Ísafold - 20.04.1892, Page 1

Kemur út á miðvikudögum
og laugardögum. Yerð árg.
(um 100 arka) 4 kr., erlend-
is 5 kr.; borgist fyrir miðjan
júlímánuð.
ÍSAFOLD.
XIX. árg.
Reykjavík, miðvikudaginn 20. apríl 1892-
Fjenaðar-útflutningsbann.
f>að var ónotafrjett, er hingað barst til
lands í fyrra dag (með Díönu); að Englend-
ingar hafa bannað aðflutning fjenaðar til sín,
þ. e. til Englands og Skotlands, hjeðan af
landi frá 1. apríl þ. á.; en það er sama sem
algjörlegt útflutningsbann hjeðan á öilum
fjenaði, með því að þetta er hinn eini mark-
aður vor fyrir útflutningsfjenað, bæði hesta
og sauðfje á fæti.
Hvernig bann þetta er undir komið, hefir
enn eigi fengizt vitneskja um. f>að er út
gefið 22. f. mán. og nær til Noregs, Sví-
þjóðar, Spánar, Portúgals og íslands. f>ar
á móti virðist bannið ekki ná til Danmerk-
ur.
Hefði þetta verið um þann tíma árs, sem
fjárflutningar eru hjeðan til Englands og
Skotlands, þá var hugsanlegt, að grunur
hefði getað komið upp um einhverja næma
veiki í skepnum hjeðan, og að sá grunur
hefði haft sín áhrif, þótt hann væri ástæðu-
laus. En þetta kemur alveg eins og skrugga
úr heiðríkju, alveg út í bláinu, að því er hjer
•er frekast kunnugt.
f>að frjettist raunar með síðasta póstskipi,
að vart hefði orðið við nautapest í vetur á
nokkrum stöðum í London og þar í grenud,
-og jafnvel hjá einum manni í Edinburgh.
Var þá auðvitað skipað mikið strangt eptir-
lit með því, að veiki þessi breiddist eigi út,
og var að heyra á síðustu blöðum, frá 4.
marz, að það eptirlit hefði borið góðan ávöxt,
svo að jafnvel mætti fara að lina á því og
hræðsla almennings væri að hverfa aptur.
En hins vegar höfðu enskir lávarðar og
stórbændur risið þegar upp, er á veikinni
bryddi, og viljað fá fyrirskipað bann gegn
öllum aðflutningi lifandi fjenaðar frá öðrum
löndum, af þeirri mjög skiljanlegu ástæðu,
að það er vegur til að koma innlendum af-
urðum af búpeningi í hærra verð. í sama
streng tóku þá einnig kaupmenn þeir, er
hafa sjer til atvinnu að flytja til Englands
geysistóra farma af kjöti frá Ástralíu og
Suður-Ameríku; aðflutningsbann fyrir fje á
íæti er einnig vatn á þeirra myilu. Ein slík
verzlun, er flytur kjöt frá Suður-Ameríku til
Englands, átti að hafa tapað á því í fyrra
70,000 pd. sterling, þ. e. talsvert á aðra mil-
jón króna. Hafi fleiri slíkir kaupmenn orðið
fyrir sams konar skakkafalli, er eigi að kynja,
þótt þá fýsi að búa svo um hnútana, ef
hægt er, að þeir standi betur að vígi eptir-
leiðis.
Sennilegast er, að nautapestin hafi magn-
azt meir, er á leið veturinn, og hafi þá
þessir menn haft sitt fram við stjórnina,
sem nú er skipuð þeirra sveitungum, lávarða
og stóreignamanna, eins og kunnugt er, í-
haldsmönnum, er mega búast við ósigri við
kosningar innan skamms, nerna lið þeirra
verði því einbeittara og fylgisamara. Sjálf-
sagt hafa þeir þá farið fram á algjört aðflutn-
ingsbann, frá öllum þeim löndum hjer um bil,
sem Iifandi fjenað flytja þangað, þar á með-
til Danmörku, þýzkalandi, Hollandi og
Belgíu, og getur vel verið, að þeir hafi
fengið því framgengt, þótt eigi sjáist það
beinlíuis á þessari nýju tilskipun, er hingað
hefir verið send; það getur verið, að eldri
tilskipanir, hvað þau lönd snertir, hafi einnig
verið látin ganga í gildi.
Vitanlega eru fjenaðarflutningar hjeðan
af landi eigi svo miklir, að þeir einir út af
fyrir sig hafi nokkur hin minnstu áhrif á
enskan markað, svo að innlendum fjáreig-
endum þar hefði eigi mátt standa alveg á
sama um þá. En úr því að almennt að-
flutningsbann var út gefið, hefir þótt við
eiga, að láta Island fljóta með. það mun
og eiga »formælendur fá« að vanda á mál-
Btefnum erlendra stórhöfðingja. Hefði slík-
um verið til að dreifa, virðist hefði átt að
vera hægðarleikur að færa hlutaðeigendum
heim samiinn um það að minnsta kosti, að
ekki gæti nautapestarhætta hjeðan stafað,
úr því að eigi eru dæmi til að nokkur naut-
gripur hafi hjeðan verið fluttur til Englands
eða Skotlands, og engar líkur, að það standi
til, næsta mannsaldur að minnsta kosti.
