Ísafold - 16.10.1893, Blaðsíða 2

274
Það væri sorglegt ef einhver glæsilegur,
vel vaxinn og riddaralegur ritstjóri, »fram-
faramaður« og »frelsisvinur«, »ætti það
upp á« þessar -»þjóðlegu< götur, að vera
orðinn »sihokinn í hnjánum«.
Það mun flestum vera auðsætt hvílikt
»framfarablað« »Fj.k.« er, og af hverju
sauðahúsi hún er, og mun jeg eigi i þetta
sinn gera neina frekari tilraun til að sýna
það. Fj.k. er »framfarabiað«, og hefir alla
sína tíð lifað »hreinferðugu« »framfaralífi«,
nema þá sjaldan sem hún hefir »látið fal-
lerast« með einhverjum »apturhaldsmanni«.
Hún er »framfarablað«, og enginn mun
geta gefið henni það að sök, að hún standi
á »söguiegum og þjóðlegum grundvelli« í
»framfarabaráttu« sinni.
Yið það mega »apturhaldsmennirnir«
huggast, að »Fj.k.« vinnur fyrir gýg.
Þótt þessi göngumóða gengilbeina leggi
land undir fót, þótt hún gangi um land
allt, þótt hún »gangi upp sig að hnjám« eins
og Hvítárvalla-Skotta, og fylgi landsfólk-
inu »i niunda lið«, þá mun hún aldrei koma
miklu til leiðar, þvi að enn þá hvílir svo
margt á »sögulegum og þjóðlegum grund-
velli« í landinu. Og svo er alstaðar fullt
af »skygnum« »apturhaldsmönnum«, sem
sjá hvar þessi »framfaraskotta« læðist í
myrkrinu, og þeir kunna ýmsa gamla »for-
mála«, er svo mikill kraptur fylgir, að
»Fj.k.«, og annað, er þeir kalla »óhreint«
missir allan mátt.
Eigi dettur mjer í hug að fara að verja
mig eða skoðanir rnínar fyrir Fjk., enda
er dómur hennar svo vaxinn, að jeg má
eigi sjá, að þess sje nein þörf. Margir
munu og telja lítt geriegt að skipta orð-
um við »Fjk.« um alvarleg málefni.
Ritstjórinn minnist annars á nokkuð
margt í »sínum sermone« um ritgerð mína,
og sumt af því virðist koma nokkuð und-
arlega fyrir. Hann minnist á söguþekk-
ingu sína, og lætur nokkuð drjúglega.
Hann segist eigi vilju »gorta af þekkingu
sinni«, en segist þó »líklega þora að mæta
mjer í sumu«. Mjer hefir aldrei komið til
hugar, að bera mig saraan við ritstjóra
»Fjk.«, hvorki í sögukunnáttu nje nokkru
öðru, og því siður hefir mjer komið til
hugar að »bjóða honum út« í nokkru,
enda mun jeg kunna lítt til þeirra íþrótta,
er ritstjórinn hefir tamið sjer mest, og tel
jeg það litinn skaða. Það sje fjarri mjer,
að jeg vilji gera lítið úr söguþekkingu rit-
stjórans, og það þykist jeg sjá, að hann
sje að minnsta kosti meiri »framfara«-sögu-
maður en jeg,—meiri sögumaður »fyrir
fúlkið«. Þar sem hann minnist á ritgerð
mína í hið fyrra sinn, finnur hann henni
það til foráttu, að það sem jeg segi um
hag þjóðarinnar o. fl. fyrrum og nú, muni
láta vel í eyrum »uppblástursmannanna«,
fyrir vestan haf, enda hafi Lögberg »þeg-
ar tekið upp alllangan kafla« úr ritgerð-
inni, og lokið jafnframt lofsorði á hana«.
