Ísafold - 22.02.1896, Qupperneq 1

Kernur ótýiaistainti airmi eða
tvisv.iviku, Veröárg,(93ai’ka
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l1/* doll.; borgist fyrir raiðjau
júll (erlendis fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(skrifleg)bundin við
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir l.oktober.
Afgreiðslustofa blabsins er i
Austurstrœti 8.
Rsykjavik, laugardaginn 22. febrúar 1896
II. blað.
XXIII. árg.
Strandferðlrnar nýju.
Eptir
alþm. Björn Sigfússon.
Eptir þÍEgmálafundargjörðumim frá sið
asta vori að dæma, heflr íslenzka þjóðin
ekki jafn eindreginn og sterkan áhuga á
nokkru máii — nema ef vera skyldi eptir-
launamálinu — eins og því, að fá bættar
samgöngur á sjó, og sjerstaklega heflr
það komið í ijós, að hún heimtar betri
strandferðir, tíðari, haganlegri og almenn-
ari en hún hefir hingað til notið.
Sterkust er þessi þrá sjálfsagt í þeim
hjeruðum, sem hingað til hafa verið mest,
olbogabörn þeirra sem ferðunum hafa
stýrt. Það er h'ka mjög eðlilegt og sann-
gjarnt, að þau vilji og þykist eiga heimt-
ing á að njóta nú loksins sömu þæginda
og hagsmuna af þeim ferðum, sem styrkt-
ar eru af þeirra fje — eins og hin hjer-
uðin, og uni þvi ekki lengur að vera
höfð útundan. Allir, sem notið hafahinna
tíðari og betri strandferða, viðurkenna
hagsmuni þá er þær veita, og telja þær
hið bezta meðal til að auka framfarir, líf
og búsæld. Hinir sjá það vel,og flnna sárt til
þessað vera útilokaðirfrá slíku,útilokaðir frá
nauðsynlegumviðskiptum við önnur hjeruð.
Einna, að efþeir gæti líka komizt í sam-
band við aðra landshluta, mundi það
Ijetta þeim ferðalög, gjöra þeim mögulegt
að befja ný viðskipti, Ijetta þeim aðdrætti
og að færa afurðir búa sinna eða afla á
nýja markaði.
Hingað til heflr skuldinni verið skellt á
gufuskipafjelagið danska, sem haldið hefir
uppi strandferðunum, og því borið á brýn
með rjettu, að það tæki ekki tillit til
þarfa landsmanna, heldur að eins tilsinna
eigin hagsmuna. Þess vegna vildi þjóðin
yflr höfuð ekkert ejga undir því lengur,
og reyndar ekki neinu útlendu fjelagi,
vildi láta sína eigin menn ákveða, hvernig
ferðunum skyldi haga, áleit það eina ráð-
ið til að fá þessar ferðir sniðnar eptir
sinum þörfum.
Margir voru líka þeir, sem sáu að milli-
landaferðirnar voru óviðunandi, of strjálar
og of seinfara.
Þess vegna má óhætt fullyrða að það
er algerlega í samræmi við óskir og vilja
þjóðarinnar að hin nýja stefna var hafin
á siðasta þingi, sú stefna: að landssjóður
legði fram fje til þess að íslendingar fengi
sjálfir algerð umráð yfir skipi eða skipum,
sem hjeldi uppi strandferðunum, og milli-
landaferðum að nokkru leytj, og munu
fáir hugsandi menn hjer á landi sjá eptir
því fje, sem til þess gengur, ef reynslan
verður sú, að verulegar og almennar sam-
göngubætur fást i aðra hönd.
Mikill var því fögnuðurinn og góðar
voru vonirnar, er menn gjörðu sjer i
haust um það, að ef lögin um landsgufu-
skipið yrði staðfest, mundi ferðaáætlun
þess verða sniðin eptir brýnustu þörfum
landsmanna. Það var svo náttúrlegt, að
þegar menn vissu, að sú stórkostlegabreyt-
ing skyldi á verða: að í stað þess að hing-
að til heflr útlent gróðafjelag ráðið ferð-
unum og hagað þeim eptir sínu höfði,
skyldu nú íslendingar sjdlfir, þrír útvald-
ir menn xír þeirra flokki, taka við stjórn-
inni, það var svo náttúrlegt, segi jeg, að
á þessom umskiptum væri byggðar hinar
beztu vonir.
Lögin voru staðfest, og svo kom ferða-
áætlunin; en þá komu lika vonbrigðin.
Að vísu voru þeir til, sem þóttust sjá
fyrir, að með einu skipi, sem færi opt til
útlanda, væri ómögulegt, að fá fullnægj-
andi strandferðir. Með því fyrirkomulagi
yrði sporið stigið að eins hálft. Þó hygg
jeg að mögulegt hefði verið að koma ferð-
unum þannig fyrir að hvergi hefðu orðið
samgöiígaskemmdir frá því sem er, eða
verið hefir, úr því danska gufuskipafje-
lagið heldur áfram nokkrum strandferðum
hjer, ef farstjórnin Ijeti ekki landsskipið
einkum elta uppi þær hafnir, sem gufu-
skipafjelagið tekur upp í sína áætlun.