það er nú vonandi, að reynt verði til, að
koma viti fyrir stjórnina ensku í þessu efni,
ef verða mætti, að hún fengist þá til að af-
nema aptur þetta bann hvað Island snertir.
Hún ætti að geta sannfærzt um, að bæði
væri það hættulaust og þá líka sannarleg
gustuk.
það er meira en lítill hnekkir fyrir land-
ið nú sem stendur, ef bann þetta vérður
látið standa, þótt eigi sje nema nú í sumar,
hvað þá heldur lengur.
Fjárverzlunin við Englendinga hefir all-
lengi verið hjer um bil eina peningalindin
almennings hjer á landi, hrossaverzlunin í
30 ár eða meir, sauðfjárverzlunin skemur
að vísu, en þó mörg ár nokkuð og það í
miklum mæli.
það yrði því meira en bagalegt, ef alveg
tæki fyrir þá uppsprettulind.
í annan stað standa og falla pöntunar-
fjelögin íslenzku að miklu leyti með hinni
ensku fjárverzlun. Og einmitt nú voru
þau í óvanalegum kröggum, vegna hins lága
verðs og markaðaleysis í haust sem leið, og
gjöra því ýmist að skulda viðskiptamönnum
sínum á Englandi, eða þá hafa, fyrir milli-
göngu einstakra manna, hleypt upp á sig
allmiklum bankalánum, í von um að
geta losast við þau aptur jafnvel þegar á
þessu ári, með væntanlegri góðri fjárverzlun
í baust.
Yæri í annað hús að venda með vörur
þessar, er gengið hafa á hinn enska markað,
sem sje fje og hesta, þá væri öðru máli að
gegna. En það er ekki því að heilsa. Hest-
Uppsögn (skrifleg) bundin
við áramót, ógild nema kom-
in sje til útgefanda fyrir 1.
októbermán. Afgreiðslustofa
í Austurstrœti 8.
32. blað
ar hjeðan seljast eigi til annara þjóða, eða
mundu hvergi nærri seljast eins vel, t. d.
til Frakklands eða Belgíu, vegna lengri ferð-
ar og aukins flutningskostnaðar. Sauðfje á
fæti er og loku skotið fyrir að geta selt ann-
arstaðar, af sömu eða líkum ástæðum. það
verður að látast í kaupstað hins vegar, með
gamla laginu, hauda dönskum markaði, þar
sem kjötið er saltbrennt og gjörð þar með
hálf-óæt vara og með engu verði við það,
sem vera ætti og vera mætti. En ekki
er árennilegra að koma með íslenzkt salt-
kjöt á enskan markað, þar sem það á að
keppa við hinar afarmiklu birgðir af slíku
kjöti frá Suður-Ameríku og Ástralíu, sem
selt er á Englandi fyrir 15 aura pundið (2
pence).
Sumir kynnu að halda, að takast mætti
að flytja hjeðan nýtt kjöt á enskan markað,
í skipum með kuldavjelum. En til þess mun
þurfa svo stór skip og miklar birgðir frá
sömu höfn, ef svara á kostnaði, að slíkt
mun eigi að byggja upp á að svo stöddu.
Hins vegar má segja um þetta mál, að
»fátt sje svo illt, að einugi dugi«. Hið mikla
hrossauppeldi og hrossasala hefir og sína
miklu annmarka, sem opt hefir verið bent
á í þessu blaði, auk þess sem sýnt hefir
verið fram á, að meiri búhnykkur er að
slátra ungum hrossum og jeta þau, en selja
Englendingum fyrir jafnlítið verð og tíðkast
hefir hin síðari árin. Og þá væri einnig
þjóðinni mun hollara að borða sjálf meira
af sauðakjötinu sínu í stað hins útlenda korn-
metis m. fl., og nota heldur sjálf sauðskinn-
in sín, en að vera að kaupa í þeirra stað
kynstur af útlendum húðum.
En af fyrgreindum ástæðum erþessi óvænta
og skyndilega markaðarteppa mjög bagaleg
í svip að minnsta kosti, og ætti sízt að láta
neins ófreistað til að fá þar bót á ráðna, ef
auðið er.
Kosningarlög til alþingis-
Með lögum um kosningar til alþingis 14.
sept. 1877 er hjer um bil 6,500 mönnum
á íslandi gefinn rjettur til að kjósa alþingis-
menn.
Auðvitað er það, að sá er tilgangur lag-
anna, að allir þessir 6,500 menn, eða sem
flestir þeirra, noti sjer þennan kosningarrjett.
En reynslan hefir sýnt, að mikið vantar á,
að þessum tilgangi hafi orðið náð.
Við kosningar þær, er fóru fram 1880, not-
aði að eins einn fjórði hluti, eða 1616, þenn-
an rjett, og við kosningarnar 1886 ekki nema
tæpur þriðjungur, eða 2,036 allra kjósenda.
Eigi mun lengi þurfa að leita að rökum
til þess, að þessi mikilsverði rjettur er
svona lítið notaður.
Ekki er því að neita, að fleiri ástæður en
ein liggja til þessa. En einhver helzta ástæð-
an liggur í lögunum sjálfum.