Ritstjórinn mun kunna að fara með sögu-
leg efni eins og »framfaramaður!« Jeger
svo mikill »apturhaldsmaður«, að jeg hefi
talið sjálfsagt að fara blátt áfram eptir
sögulegum röksemdum, og engu öðru, en
hitt hefi jeg talið rangt með öllu, að halla
röksemdum og sannindum, til þess að geta
sagt söguna svo, að hún yrði eins og ein-
hverjum ákveðnum mönnum þætti bezt að
heyra, en öðrum ákveðnum mönnum yrði
hún ógeðfelld.
Það er sem einhver ógurlegur vlgamóður
eða »framfaramóður« hafi hlaupið í rit-
stjórann. Það er sem sjálfur. Ása-Þór væri
kominn, og segði líkt og forðum: »Gangi
nú til einhverr ok fáist við mik; nú em
ek reiðr«. Það er sem ritstjórinn, albrynj-
aður landamerkjaskjölum og framfararit-
um, vaði fram á völlinn, láti all-vígamann-
lega, og mæli þessum orðum kappans:
»Eigi er jeg hræddur hjörs í þrá
hlífum klæddur mínum«.
Nú vil jeg eigi fást við heljarmanninn,
0g vona jeg að hann láti mig í friði,en reyni
heldur krapta sína annarsstaðar.
Jeg vil kalla ritstjóra »Fj.k.« »framfara-
mann« og »frelsisvin«; þykist jeg hafa til
þess fullan riett, hvað svo sem sumir aðrir
»apturhaldsmenn« og »apturfaramenn«
viija kalla hann.
»Vakri Skjóni hann skal heita,
honum mun eg nafnið veita,
þó að meri það sje brún».
Sœm. Eyjólfsson.
Hvernig ekki á að fara með
útlenda ferðamenn.
Eptirfarandi reikningur fyrir einnar næt-
ur gisting 2 enskra ferðamanna nýlega er
átakanlegt dæmi þess, hvilíkri óskammfeilni
bregður fyrir hjer stundum í meðferð á
útlendum ferðamönnum:
1. Hagar fyrir 8 hesta á 12 a.........0,96
2. Stofuhús Ijeð......................2,00
3. 2 rúm vönduð á 2 kr................4,00
4. 4 kafíibollar á 15 a...............0,60
5. 3 pt. af mjólk á 20 a..............0,G0
6. Steik, brauð, rófur, fínt kaffibrauð,
smjör—kvöidverður fyrir 2 menn . . 2,00
7. Morgunverður eins...............2,00
8. 4 Jkaffibollar á 15 a..............0,60
9. /XJmstang og vinnutöpun.............2,00]
kr. 14,76
Reikningurinn er, eins og menn sjá, mik-
ið haglega saminn. Hann er liðaður sund-
ur af svo mikilli list og hagleik, að okrið
leynir sjer mikið til í fljótu áliti. í stað
þess að reikna í einu lagi allan nætur-
greiðann: mat og rúm, hagbeit og fyrir-
höfn fyrir gestunum, þá er þetta hlutað
sundur í 9 liði. Ur máltíðunum eru gerðir
3 reikningsliðir: l.,kaffi; 2., mjólk; 3. kvöld-
og morgunverður. Mann furðar bara á,
að 3. liðurinn skuli eigi vera klofinn í 6
undirliði með sjerstöku endurgjaldi fyrir
hvern þeirra: steik, brauð, smjör o. s. frv.;
höf. virðist hafa dottið það í hug, því hann
hefir farið að telja þá upp, en hugsað sig,
um og hætt við það aptur. En stofulán
gerir hann að reikningslið út af fyrir sig
fráskilinn rúmunum, þó að þau væru ekki
annað en skot út í stofuþilin. Það er eins
og hann hugsi sjer »rúmlán« eins og rúm-
fatalán undir berum himni. Og svo er
hver reikningsliður út af fyrir sig verð-
lagður svo hátt, sem nokkurri átt nær, eða
hjer um bil eins og hæst gjörist í kaup-
stöðum.
