Ísafold - 12.07.1893, Blaðsíða 3

179
Það er Ijóslega farið að sýna sig bjer,
með vaxandi þekkingu og dugnaði í land-
búskap og sjávarútgerð, að hjer er alls
ekki of margt vinnandi fólk, heldur miklu
fremur of fátt. Þannig er nú sem stendur
fullerfltt að fá daglaunamenn, þótt hátt
kaup sje boðið, og jafnvel að ekki hefir
verið hægt að gjöra út þilskipin í Reykja-
vík og á Vesturlandi fyrir íölksvöntun.
Það er])ví allt annaö en gott fyrir fram-
tíð landsins, ef fólk heldur áfram að streyma
af landi brott, og þar sem maður lieflr
talsverða vissu fyrir, að mörgum íslending
í Canada líður ekki vel, þá álit jeg það
skyldu landsmanna, að gjöra það sem
í þeirra valdi stendur til að aptra því, að
fólk sje ginnt af landi brott með fögrum
loforðum um betri líðan annarsstaðar; og
þó nú nokkrum íslendingum í Canada kunni
að líða þolanlega: þá er það af því, að
þeir hafa, þegar þangað kom, neyðzt til að
vinna miklu vasklegar en lijer er vanalegt;
því ef útlend vinnuaðferð væri brúkuð
hjer, þá mundi árangurinn af henni og þar
með Jíðan manna vera miklu betri en hún er.
Hið eina ráð til að sporna við fólks-
flutningi til Vesturheims álít jeg það, að
þangað væri sendur maður, sem grennsl-
aðist eptir ástæðum landa vorra þar vestra,
t. d. í Winnipeg og svo sem 2 af nýlend-
unum, og gæti hann, sem jeg efa ekki,
hrakið með ástæðum það, sem «agentarn-
ir» segja um sæluvistina þar, þá efa jeg
ekki, að færri mundu flytja sig af landi
brott. En sá maður þyrfti að vera vel
valinn, maður, sem landsmenn gætu borið
traust til, helzt leikmaður, sem hefði vel
vit á búskap og framleiðslu lians. Til
þessarar fcrðar áiít jeg engu síður þarflegt
að þingið kostaði mann en og til Cicago-
sýningarinnar; bezt, ef hvorttveggja yrði
samrýmt. 9/t-—93. G.
Ensk herskip fjögur komu hingaðáhöfn
i fyrra dag og ætla að liggja hjer 10 daga.
Það eru æflngarskip bæöi fyrir liðsforingja-
efni og óbrotna liðsmenn.' Alls eru á skip-
unum 1388 manns, minnst 287, mest 368
(á 2, 365 á einu). Þau heita Active, yfir-
maður Harris «commodore» (sá titill geng-
ur næst aðmírálstign); Calypso, yfirmaður
Marrack; Ruby, yfirmaður Pigott; og Volage,
yfirmaður Gissing. «Active» er 3080 smá.
lestir með 12 fallbyssum og gufuvjel með
4130 hesta afli; «Calypso» 2770 smál. með
16 fallbyssum og 3720 hesta afli; «Ruby»
2120 smál., með 12 fallb. og 1830 hesta afii;
og «Volage» 3080 smál., með 12 fallbyss-
um og 4530 hesta afli.
Jafnmikill her útlendur mun aldrei hafa
hingað komið í einu lagi. Hann eyðir all-
miklum vistum, hefur t. d. beðið um 1000
pd. af kjöti, nautakjöti, dag hvern, meðan
skipin liggja hjer, og 2000 pd. af hveiti-
brauði.
Foringjarnir heimsóktu allir í einu lands-
höfðingja í fyrra dag, og hann aptur þá i
gær.
Eitthvað af fyrirliðunum fer til Geysis
og Heklu, en flestir bíða hjer kyrrir.
Floti þessi ætlar hjeðan til Qusenstown
á írlandi og þá tii Gibraltar.
Hestaskip. Guíuskipið Stamford, frá
jNewcastle, kom hingað 3. þ. m. norðan
um iand, þar sem það hafði afhent ýms-
ar pöntunarfjelagsvörur, og fór aptur 5. þ.
m. með um 400 hesta, er þeir höfðu keypt
hjer á sameiginlegum mörkuðum, J.Vídalin
og Coghill, fyrir 40—50 kr. Útgerðarmað-
urinn, hr. L. Zöllner, var sjálfur með skipinu.
