Ísafold - 23.05.1894, Blaðsíða 2

114
svo margt annað, sem aflaga fer, að einn
sjer það sem annar sjer ekki. Setjum nú
svo, að einhver væri svo skapi farinn, að
hann ijeti sig engu skipta, hvort það færi
betur eða ver um sveitarbörnin, — hann
sæi auðvitað ekkert, enda þótt honum gæf-
ist margt tækifæri til að horfa á.
Kynleg er sú áskorun andmælanda míns,
er hann skorar á mig, í nafni allra landa
sinna, að jeg segi til, hvar ummæli mín
geti átt við. Það vill hann fá að vita, til
þess að almenningur fái refsað þeim með
því að glápa á þá! Til þess að sýna mín-
um heiðraða B. dálítið eptirlæti, þá skal
jeg geta þess, að orð min geta átt við að
meiru eða minna leyti í öllum fjórðungum
landsins og eigi fremur fyrir austan en
fyrir sunnan, norðan og vestan.
En ef mjer leyfist að gera dálítið að
gamni mínu, þá er jeg hræddur um, að
jeg gerði andmælanda mínum alls ekki
þægt verk með því, þótt jeg færi að til-
taka þetta nánara, því að fyrst hann er
fenginn til að svara mjer og skora á mig
í nafni allra landa sinna, þá er ekki fyrir
það að synja, að hann yrði líka sendur í
nafni almennings til að refsa þessum »ná-
ungum«, sem hann svo kallar; ja, ef til
vill með »hendi og vendi«, eins og þar
stendur. Þetta gæti orðið nokkuð snún-
ingasamt fyrir hann, hvað sem nú bless-
uðu almenningsálitinu líður, og óvíst hann
megi vera að því.
Ekki gerir andmælandi minn mikið úr
þeirri ósk minni, að hjer sje stofnuð heim-
ili handa sveitarbörnum einum, eins og
gert er erlendis, þar sem börnin eru falin
á hendur þar til völdum mönnum, til að
veita þeim sama uppeldi og börnum er
veitt á góðu heimili. Hitt álítur B. hag-
kvæmara ráð, að láta almenningsálitið
jafna um þá, sem illa ferst, svo að þeir
sjái að sjer.
í Danmörku voru nú fyrir skemstu 60
til 70 slík barnaheimili og það er nú orð-
ið almenningsálit þar, að þau sjeu hinar
blessunarríkustu stofnanir þar í landi.
En til er og annað, sem liklegt er, að
gæti vel átt við hjer, og það er, að koma
heimilislausum börnum fyrír á þeim heim-
ilum, þar sem líkast er, að þeim verði
veitt gott uppeldi, og gefa sómasamlega
með þeim. Margir íslenzkir bændur hafa
sýnt, að þeir eru vel til þess fallnir, að
ala upp sveitarbörn, og hafa enda tekið
að sjer munaðarlaus börn orðalaust og al-
ið þau upp eins og sín eigin ; það er fag-
urt að verja fje sínu til þeirra hluta, og
varla get jeg ætlað, að þeir bændur myndu
gera lítið úr ósk minni. Jeg get heldur
ekki ætlað, að þetta yrði til þess, að hæna
menn að kaupstöðunum; osr þótt barna-
heimili væri stofnuð, þá virðist engin á
stæða til, að hafa þau í kaupstöðum. Á
þeim heimilum þarf að eins að búa svo
um, að börnum verði veitt andlegt og
líkamiegt uppeldi eptir þörfum, og til þess
eru sveitirnar betur lagaðar en kaupstað-
imir, ef annars til þess kæmi:
Jeg enda svo þessar línur með sömu
orðum og einn forstöðumaður barnaheim-
ilis í Danmörku (Holstensminde) beinir til
þjóðfjelagsins þar:
»Það eru miklir ónotaðir kraptar fólgnir
í þeim barnaskara, sem ekkert heimili á.