Svo er að sjá af grein herra D. Thom-
sens í 90. tbl. ísafoldar og ferðaáætlun
landsgufuskipsins, að farstjórnin hafl
helzt tekið eptir þeim galla á strandferð-
um gufuskipafjelagsins, sem vert væri að
bæta úr, að sjómenn af suðurlandi, sem
sækja austur til fiskiveiða, gæti ekki not-
að ferðir þess. í því skyni er sjálfsagt
sett ferðin 14.—18. maí frá Reykjavik til
Austfjarða. En þó sýnir athugasemdin við
áætlunina að þessi ferð á að sitja á hak-
anum, ef skipið verður fyrir töfum í ferð-
inni frá Reykjavík 30. april. Ekki skal
móti þvíborið að þessi ferð — ef hún
annars verður nokkur — sje hentug fyrir
talsverðan flokk sjómanna af suðurlandi,
sem leita sjer atvinnu eystra. En þörfin
var þó ekki eins brýn fyrir þá sök að,
eins og kunnugt er, hefir hinn ötuli og
framkvæmdarsami kaupmaður herra O.
Wathne annazt þá flutninga áður, og það
á meðan hann hafði færri skip til umráða
en nú. Voru þvi full líkindi til að hann
mundi halda því áfram.
Aptur á móti sýnist farstjórnin hafa
gleymt því, að m'örg hundruð manns úr
sjávarsveitunum syðra leita sjer atvinnu
um heyskapartímann á norðurlandi. Sjáv-
armenn þurfa að fá vinnu og landvöru,
og landbúnaðarmenn þurfa bæði aukinn
vinnukrapt um heyskapartímann, og að
geta komizt í viðskiptasamband við sjáv-
arsveitirnar. Þar fara því saman hags-
munir sjávarsveitanna og landbúnaðar-
sveitanna. Það ætti þvi ekki að vera tor-
velt að sjá, hversu afar þýðingarmikið
það er fyrir þessa tvo flokka, sem stunda
aðal-atvinnuvegi landsins, að þeim sje
gjört hægra fyrir að ná saman, og eins
hitt, að það gæti verið mjög mikíl tekju-
grein fyrir landsskipið að annast alla. þá
mannflutninga og vöruflutninga, sem hjer
er um að ræða. Einkum mundu mann-
flutningarnir gefa mikið af sjer. Allir
vita, að mikið farmgóss þarf á móti far-
gjaldi eins manns.
En hvað gjörir svo farstjórnin til að
sinna þessu? Ekkert, alls ekkert. Engin
ferð er til, hvorki með landsgufuskipinu
nje dönsku fjelagsskipunura, sem þessi
fjölmenni flokkur, kaupafólkið, geti notað.
Mjer kemur þetta því kynlegar fyrir sem
farstjóranum, herra D. Th., var rækilega
bent á þetta næstl. sumar, og hafijegskil-
ið hann rjett, kannaðist hann fyllilega bæði
við þörf þeirra þjeraða, sem hjer eiga hlut
að máli, og eins það að hjer væri um
verulega tekjugrein að ræða fyrir skipið.
Jeg hefl því nokkra ástæðu til að halda,
að í þessu atriði hafl verið tekið fram
fyrir hendurnar á honum, þó óliklegt sje.
Það virðist þó alls ekki hafa verið frá-
gangssök að haga ferðum þannig að lands-
skipið færi frá suðurlandi (Reykjav.) um
mánaðamótin júní og júlí norður um land
og kæmi þá við í þeim sýslum, sem kaupa-
fólk einkum sækir til, og færi sömu leið
suður aptur í seinni hluta septembermán.
Einmitt á þeim tíma, sem landsskipið ætti
að fara þessa ferð norður, á það að vera
statt í Rvík, nfl. 27. júní, en svo á það
að fara til Vestmannaeyja 30. s.ra., og vera
um kyrrt í Liverpool 4.—11. júli(X) Næst
áður, eða frá 11.—27. júni, fer skipið hring-
ferð frá Rvik austur um land og þræðir
þá flestar hafnir. Það hlýtur því að vera
eitthvað sjerlegt nauðsynjaerindi sem þd
á að reka á öllum þessum höfnum. En
hvað er það? Það skyldi vera að þá ætti
og að gjöra þeim Zöllner og Vídalín auð-
veldara að koma vörum til pöntunarfje-
laganna? En það getur þó varla verið.
Hvorki getur það skoðazt sem eitt af
helztu þörfum landsbúa, og svo heflr
reynslan sýnt að þeim fjelögum hefirekki
hingað til orðið skotaskuld úr að koma
vörum til pöntunarfjelaganna, enda hefðu
þeir líkl. eins getað notað skipið, þó það
hefði verið á ferðinni um mánaðamótin
júní og júlí og þá farið vestan um land.
Auðvitað leysir reynslan þá gátu, þó oss
dalabúum finnist hún ekki auðráðin að
svo stöddu.
Svo mun mörgura virðast, sem þetta
landsskip sje leigt óþarflega snemma, og
gjarnan hefði mátt í byrjuninni sleppa
marzferðinni. Óneitanlega er það glæfra-