýrslu
þá, er ísaf. flutti 4. f. m., af útveg G. Zoéga
& Co., skal hjer sett skýrsla um afla á öðr-
um þilskipum hjer úr þessu plássi, Seltjarn-