Hagnýttu þjer þessa krapta; veittu þess-
um börnum hæli af kærleika þínum, fóstr-
aðu þau með umhyggju og iáttu þjer ekki
blöskra að leggja dálítið í sölurnar fyrir
þau. Gjörðu þetta sakir veslings smæl-
ingjanna sjálfra, af því að þau þurfa þess
með; en gerðu það ekki siður sjálfs þín
vegna, því að þjer er sannarlega enginn
hagnaður að því, að missa alia þá krapta,
sem fólgnir eru í þeim. En allrasízt er
þ.jer hagur í því, að þau snúist á móti
þjer, og það getur þó hæglega til borið,
ef þú gerir þau ekki að þínum börnum
með því að auðsýna þeim dálítinn kær-
leika og leggja dálítið í sölurnar fyrir þau«.
Bjarni Jónsson.
„Jón Ólafsson um vesturfarir“.
Svo nefndur greinarstúfur í ísafold XXI.
22 frá hr. ritstjóra Jóni Ólafssyni í Winni-
peg byrjar þannig:
»Jeg sje, að agent Beaver-línunnar (þeirr-
ar sem flytur fólk »upp á krít«, það er,
lánar þeim farið, en tekur svo 10—12%
um áiið í vöxtu af því, er hingað kemur),
ei að auglýsa heima, a51 öllum löndum sje
útveguð vinna, er hingað kemur* o. s. frv.
Jeg veit ekki til, að Beaver-línan hafi
iánað einum einasta manni fargjald frá
Islandi til Vesturheims; en aptur á móti
veit jeg að Manitobastjórn Jánaði síðastl.
ár mörgum þcim, er vantaði fargjald flest-
um að nokkru leyti, en sumum að öllu
Jeyti, og get jeg ómögulega sjeð, að hægt
sje að ásaka stjórnina fyrir það; en hefði
hún þat á móti áskilið, að fóik þetta ynni
af sjer fargjaldið og að upphæð þess væri
óákveðin og jeg, sem útflutningsstjóri,
hefði afgreitt vesturfara upp á þá skilmála,
þá var jeg orðinn sekur við útflutnings-
lögin; en því var engan veginn þannig
varið, heJdur áttu vesturfarar að borga
þetta í peningum, þegar þeir gætu.
Enginn maður getur víst álitið að pen-
ingar sjeu hið sama sem vinna, þó að
vinnan framleiði þá, nje heidur, að Beaver-
línan sje hið sama sem Manitobastjórn, þó
að hún, eptir vissum samningum við stjórri-
ina, hafl flutt vesturfara þá, er stjórnin
lánaði far handa. Hve háa vöxtu Mani-
tobastjórn heflr áskilið sjer af láni þessu,
er mJer liulið, og rengi jeg ekki ritstj., að
hans framburður sje sannur.
Jeg hefl aldrei auglýst, að »ölJum« lönd-
um, er vestur koma, sje útveguð vinna,
heldur þeim, er gjörðu mjer aðvart í tíma,
°S gekk mjer ekki annað til þess, en að
herða á þeim, er á annað borð ætluðu að
flytja vestur, að gefa sig fram í tíma, svo
að jeg fengi ráðrúm til að skrifa herra
W. H. Paulson í Winnipeg (þeim er hefir
þann starfa á hendi, að útvega innflytjend-
um vinnu) um að útvega einhverri vissri
tölu af fólki vinnu, og að jeg aptur í tíma
gæti fengið svar frá honum, hverju honum
í þessu hefði orðið ágengt, og jeg svo
hefði getað látið vesturfara vita, hvers þeir
í þessu tilliti mættu vænta, svo að þeir
sjálfír gæti ráðið, hvort þeim þætti álitlegt
að fara eða ekki.
Allanlínu-agentinn heflr auglýst hið sama;
hann er þó kunnugri vestra en jeg; því
nefnir ritstjórinn það ekki?
Mig furðar annars á því, að ritstjórinn
skuli vera að hnýta við Beaverl. eða velja
henni glettnisglósur, einmitt þeirri Jínu,.
sem bezt hefir reynzt ísJenzkum vesturför-
um.