Annað hestaskip, Brier Rose, 173 smál., var
hjerá ferð rúmri viku áður og fór með um
100 hesta,er J. Vídalín sendi.
Franskir ferðamenn. Hingað kom
limmtudag 6. þ. m. ensk skemmtiskúta, gufu-
skip, mjög fallegt, frá Liverpool, er Fedora
heitir, með franska feröamcnn, 4 eða 5, er
leigt höfðu skipið til þessarar ferðar, eða
rjettara sagt einn þeirra, er fyrir förinni ræð"
ur. Tveir fóru til Geysis og Heklu, en hinir
koma hjer á ýmsa firði á skipinu sjer til
skemmtunar, fara á fuglaveiðar o. fl.
Frá Belgíu kom hingað skip á sunnudag-
inn 9. þ. m., Ville d’Ostende, þrísiglt seglskip-
mikið frítt og vænt, sem er æfingaskip fyrir
sjómannaefni, nokkurs konar stýrimannaskóli
á sjó. Tfir maðurinn heitir Fourcault. Skip-
verjar eru um 80, mestallt unglingar.
Þingmálafundir.
Sunnmýlingar. Þingmenn þeirra gerðu
það kjósendum sínum til hægriverka, að hafa
þingmálafund á 2 stöðum : á Höskuldstöðum
2. júní, og að Höfða 6. júní. Fyrri fundinn
sóttu 40 kjósendur, hinn tæpir 20, auk þing-
mannanna. Höfðafundinum stýrði SkaptiJós-
epsson ritstjóri, hinum Sigurður próf. Gunn-
arsson (alþm.).
A háðum fundum var samþ. í e. hlj. áskor-
un til þingsins um að halda stjórnarsicrár-
málinu hiklaust áfram á sama grundvelli og
í sömu stefnu eins og frv. neðri d. 1891.
Höfðafundurinn samþ. áskorun um, að beina
samg'öngum á sjó og landi í betra horf, vildi
hafa landpóstferðir upp í hjeruðin í hagfelt
samband við ferðir gufuskipa landsins, og
vildi fá vita fyrir úusturlandi, helzt í samein-
ingu við þokuvælir (Sirene); á hinum fundinum
vildu mennláta bæta úrhinum »með öllu óþol-
andi« samgöngum á sjó með því að landið leigi
eða kaupi gufuskip, en um vegagerð á landi
fylgja fast fram grundvallarstefnu frv. á síð-
asta þingi (J. P.). Báðir fundir vildu láta af-
nema öll föst eptirlaun eða þá lækka þau
sem allramest. Báðir fundir vildu hafa fast
þinqf'ararlmup og afnám amtmannaembœtt-
anna, sömul. að presta megi kjósa meðal allra
umsækjenda um hvert brauð, að stofnaður
verði lagasicóli og að lög verði sett um jafn-
rjetti karla og kvenna. Höfðafundurinn skor-
aði á alþingi að afnema eiclci að svo stöddu
vistarslcylduna, og hinn sömuleiðis að rýmk-
að væri að eins um rjett hjúa til að vera
laus. Höfðafundurinn vildi og láta afnema eða
lækka að mun toll á kafl'i og sykri, en leggja
aptur toll á álnavöru og glysvarning og
hækka toll á víni og tóbaki; og hinn (á
Höskuldsstöðum) vildi hafa sykurtoll lækkað-
an, vínfangatoll hækkaðan og álnavöru tollaða.
Verzlun og tilbúning áfengra drykkja skoraði
Höfðafundurinn (með 7:6 atkv.) á þingið að
banna með lögum, en leyfa að eins að panta
þá handa sjálfum sjer með væntanlega hækk-
uðum tolli. Um alþýðumenntamál samþj^kkti
Höskuldstaðafundurinn áskorun um sem ríf-
legastan styrk til umferðakennslu og að bún-
aðarskólunum sje ekki steypt saman, en fyrir-
komulagi þeirra breytt í hagkvæmara horf.
Höfðafundurinn var einnig mótfallinn sam-
steypu húnaðarskólanna, og vildi láta styrkja
þá ríflegar en verið hefir, og sömuleiðis kvenna-
skóla og umferðakennara (þeim ekki sstt það
skilyrði fyrir landssjóðsstyrk, að þeir kenni
lestur og kristindóm), fækkað ölmusum við
prestaskóla og læknaskóla og Möðruvallaskóli
settur í samband við latínuskólann.