Það mun vera mjög fágætt, að fyrir
slíka næturgisting með kvöld- og morgun-
verði sje nokkurn tímaheimtað af innlendum
manni meira en 3 kr. (á mann). Hjer er-
farið meira en helmingi hærra, — vitanlega
af því eingöngu, að útlendingar eiga í hlut!
Og það svo sem er ekki fátæklingur, sem
í hlut á hins vegar. Nei, hann er stórefn-
aður hefðarmaður, höf. þessa annálsverða
reiknings.
Það er hraparlegt, að einstakir menn
skuli verða til þess, að koma slíku óorði
á þjóðina andspænis útlendingum, sem
þessi búandi og hans nótar. Og er það
eins og nú stendur á, að verið er að kosta
kapps um, að laða hingað útlendan ferða-
mannastraum, og landinu er því áriðandi,
að geta sjer sem beztan orðstír þeirra á
meðal. Aðra nóttina njóta þessir sömu
útlendingar ef til vill hins bezta beina,
ýmist f'yrir alls ekki neitt eða þá fyrir
mjög sanngjarna og væga borgun ; en^ svo
verður einn svíðingur til þess að spilla hin-
um góða þokka, er útlendingar fá til lands-
manna / fyrir þær viðtökur, með óhæfi-
legri ágengni. Þessir 2 útlendingar, er
hjer um getur, voru 9 nætur í burtu á
ferðalagi sínu hjer, en þurftu hvergi að
gjalda meira en 6—7 kr., hvað mikið sem
fyrir þeim var haft, en sumstaðar engin
borgun þegin. En þarna kostaði ljelegri
gisting en víða annarsstaðar í ferðinni
um 15 kr.! Gisting fylgdarmannsins var
ekki þar með taiin, heldur varð hann að
gjalda fyrir sig sjer í lagi.
Það er raunar heimskuleg mannúð, að
vera að leyna nöfnum manna, sem þannig
haga sjer, enda er það ekki gerandi til
lengdar. Annaðhvort verður að gera, til
þess að koma slíkum ávirðingum af: að aug-
lýsa nöfn þeirra á prenti jafnharðan, eða
þá að minnsta kosti láta alla útlendinga-
fylgdarmenn vita af þeim, svo þeir geti
varast að velja þeim gistingu á slíkum
stöðum, sje annars nokkur kostur.
r
Utlendar frjettir.
Khöfn 2. okt. 1898.
Veðrátta. Stöðugar rigningar og stund.
um með hvassviðrum og skaðabyljum. Ný
jarðspell hafa af þeim hlotizt í Veradal í
Noregi, þó mun minna tjón fylgdi þeim
en binum fyrri. í einum stórbylnum fórst
rússneskt herskip í seinni hluta september
í finnska flóanum, en á því 118 manna;
af þeim 12 fyrirliðar.
Danmörk. Þing sett í dag, en engum
Ijóst, hvað það hefir í för með sjer. Að
svo komnu virðist svo, sem tvíveðrungur
sje kominn í miðflokkinn, en vart við að
búast, að það viti á neina nýlundu eða á
apturhvarf í því liði.
Ilinn 5. september dró þann skugga yf-
ir fögnuðinn á Fredensborg, að Vilhjálm-
ur prins af Glúcksborg, elzti bróðir kon-
ungs vors (f. 19. apríl 1816), andaðist þar
að kvöldi dagsins. Ungur að aldri rjeðst
hann í herþjónustu Austurríkiskeisara og
stýrði liðsdeildum I bardögum við Ung-
verja, ítali og við Prússa 1866. Fyrir for-
ustudugnað sinn og hreysti náði hann
skjótt hæstu tignum og nafnbótum meðal
yfirforingja hersins. Hann var í marskálka-
tölu Austurríkis, er hann rjeðst heim til
bróður síns. Drenglyndi hans og góð-
mennsku á lopt haldið. Hann var færður
til legstúku í kirkjunni í Hróarskeldu.
Hinn 27. sept. dó Andreas Frederik