Enginn þarf að bera mjer það á brýn,
að jeg hvetji fólk til að flytja vestur; það
er fjairi mínu skapi, heldur læt jeg menn
að öllu leyti ráða sjer sjálflr, enda væri
það ósamkvæmt stöðu minni sem útfiutn-
ingsstjóra, að ginna fóJk til útflutninga, og
stríðandi á móti fyrirmælum útflutnings-
laganna, en auðvitað hvet jeg þá til, sem
á annað borð ætla að fara, að taka sjer
far með minni línu; það er sjálfsagt og
enda skylda mín gagnvart fjelagi því, er
jeg er umboðsmaður fyrir.
Beykjavík 16. maí 1894.
Þorgr. Guðmundsen.
Aflabrögð. Vilcuna sem leið var fyrir-
taks-afli í suðurveiðistöðunum hjer við
flóann, einkum í Leirusjó, af vænni ýsu, á
lóðir með sildarbeitu, um og yfir 100 f
hlut á dag hjá þeim beztu, með 700 hlut-
um eptir vikuna, en 4—500 almennt. Hjer
inn frá minna um afla, en þó heldur að
lifna; síldar farið að verða vart og kem-
ur þá fiskigangan á eptir.
Sigling. Maí 20. Carl (97, Lindegaard)
frá Leith með ýmsar vörur til pöntunar-
fjelags Suðurnesjamanna (Þorbj. Jónasson-
ar). 21. Ragnheiður (73, BönneJykke) frá.
Dysart með kol o. fl til W. Christensens. 22.
August (78, Drejö) frá Dysart með kol o. fl.
til G. Zoega & Co; lagði af stað frá Skot-
landi 7. maí.
Lausafregn segir Lárus sýslumann Þ.
Blöndal (skipaðan amtmann nyrðra) Ját-
inn, en miklar Jíkur til að muni missögni
vera, sem betur fer, með því hún er ó-
rekjanleg til góörar heimildar.
Mikið SUnd. Maður svani í haust yfir
Messinasund, Dr. Daland frá Filadelfíu, ekki
þar sem það er mjóst, heldur milli Faro á
Sikiley og Beggio á meginlandi (Ítalíu), 12-
rastir vegar eða meira en Vþ mílu danska.
Hann var að því 2 stundir og 20 mínútur, og
var ekki meira eptir sig en það, að hann fór
í leikhús um kvöldið. Mjóst er sundið milli
Scylla og Charydis, lítið meira en i'þ röst.
Hm 130,000,000 °/o hefir lóðin undir
bezta verzlunarsvæðinu í Chicago aukizt £
verði síðan Indíanar seldu það iand fyrir hjer-
um bil 10 aura ekruna. Árið 1830 höfðu ura
l1/2 hundrað manna bústað þar, og kostaði þá.
fjórðungur ekru 20 dollara. Hússtæði, sem.
selt var þar 1834 fyrir 200 dollara, var kom-
ið UPP 1 öOOO doJlara árið eptir, en kostar nú.
1,200,000 dollara.
Auðsæld og farsæld. Eptir Pullman.heims-
frægan svefnvagnasmið í Ameríku m. m., sem
mælt er að eigi 10 milj. pd. sterl. eða 180'
miljónir króna, eru höfð þessi ummæli nýlegá/.
«Jeg ætlamjerlíði nú ekki betur eða að jeg.
sje að minnsta kosti ekki hóti sælii en þegar
jeg átti eigi til 1 dollar í eigu minni og varð,
að vinna baki brotnu frá morgni til kvölds.
Mjer smakkaöist mun betur þá þrjár máltíðir
á dag en nú. Jeg hafði færri áhyggjur og,
mjer soínaðist betur, og jeg get bætt því við
yfirleitt, að jeg ætla að jeg haíi verið miklu
sælli í þann tíð en j<?g hefi opt verið síðan
jeg varð vellauðugur maður. Og þó er mikið
notalegt að vita sig eiga auð;fjár»,
Biflíufjelagið enska hjelt 1 vetur hátíð-
legan fund í Lundúnum í minningu þess, að'
þá voru liðin 90 ár frá stofnun þess. Hefir
þaö gefið út 135,894,552 biflíur, testamenti og
guðrækileg rit síðan það var stofnað (1804).
Nú gefur það út 4 milj. biflíur á ári, eða.
13,000 á dag.