Höfðafundurinn skoraði sjerstaklega á al-
þingi að forðast alla smábitlinga sem mest
má verða, svo að brýnustu þörfunum verði
gegnt sem bezt með ríflegum fjárframlögum ;
ennfremur að styrkja þilskipaútveg með fjár-
framlögum og stofnun ábyrgðarsjóða; að fjölga
lcjörstöðum allt að 3 í hverju kjördæmi; og
loks, að stofna útibú við Landsbankann á
Seyðisfírði, Akureyri og Isafirði, en seðlar
bankans skyldu gerðir innleysanlegir. Einn
maður (A. B. á Arnhallsst.) kom með þá
uppástungu, að afnema Landsbankann, en
felld var hún »með flestum atkv«.
Höskuldstaðafundurinn vildi láta setja lög um
algerða útrýming selsins og að skipaður yrði
verzlunarfróður maður konsúll erlendis fyrir
íslands hönd, launaður af landsfje. Loks lagði
fundurinn meðmæli sín með þessum 3 bæn-
arskrám : frá Stööfirðingum um löggilding
Kirkjubólshafnar, f'rá (síra) Stefáni Sigfússyni
um styrk til að kynnast lækningatilraunum við
bráðafári á sauðfje og um aukalœkni í 3
syðstu hreppum sýslunnar (Suðurmúlasýslu).
Fundurinn stóð 6 stundir.
Norðmýlingar. Þingmenn þeirra höfðu
fundina 3, þ. e. á þrem stöðum: Seyðisíirði,
Bót í Hróarstungu og Vopnafirði, 3., 6. og 15.
júní. Fundarstj. Skapti Jósepsson, Þorvarður
Kjerulf læknir og Arni Jónsson læknir.
Um stjómarskrármálið var á öllum 3 fund-
unum samþykkt svolátandi tillaga —, á 2 fyrri
fundunum með öllum atkv.:
»Fundurinn skorar á alþingi að halda stjórn-
arskrármálinu fram þannig, að landshötðingi
fái ráðgjafavald í hinum sjerstöku málum
landsins og flytji málin fyrir konungi eptir
hvert þing og beri fulla ábyrgð á stjórnar-
störfunum fyrir alþingic.
Vopnfirðingar bættu þvi við, að ef þessi
stefna eigi næði fram að gariga, skyldu þing-
menn kjördæmisins sganga að þeirri breytingu
á stjórnarskránni, er liklegust væri fram að
ganga, ef hún sýndist nokkurn veginn viðun-
anleg, þó að vjer fengjum eigi allar kröfur
vorar og rjettindi nú þegar».
Um fjárhagsmál landsins lögðu allir f'und-
irnir það til, að farið væri sem sparlegast
með landsfje til bitlinga og smáfjárveitinga,
nema þar sem brýn nauðsyn ber til, en horfa
eigi í jafnvel stórfje til mikilvægra nauðsynja-
mála, — skerða jafnvel viðiagasjóð um allt að
100,000 kr., bættu Vopnfirðingar við.
Um gufuskipaferðir umhverfis landið og til
útlanda vildu allir fundirnir 3 láta semja við
einhvern áreiðanlegan mann að taka þær að
sjer, með skuldbinding til þess að fylgja á-
ætlun þingsins, eða þá, ef það fengist ekki,
að leigja 1—2 gufuskip til slíkra f'erða á land-
sjóðskostnað; sömul. að vegir væri helzt lagð-
ir upp frá kauptúnum landsins og þar sem
mest urnferð er, sbr. frumv. á síðasta þingi;
ennfremur að ekki sje varið fje úr landssjóði
til málþráða og frjettaþráða innanlands, held-
ur geri þingið sitt ýtrasta til, að frjettaþráð-
ur verði lagður milli íslands og annara landa',
ennfr. að þingið veiti fje til vita á Austfjörð-
um; loks var á tveim fundum óskað fjárveit-
inga til gufubátsferða um Lagarfljótsós (eklti
nefnt á Seyðrsfj.fundinum).
Um menntamál skoruðu allir 3 fundirnir á
þingið að koma á sem haganlegustu sambandi
milli þeirra skóla, sem nú eru, og að rífka
styrkinn til búnaðarskólanna, svo að auka
megi þar að mun verklega kennslu; Seyðlirð-
ingar og Vopnfirðingar tóku þar að auki fram,
að þeir vildu ekki láta fyrst um sinn fjölga